Moja własna bitwa z cyberprzestępcami
Od kiedy pamiętam, zawsze kręciłem nosem na te wszystkie ostrzeżenia o zagrożeniach w sieci. Byłem przekonany, że mnie to nie dotyczy – w końcu jestem dość biegły w obsłudze komputerów i smartfonów. Nie ma takiej szansy, żebym dał się nabrać na jakieś podejrzane wiadomości czy fałszywe strony. Jak się jednak okazało, moja duma krokiem poprzedzała upadek.
Pewnego dnia, kiedy siedziałem przed laptopem i przeglądałem newsy, otworzył mi się podejrzany link. Nim zdążyłem zareagować, maszyna została sparaliżowana przez wirusa. Nie mogłem się dostać do żadnych plików, a na ekranie wyświetlało się żądanie okupu w bitcoinach. Byłem w szoku – jak to możliwe, że mnie to spotkało? Poczułem się taki głupi i bezradny. Ale postanowiłem z tym walczyć.
Nowa wiedza to nowa broń
Spędziłem całe godziny na przeszukiwaniu internetu, aby dowiedzieć się, jak mogę poradzić sobie z tą sytuacją. Przeczytałem setki artykułów, przewertowałem fora i blogi poświęcone cyberbezpieczeństwu. I zacząłem rozumieć skalę tego problemu.
Okazało się, że cyberprzestępcy to bardzo zorganizowana i kreatywna grupa. Nieustannie wymyślają nowe sposoby, aby nas oszukać i okraść. Ich metody są coraz bardziej wyrafinowane, a my – zwykli użytkownicy – często nie mamy pojęcia, jak się przed nimi bronić.
Ale to nie oznacza, że jesteśmy skazani na porażkę. Poznając nieco więcej na temat taktyk stosowanych przez cyberprzestępców, mogę lepiej chronić siebie i swoich bliskich. A to jest dla mnie teraz najważniejsze.
Jak działają cyberprzestępcy?
Zanim będziemy mogli się im skutecznie przeciwstawić, musimy zrozumieć, z czym tak naprawdę mamy do czynienia. Oto kilka najczęściej spotykanych metod stosowanych przez cyberprzestępców:
Phishing
To chyba najbardziej powszechna forma oszustwa w sieci. Polega na wysyłaniu fałszywych wiadomości e-mail, smsów lub wiadomości w mediach społecznościowych, podszywających się pod zaufane instytucje lub osoby. Celem jest wyłudzenie naszych danych logowania, numerów kart kredytowych lub innych poufnych informacji.
Zgodnie z danymi Rady Europejskiej, w 2020 roku aż 80% wszystkich incydentów naruszenia cyberbezpieczeństwa miało związek z atakami typu phishing.
Malware
To złośliwe oprogramowanie, które może paraliżować nasze urządzenia, kraść dane lub nawet przejmować nad nimi kontrolę. Cyberprzestępcy rozpowszechniają je m.in. poprzez fałszywe strony internetowe, załączniki w wiadomościach lub nieznane aplikacje.
Badania wykazują, że ponad 80% wszystkich ataków hakerskich opiera się na wykorzystaniu złośliwego oprogramowania.
Kradzież tożsamości
Cyberprzestępcy mogą ukraść nasze dane osobowe, a następnie wykorzystywać je do wyłudzania pieniędzy, заciągania kredytów lub dokonywania nielegalnych transakcji. To niezwykle dotkliwa forma oszustwa, która może mieć poważne konsekwencje.
Według raportu Ośrodka Studiów Wschodnich, w 2019 roku odnotowano ponad 24 miliony prób kradzieży tożsamości w Europie.
Ataki ransomware
To rodzaj złośliwego oprogramowania, które blokuje nasze pliki i żąda okupu w zamian za ich odblokowanie. Cyberprzestępcy stosują je, aby wymusić na nas zapłatę, grożąc w przeciwnym razie całkowitą utratą danych.
Jak widać, cyberprzestępcy mają całe arsenal niebezpiecznych narzędzi, którymi mogą nas zaskoczyć. Dlatego tak ważne jest, abyśmy byli czujni i wiedzieli, jak się przed nimi chronić.
Jak się bronić?
Dobra wiadomość jest taka, że istnieje wiele sposobów, aby skutecznie chronić siebie i swoich bliskich przed cyberprzestępcami. Oto kilka najważniejszych z nich:
1. Bądź czujny
Najlepszą obroną jest świadomość zagrożeń. Naucz się rozpoznawać podejrzane wiadomości, strony internetowe i aplikacje. Zanim klikniesz w jakikolwiek link lub załącznik, zawsze starannie je sprawdź.
2. Aktualizuj oprogramowanie
Regularnie aktualizuj swoje urządzenia i zainstalowane na nich programy. Producenci często udostępniają łatki bezpieczeństwa, które chronią nas przed najnowszymi zagrożeniami.
3. Korzystaj z silnych haseł
Używaj unikalnych, trudnych do odgadnięcia haseł dla każdego z Twoich kont. Możesz także rozważyć włączenie uwierzytelniania dwuskładnikowego, które znacznie podnosi poziom bezpieczeństwa.
4. Uważaj na publiczne Wi-Fi
Sieci bezprzewodowe w kawiarniach, hotelach czy na lotniskach mogą być łatwe do przechwycenia przez cyberprzestępców. Unikaj wykonywania wrażliwych operacji, gdy jesteś podłączony do publicznego Wi-Fi.
5. Szyfruj swoje dane
Zadbaj o szyfrowanie plików i folderów, które zawierają Twoje poufne informacje. Pomoże to zapobiec utracie danych w przypadku ataku ransomware.
6. Regularnie rób kopie zapasowe
Systematycznie twórz kopie zapasowe ważnych danych. W ten sposób, nawet jeśli padniesz ofiarą ataku, będziesz mógł je łatwo odzyskać.
7. Monitoruj swoje konta
Systematycznie sprawdzaj wyciągi bankowe i powiadomienia z kart kredytowych pod kątem nieznanych transakcji. Szybkie wykrycie próby kradzieży tożsamości może uchronić Cię przed poważnymi konsekwencjami.
8. Korzystaj z oprogramowania antywirusowego
Zainstaluj sprawdzone narzędzie antywirusowe i regularnie skanuj swoje urządzenia. Pomoże ono wykryć i usunąć wszelkie obecne na nich złośliwe oprogramowanie.
9. Bądź ostrożny w mediach społecznościowych
Uważaj, jakie informacje udostępniasz w internecie. Cyberprzestępcy mogą wykorzystać je do przeprowadzenia celowanych ataków.
10. Zgłaszaj incydenty
Jeśli padniesz ofiarą cyberprzestępców, niezwłocznie zgłoś to na policję lub do właściwych organów. Może to pomóc w powstrzymaniu dalszych ataków.
Oczywiście, lista ta nie wyczerpuje wszystkich możliwych sposobów ochrony przed cyberzagrożeniami. Ale zastosowanie się do tych podstawowych zasad znacznie zmniejszy Twoje ryzyko stania się ofiarą cyberprzestępców.
Bądź gotowy na najgorsze
Mimo że podejmiesz wszelkie środki bezpieczeństwa, nie ma gwarancji, że uda Ci się uniknąć ataku. Dlatego ważne jest, abyś był przygotowany na najgorszy scenariusz.
Upewnij się, że masz aktualne kopie zapasowe swoich najważniejszych danych. Zapoznaj się także z procedurami postępowania w przypadku ataków ransomware lub kradzieży tożsamości. Dzięki temu, jeśli coś złego się stanie, będziesz wiedzieć, jak szybko i skutecznie zareagować.
Pamiętaj również, aby zawsze zgłaszać incydenty na policję. Tylko w ten sposób możesz pomóc organom ścigania w identyfikacji i zatrzymaniu cyberprzestępców. A każda taka informacja, nawet wydawać by się mogło drobna, może mieć kluczowe znaczenie.
Podsumowanie
Cyberprzestępcy stali się prawdziwym utrapieniem współczesnego świata. Ich metody są coraz bardziej wyrafinowane, a ofiar przybywa z każdym dniem. Ale to nie oznacza, że jesteśmy skazani na porażkę.
Dzięki wiedzy na temat najczęstszych taktyk stosowanych przez cyberprzestępców oraz zastosowaniu podstawowych zasad bezpieczeństwa, możemy znacznie zmniejszyć ryzyko stania się ich ofiarą. Pamiętajmy też, że w razie ataku nie powinniśmy się poddawać – istnieją sposoby, aby się z nim uporać.
Oczywiście, nie ma gwarancji stuprocentowej ochrony. Ale dbając o nasze bezpieczeństwo w sieci, możemy przynajmniej sprawić, że cyberprzestępcy będą musieli włożyć więcej wysiłku, aby nas okraść. A może nawet zniechęcą się i poszukają łatwiejszych celów.
Dlatego warto stale aktualizować naszą wiedzę i podejmować nowe środki bezpieczeństwa. Bo w tej wojnie, którą toczymy z cyberprzestępcami, każdy z nas jest ważnym żołnierzem. I tylko wspólnymi siłami możemy odnieść zwycięstwo.
