Jak działają cyberprzestępcy i na co polują?
Cyberzłodzieje to poważne zagrożenie, które może dotknąć każdego z nas – zarówno w życiu prywatnym, jak i w prowadzonej działalności gospodarczej. Ich celem są najcenniejsze zasoby, takie jak pieniądze, dane osobowe, tajemnice przedsiębiorstwa czy własność intelektualna. Trudno jest zupełnie wyeliminować to ryzyko, ale można je znacznie zminimalizować, poznając metody stosowane przez cyberprzestępców i wdrażając odpowiednie środki zabezpieczające.
Według Przemysława Bańki, eksperta ds. bezpieczeństwa IT, cyberprzestępczość to swoista „trzecia gospodarka świata”, zaraz po Stanach Zjednoczonych i Chinach. Jest to niezwykle dochodowy biznes, którego uczestnicy są bardzo zdeterminowani, by osiągnąć swoje cele. Podkreśla on, że cyberprzestępcy nie interesują się wyłącznie pieniędzmi, ale również kradzieżą know-how, projektów i innych cennych informacji. Ich celem jest wszystko, co da się spieniężyć lub wykorzystać do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej.
Szczególnie narażone na ataki są małe i średnie firmy, które często nie mają wystarczających środków, aby wdrożyć zaawansowane zabezpieczenia. Mimo to, duże przedsiębiorstwa również nie są bezpieczne – utrata danych, patentów lub know-how może okazać się dla nich katastrofalna w skutkach.
Metody stosowane przez cyberprzestępców
Cyberprzestępcy wykorzystują różne metody, aby uzyskać dostęp do cennych zasobów. Jedną z najczęstszych jest phishing – technika polegająca na wyłudzaniu danych logowania, haseł i innych poufnych informacji poprzez podszywanie się pod zaufane podmioty, takie jak banki, dostawcy usług czy organy administracji.
Według Przemysława Bańki, phishing jest tak popularny, ponieważ to „najprostszy sposób na dostanie się do informacji”. Cyberprzestępcy wykorzystują nasze ludzkie słabości – chęć szybkiego działania, brak czujności czy zwykłą ciekawość. Kliknięcie w podejrzany link lub podanie wrażliwych danych może otworzyć drzwi do całego systemu informatycznego firmy.
Inną metodą jest inżynieria społeczna, polegająca na manipulowaniu ludźmi w celu uzyskania dostępu do poufnych informacji. Cyberprzestępcy mogą na przykład podszywać się pod pracowników firmy lub dostawców, wysyłając fałszywe wiadomości z prośbą o pilne przesłanie danych lub wykonanie niecodziennej czynności.
Równie groźne są ataki hakerskie na systemy informatyczne. Mogą one polegać na exploitowaniu luk w zabezpieczeniach oprogramowania, infekowania systemów złośliwym kodem lub uzyskiwaniu nielegalnego dostępu do sieci firmowej. Celem jest przejęcie kontroli nad urządzeniami i danymi, a następnie zażądanie okupu lub wykorzystanie zdobytych informacji.
Cyberprzestępcy nie cofają się też przed kradzieżą sprzętu zawierającego cenne dane, takie jak laptopy, telefony czy nośniki pamięci. Liczą na to, że uda im się odzyskać informacje, zanim zostaną wykryte lub zabezpieczone.
Jak chronić się przed cyberatakami?
Skuteczna ochrona przed cyberprzestępczością wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego zarówno rozwiązania technologiczne, jak i działania organizacyjne oraz edukację pracowników.
Podstawą jest wdrożenie odpowiednich zabezpieczeń informatycznych, takich jak:
– Zainstalowanie oprogramowania antywirusowego i zapory sieciowej – to podstawowe narzędzia, które mogą wykryć i zablokować wiele typowych zagrożeń.
– Regularne aktualizowanie systemów operacyjnych i aplikacji – producenci oprogramowania na bieżąco łatają wykrywane luki, dlatego ważne jest, aby korzystać z najnowszych wersji.
– Szyfrowanie danych – szczególnie istotne w przypadku przenośnych urządzeń, które mogą zostać skradzione.
– Wdrożenie systemów do zarządzania tożsamością i dostępem – pozwala to ograniczyć liczbę osób mających uprawnienia do kluczowych zasobów.
– Tworzenie regularnych kopii zapasowych danych – w razie ataku szyfrującego ransomware pozwoli to na szybkie odzyskanie utraconych informacji.
Równie ważne są działania organizacyjne, takie jak:
– Opracowanie i wdrożenie polityk bezpieczeństwa – określających m.in. zasady korzystania z urządzeń mobilnych, zarządzania hasłami czy postępowania w przypadku incydentów.
– Przeprowadzanie szkoleń dla pracowników – uświadamiających zagrożenia i ucząca właściwych zachowań.
– Regularne audyty bezpieczeństwa – pozwalające na identyfikację luk i słabych punktów w zabezpieczeniach.
– Ustanowienie procedur reagowania na incydenty – określających sposób postępowania w przypadku naruszenia bezpieczeństwa.
Szczególnie ważne jest również korzystanie z usług zewnętrznych dostawców, którzy specjalizują się w ochronie przed cyberzagrożeniami. Firmy te dysponują bowiem zaawansowanymi narzędziami i wiedzą, której często brakuje małym i średnim przedsiębiorstwom.
Niezależnie od wielkości i branży, każda firma powinna traktować cyberbezpieczeństwo jako priorytet i stale inwestować w ochronę swoich zasobów. Tylko kompleksowe podejście pozwoli skutecznie przeciwdziałać coraz bardziej wyrafinowanym metodom stosowanym przez cyberprzestępców.
Cyberprzestępczość a wojna hybrydowa
Niewiele osób wie, że cyberprzestępczość jest również wykorzystywana jako narzędzie w wojnach hybrydowych. Według Przemysława Bańki, w marcu 2022 roku Federacja Rosyjska ogłosiła cybernetyczną wojnę przeciwko kilkunastu krajom, w tym Polsce. Celem tych ataków nie jest jednak wyłącznie kradzież pieniędzy lub danych. Chodzi o uniemożliwienie normalnego funkcjonowania przedsiębiorstw i całego społeczeństwa.
Cyberprzestępcy mogą wykorzystywać różne metody, takie jak:
– Ataki na infrastrukturę krytyczną (np. systemy energetyczne, wodociągowe, transportowe)
– Kradzież i ujawnianie poufnych informacji
– Paraliżowanie działania instytucji i firm poprzez blokowanie systemów lub szyfrowanie danych
Tego typu zagrożenia nie dotyczą już tylko dużych korporacji czy agencji rządowych. Mogą one uderzyć w każdą firmę, niezależnie od jej wielkości i branży. Dlatego kluczowe jest, aby przedsiębiorcy stale monitorowali sytuację i wdrażali odpowiednie środki bezpieczeństwa.
Podsumowanie
Cyberprzestępczość to poważne zagrożenie, któremu należy przeciwdziałać na wielu płaszczyznach. Kluczowe jest wdrożenie kompleksowych zabezpieczeń technologicznych, ale również właściwe przygotowanie organizacyjne i edukacja pracowników.
Małe i średnie firmy powinny korzystać z pomocy wyspecjalizowanych dostawców usług bezpieczeństwa, którzy zapewnią im profesjonalną ochronę. Nie można bagatelizować tego problemu – nawet pojedyncza luka w zabezpieczeniach może okazać się katastrofalna w skutkach.
Ponadto, wraz z rozwojem wojny hybrydowej, cyberprzestępczość staje się coraz poważniejszym zagrożeniem dla całego społeczeństwa. Dlatego tak ważne jest, aby wszyscy – zarówno przedsiębiorcy, jak i zwykli obywatele – byli świadomi niebezpieczeństw i podejmowali niezbędne środki ostrożności.
