Wraz z dynamicznym rozwojem platform mediów społecznościowych oraz wzrastającą popularnością internetowych zakupów i aktywności online, środowisko cyfrowe stało się atrakcyjnym celem dla przestępców. Młodzi ludzie, którzy coraz chętniej korzystają z social mediów, są szczególnie narażeni na różnego rodzaju oszustwa prowadzone w przestrzeni wirtualnej. Dlatego rodzice i opiekunowie muszą zdobyć odpowiednie kompetencje, aby móc skutecznie chronić swoje dzieci przed tymi zagrożeniami.
Wpływ Mediów Społecznościowych na Młodych Konsumentów
Badania pokazują, że 93% dzieci w wieku 12-15 lat korzysta z aplikacji i platform społecznościowych. Co więcej, aż 67% młodych ludzi uważa, że media społecznościowe pomagają im czuć się szczęśliwszymi, a 66% stwierdziło, że ułatwiają one nawiązywanie i podtrzymywanie znajomości.
Jednak na tym tle rośnie również problem wpływu influencerów i treści sponsorowanych na nawyki związane z wydatkowaniem pieniędzy przez młodych ludzi. Badania Wundermana Thompsona wykazały, że aż 25% dzieci w wieku 6-16 lat decyduje o zakupach na podstawie rekomendacji gwiazd social mediów. Co więcej, 28% młodych konsumentów polega na opiniach znajomych przy podejmowaniu decyzji zakupowych.
Pandemia COVID-19 dodatkowo nasiliła te tendencje – w 2021 roku odnotowano 156% wzrost liczby oszustw internetowych w porównaniu z 2017 rokiem. Sieć stała się jeszcze bardziej atrakcyjnym środowiskiem dla przestępców pragnących wykorzystać wrażliwość i naiwność młodych ludzi.
Najczęstsze Oszustwa w Mediach Społecznościowych
Jednym z najpopularniejszych rodzajów oszustw jest podszywanie się pod znane marki. Badania Ofcomu wykazały, że aż 61% nastolatków w wieku 12-17 lat zidentyfikowało fałszywy post w mediach społecznościowych jako autentyczny, ze względu na użyte logo znanej firmy. Przestępcy liczą na to, że widok znajomego brandingu sprawi, iż ofiara będzie mniej sceptyczna.
Inną popularna techniką są fałszywe reklamy na portalach aukcyjnych lub w social mediach, które wykorzystują oryginalne zdjęcia produktów, by przekonać konsumentów do dokonania zakupu. Jednak po przejściu na stronę okazuje się, że jest to sklonowana witryna, stworzona jedynie w celu wyłudzenia płatności i danych osobowych.
Kolejnym przykładem są oszustwa na podstawie „clickbait”, czyli kuszących nagłówków lub obrazków, które mają zachęcić użytkownika do kliknięcia w link lub obejrzenia filmu. Taka treść najczęściej okazuje się być całkowicie niepowiązana z obietnicą, a jej celem jest zebranie danych lub zainfekowanie urządzenia złośliwym oprogramowaniem.
Coraz częstsze są również wyłudzenia danych osobowych, dokonywane pod pretekstem atrakcyjnych nagród lub udziału w losowaniach. Fałszywe ankiety, testy czy quizy, wymagające podania danych, to kolejne narzędzie w rękach cyberprzestępców.
Wreszcie nie można pominąć oszustw na tle romantycznym, kiedy oszust podszywający się pod kogoś innego, próbuje nawiązać bliską relację w celu wyłudzenia pieniędzy lub informacji. Takie ataki są często kierowane do osób poszukujących partnera na portalach randkowych.
Ochrona Najmłodszych Przed Zagrożeniami
Aby skutecznie chronić dzieci i młodzież przed oszustwami w mediach społecznościowych, rodzice i opiekunowie muszą zadbać o rozwój ich kompetencji cyfrowych. Ważne jest, aby młodzi ludzie nauczyli się:
- Krytycznej oceny treści online – rozpoznawania fałszywych informacji, podróbek oraz reklam ukrytych pod postacią atrakcyjnych ofert
- Bezpiecznego korzystania z platform społecznościowych – ustawiania odpowiednich ustawień prywatności, weryfikowania znajomości, zgłaszania podejrzanych treści
- Odpowiedzialnego zarządzania finansami w sieci – unikania pochopnych zakupów, weryfikowania źródeł, konsultowania decyzji z rodzicami
Strona internetowa Stop-Oszustom.pl oferuje wiele praktycznych porad i wskazówek, które mogą pomóc rodzicom w edukacji dzieci na temat bezpiecznego korzystania z Internetu i social mediów.
Równie ważne jest, aby rodzice i opiekunowie angażowali się w cyfrowe życie swoich podopiecznych. Regularne rozmowy, wspólne przeglądanie profili i treści, a także omawianie bieżących zagrożeń, to kluczowe elementy budowania świadomości i czujności wśród młodych ludzi.
Platformy mediów społecznościowych same podejmują działania mające na celu walkę z oszustwami. Przykładowo, w 2020 roku TikTok odrzucił ponad 35 milionów reklam, które naruszyły ich wewnętrzne zasady i wytyczne. Jednak kluczową rolę odgrywają sami użytkownicy, zgłaszając podejrzane treści i aktywności.
Podsumowując, wzmacnianie kompetencji cyfrowych oraz budowanie świadomości zagrożeń wśród dzieci i młodzieży, przy aktywnym zaangażowaniu rodziców i opiekunów, to najskuteczniejsza droga do zapewnienia im bezpieczeństwa w świecie social mediów. Tylko wspólne działania mogą skutecznie przeciwdziałać rosnącej fali oszustw internetowych.
