Cześć, to znowu ja – Twój przewodnik po cyfrowym świecie pełnym pułapek zastawianych przez sprytnych oszustów. Ostatnio mieliśmy do czynienia z prawdziwą falą ataków cybernetycznych, które poważnie zaskoczyły wiele firm i instytucji. Czy Ty też czujesz, że ta cyfrowa rzeczywistość staje się coraz bardziej niebezpieczna? Nie martw się, w tym artykule ujawnimy przed Tobą najnowsze sztuczki cyberprzestępców i pokażemy, jak skutecznie się im przeciwstawić.
Oszustwa, oszustwa wszędzie
Prawda jest taka, że nie ma praktycznie dnia, w którym nie słyszelibyśmy o kolejnych incydentach związanych z kradzieżą danych, wyłudzaniem pieniędzy czy paraliżowaniem pracy instytucji. Zgodnie z danymi Państwowego Instytutu Badawczego NASK, liczba wykrytych incydentów związanych z cyberbezpieczeństwem w Polsce wzrosła o ponad 100% w ciągu ostatniego roku, sięgając 80 tysięcy przypadków. To naprawdę przerażające liczby!
Ale nie zniechęcaj się – dzięki tej wiedzy możesz stać się o wiele bardziej czujny i skutecznie bronić się przed cyberatakami. Skupmy się zatem na najnowszych trendach i sposobach, jakimi posługują się cyberprzestępcy, byś mógł uniknąć nieprzyjemności z nimi związanych.
Podszywanie się pod zaufane instytucje
Jedną z najczęstszych metod wykorzystywanych przez oszustów jest phishing, czyli podszywanie się pod znane i wiarygodne podmioty, takie jak banki, urzędy skarbowe czy dostawcy usług internetowych. Jak to działa w praktyce? Cyberprzestępcy rozsyłają fałszywe wiadomości e-mail, SMS-y lub dzwonią podając się za pracowników tych instytucji. Ich celem jest wyłudzenie naszych danych dostępowych, numerów kart kredytowych czy innych poufnych informacji.
Nie daj się zwieść! Eksperci z Krajowego Instytutu Cyberbezpieczeństwa ostrzegają, że takie ataki stają się coraz bardziej wyrafinowane. Oszuści potrafią nawet stworzyć wiarygodnie wyglądające strony internetowe, łudząco podobne do oryginałów. Dlatego zawsze bardzo uważnie sprawdzaj nadawcę wiadomości, adres strony internetowej i wszelkie inne detale – nawet najmniejsze nieprawidłowości mogą zdradzać, że masz do czynienia z próbą wyłudzenia.
Nowa metoda – vishing
Jak się okazuje, cyberprzestępcy nie tylko korzystają z e-maili i SMS-ów, ale coraz częściej sięgają po… telefony. Ta metoda, zwana vishingiem, polega na podszywaniu się pod pracowników banków, urzędów czy firm kurierskich i dzwonieniu do potencjalnych ofiar. Ich celem jest nakłonienie nas do ujawnienia poufnych danych, a nierzadko także do dokonania przelewu na wskazane konto.
Metoda ta jest szczególnie podstępna, ponieważ na pierwszy rzut oka wydaje się całkowicie wiarygodna. Oszuści potrafią niemal perfekcyjnie naśladować sposób mówienia, procedury i słownictwo pracowników instytucji, które podrabiają. Dlatego bądź bardzo ostrożny, gdy ktoś do Ciebie dzwoni i próbuje wyłudzić poufne informacje. Nigdy nie podawaj haseł, numerów kart ani kodów autoryzacyjnych przez telefon – pamiętaj, że prawdziwe instytucje nigdy o to nie pytają.
Oszustwa na quishing
Ale to jeszcze nie koniec! Cyberprzestępcy wymyślili również nową metodę, którą określa się mianem quishingu. Polega ona na rozsyłaniu fałszywych kodów QR, które po zeskanowaniu mogą na przykład przekierować nas na stronę służącą do wyłudzania danych.
Jak się chronić przed quishingiem? Przede wszystkim uważnie przyglądaj się kodowi QR, zanim go zeskanujesz. Jeśli wzbudza on Twoje podejrzenia lub znajduje się w nieoczekiwanym miejscu, lepiej z niego nie korzystaj. Pamiętaj też, by skanować kody QR tylko z zaufanych źródeł, a nie tych pojawiających się w wiadomościach e-mail czy SMS-ach.
Sztuczna inteligencja w rękach oszustów
Postęp technologiczny niestety bywa też wykorzystywany przez cyberprzestępców. Najnowszym ich narzędziem jest deepfake – technika polegająca na przejmowaniu wizerunku, głosu i innych cech charakterystycznych danej osoby w celu stworzenia fałszywych materiałów audiowizualnych.
W ten sposób oszuści mogą bardzo realistycznie podszywać się pod znane osobistości, takie jak politycy czy celebryci, i rozsyłać fałszywe komunikaty. Eksperci z Krajowego Instytutu Cyberbezpieczeństwa ostrzegają, że to zjawisko przybiera na sile i staje się coraz trudniejsze do wykrycia. Dlatego zachowaj najwyższą czujność, gdy natkniesz się na materiały, które budzą Twoje wątpliwości co do autentyczności.
Ransomware – nieprzyjemny gość
Kolejnym poważnym zagrożeniem, z którym musimy się mierzyć, są ataki ransomware. To rodzaj złośliwego oprogramowania, które blokuje nasz dostęp do plików, a następnie żąda okupu za ich odblokowanie. Takie ataki paraliżują funkcjonowanie firm, instytucji oraz zwykłych użytkowników, często prowadząc do poważnych strat finansowych.
Jak się zabezpieczyć przed ransomware? Po pierwsze, pamiętaj o regularnym wykonywaniu kopii zapasowych danych. Dzięki temu, w przypadku ataku, będziesz mógł je odzyskać bez konieczności płacenia okupu. Po drugie, zadbaj o aktualizację wszystkich programów i systemów operacyjnych – luki w zabezpieczeniach to często furta, przez którą wślizguje się ransomware. I po trzecie, bądź czujny na wszelkie podejrzane wiadomości i linki – to właśnie one mogą być nośnikami tej groźnej zarazy.
Ratunek w CERT Polska
Na szczęście nie jesteś sam w walce z cyberprzestępcami. CERT Polska, działający w strukturach NASK, uruchomił nowe kanały do zgłaszania podejrzanych treści i prób wyłudzeń. Możesz do nich raportować m.in. przez WhatsApp (nr wame48780907000), SMS (8080) lub telefon (22 380 82 74). Eksperci z CERT Polska natychmiast zareagują i podejmą działania mające na celu zablokowanie zagrożenia.
Warto też śledzić komunikaty publikowane na stronie stop-oszustom.pl, gdzie znajdziesz bieżące ostrzeżenia przed aktualnymi próbami wyłudzeń. Dzięki temu będziesz mógł uchronić siebie i bliskich przed przykrymi konsekwencjami.
Nadchodzi nowa ustawa
Rząd, widząc rosnącą skalę zagrożeń, podjął też kroki legislacyjne mające na celu wzmocnienie cyberbezpieczeństwa w Polsce. Trwają prace nad nowelizacją ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa, która ma uwzględnić postanowienia unijnej dyrektywy NIS2.
Zgodnie z tymi zmianami, instytucje publiczne oraz operatorzy usług kluczowych będą mieli obowiązek m.in. wczesnego zgłaszania poważnych incydentów oraz regularnego przeprowadzania audytów bezpieczeństwa. To ważny krok w kierunku lepszej ochrony danych i systemów informatycznych w naszym kraju.
Cyberbezpieczeństwo na plusie
Co ciekawe, Polska osiągnęła właśnie imponujący sukces na arenie międzynarodowej – zajęła pierwsze miejsce w globalnym rankingu cyberbezpieczeństwa NCSI, wyprzedzając takie kraje jak Australia czy Wielka Brytania. To dowód na to, że w dziedzinie cyfrowego bezpieczeństwa idziemy we właściwym kierunku.
Niemniej wciąż mamy wiele do zrobienia, zwłaszcza na polu edukacji i podnoszenia świadomości społeczeństwa. Dlatego tak ważne jest, abyśmy wszyscy – zarówno instytucje, firmy, jak i zwykli obywatele – nieustannie podnosili swoje kompetencje w zakresie cyberbezpieczeństwa. Tylko wtedy będziemy w stanie skutecznie przeciwstawić się cyfrowym przestępcom i cieszyć się bezpieczną przyszłością w sieci.
Mam nadzieję, że ten artykuł otworzył Ci oczy na skalę zagrożeń i pokazał, jak ważne jest czujne podejście do kwestii bezpieczeństwa w internecie. Pamiętaj – cyberprzestępcy nie śpią, więc i my musimy być zawsze gotowi, by im się przeciwstawić. Bądź czujny, sprawdzaj, weryfikuj i nigdy nie daj się zwieść pozorom! Do następnego razu!
