Nowe technologie coraz częściej są wykorzystywane do oszukiwania i wyłudzania pieniędzy od niczego nieświadomych ofiar. Wśród najniebezpieczniejszych metod znajduje się deepfake – technika syntetycznego generowania obrazu lub dźwięku, która może skutecznie uwierzytelniać fałszywą tożsamość. Wraz z rozwojem sztucznej inteligencji, cyberprzestępcy nieustannie poszukują coraz bardziej zaawansowanych sposobów na wyłudzanie środków finansowych.
Deepfake – kiedy rzeczywistość miesza się z fikcją
Deepfake to technologia, która wykorzystuje sztuczną inteligencję do syntetycznego generowania obrazów, filmów lub nagrań audio, w taki sposób, że wydają się one autentyczne. Przestępcy coraz częściej wykorzystują deepfake do podszywania się pod znane osoby, takie jak prezesi firm czy dyrektorzy banków, w celu wyłudzenia danych uwierzytelniających lub nakłonienia ofiar do dokonania nielegalnych transakcji finansowych.
Według ekspertów, najpopularniejszym schematem działania oszustów wykorzystujących deepfake jest podszywanie się pod prezesa firmy i kontaktowanie się z głównym księgowym lub inną osobą odpowiedzialną za finanse. Cyberprzestępcy, używając syntetycznie wygenerowanego głosu lub wizerunku, wydają polecenie wykonania pilnego przelewu na podane konto. Ofiara, wprowadzona w błąd, wykonuje transakcję, nie zdając sobie sprawy, że padła ofiarą oszustwa.
Deepfake stanowi poważne zagrożenie, ponieważ coraz trudniej jest odróżnić fałszywą treść od autentycznej. Profesor Anna Szelągowska, ekspertka ds. innowacji finansowych i nadużyć na rynkach, podkreśla, że dzięki deepfake „wizerunek każdego z nas może zostać wykorzystany przez przestępców w postaci bardzo realnego wideo, w którym nasza postać mówi to, co zaprogramowali oszuści„. To oznacza, że nawet najbardziej wiarygodne informacje mogą okazać się fałszywe, a ofiara może stracić znaczne środki finansowe.
Socjotechniki – klasyczne narzędzie oszustów
Chociaż technologie takie jak deepfake stanowią poważne zagrożenie, socjotechniki pozostają jednym z najskuteczniejszych narzędzi w rękach cyberprzestępców. Wykorzystują one ludzką psychikę i naturalne skłonności do ufności, aby nakłonić ofiary do wykonania działań korzystnych dla nich, takich jak udostępnienie danych uwierzytelniających lub dokonanie nielegalnej transakcji finansowej.
Według profesor Szelągowskiej, każde oszustwo opiera się na tej samej zasadzie: „wędkarza, zanęty, haczyka i ryby”. Oszuści, stosując odpowiednie techniki wpływu społecznego, wabią potencjalne ofiary, a następnie, wykorzystując róźne metody, wyłudzają od nich maksymalną kwotę środków finansowych.
Jedną z popularnych socjotechnik jest phishing, czyli próba podszywania się pod inną firmę w celu wyłudzenia poufnych informacji. Przestępcy często wykorzystują fałszywe strony internetowe lub wiadomości e-mail podszywające się pod legalne instytucje, takie jak banki lub urzędy skarbowe, aby nakłonić ofiary do ujawnienia danych logowania lub innych danych wrażliwych.
Inną techniką jest QRishing, czyli wykorzystanie kodów QR do przekierowania ofiary na spreparowaną stronę internetową kontrolowaną przez cyberprzestępców. Nieświadoma ofiara, skanując kod QR, może zostać zmuszona do pobrania złośliwego oprogramowania lub podania danych logowania do kont bankowych.
Piramidy finansowe – kiedy obietnica zysku okazuje się iluzją
Jednym z najstarszych, a zarazem najniebezpieczniejszych, schematów oszukiwania inwestorów są piramidy finansowe. Przestępcy tworzą pozory legalnej działalności inwestycyjnej, obiecując nierealistycznie wysokie zyski. Kuszeni wizją szybkiego wzbogacenia się, nowi inwestorzy są nakłaniani do wpłacania środków, które następnie są wypłacane pierwszym uczestnikom, dając im złudne poczucie zysku.
Koncern ORLEN ostrzega, że na rynku pojawiają się fałszywe ogłoszenia gwarantujące rzekomo bardzo wysokie i pewne zyski, które wykorzystują w sposób nielegalny nazwę i znaki firmowe spółek Grupy ORLEN. Ofiary takich oszustw są zachęcane do inwestowania w akcje lub projekty inwestycyjne prowadzone przez Grupę, podczas gdy w rzeczywistości środki trafiają do kieszeni przestępców.
Niestety, piramidy finansowe nadal stanowią poważne zagrożenie, szczególnie dla mniej doświadczonych inwestorów. Profesor Szelągowska podkreśla, że „oszustwa były, są i będą nieodłącznym elementem naszego życia”, a organy ścigania nieustannie podejmują walkę z rosnącą skalą tych przestępstw.
Ochrona przed oszustami – klucz do bezpieczeństwa
Wobec rosnącej skali i zaawansowania metod stosowanych przez cyberprzestępców, edukacja i świadomość społeczeństwa stają się kluczowe w walce z oszustwami finansowymi. Instytucje finansowe, organizacje rządowe i eksperci nieustannie pracują nad rozwijaniem narzędzi i strategii, które mogą skutecznie chronić klientów przed nowymi zagrożeniami.
Strona internetowa Stop Oszustom oferuje kompleksowe informacje i poradniki na temat najnowszych metod wyłudzeń, a także wskazówki, jak chronić się przed staniem się ofiarą. Kluczowe jest zachowanie zdrowego rozsądku i ograniczonego zaufania, szczególnie przy podejmowaniu decyzji finansowych. Należy zawsze weryfikować źródła informacji i nie ulegać presji na szybkie działanie.
Instytucje finansowe, takie jak banki, nieustannie inwestują w technologie oparte na sztucznej inteligencji, aby skuteczniej wykrywać i zapobiegać oszustwom. Jednocześnie regulacje prawne i współpraca międzynarodowa mają na celu utrudnianie działalności przestępczej na rynkach finansowych.
Chociaż wyeliminowanie oszustw wydaje się niemożliwe, ciągły rozwój narzędzi ochronnych oraz edukacja społeczeństwa mogą skutecznie ograniczać skalę i skutki tych nielegalnych praktyk. Kluczowe jest, aby każdy z nas zachował czujność i podejmował świadome decyzje finansowe, chroniąc się przed nowymi, coraz bardziej wyrafinowanymi metodami oszustw.
