Edukacja online pod lupą – jak odróżnić rzetelne oferty od oszustw?
Jesteś padlińą na celowniku
Cóż, jeśli dopiero zaczynasz przygodę z inwestowaniem, to wiedz, że jesteś szczególnie narażony na szczwanych oszustów, którzy chcą się dorobić na Twojej naiwności i braku doświadczenia. Ale spokojnie, kilka prostych rad pomoże Ci uchronić się przed ich machinacjami.
Internet roi od reklam obiecujących łatwy zysk bez ryzyka. Czasami to wymyślona historia zwykłej osoby, która rzekomo dzięki cudownemu rozwiązaniu nagle odmieniła swoje życie. Innym razem pewne zyski gwarantuje oszukańcza reklama wykorzystująca wizerunek znanej osoby, np. Roberta Lewandowskiego, Kuby Wojewódzkiego czy Macieja Orłosia. A jeszcze innym przykładem są obietnice gwarantowanego przez Skarb Państwa zysku z inwestycji w akcje Orlenu, KGHM czy innej spółki. To oczywiście wszystko kompletne kłamstwa.
Nie daj się nabrać na stare wyświechtane sztuczki
To samo tyczy się wszelkich automatycznych systemów do zarabiania, niezawodnych strategii na rynku Forex czy darmowych kryptowalut. Pamiętaj, że nie ma zysku bez ryzyka, a wyższy potencjalny zysk zawsze wiąże się z wyższym ryzykiem. Nie istnieje bezpieczny sposób inwestowania, który z 1000 złotych w krótkim czasie zrobi Ci fortunę.
Dlatego gdy widzisz reklamę obiecującą gwarantowany wysoki zysk bez ryzyka, natychmiast odrzuć tę ofertę. Zastanów się, po co ktoś miałby umożliwiać Ci gwarantowany zarobek bez ryzyka, zamiast sam zdobyć pieniądze np. pójść do banku po kredyt i zainwestować w ten pewny sposób na zysk? To oczywiste, że takie obietnice są nieuczciwe.
Influencerzy i celebryci nie zawsze wiedzą, co mówią
Żyjemy w czasach, w których przekaz reklamowy realizowany jest także przez osoby mające duże zasięgi w sieci. Również świat inwestowania doczekał się swoich influencerów, którzy współpracują z rozmaitymi firmami. Zdarza się też, że produkty i usługi inwestycyjne reklamują osoby o znanych nazwiskach, które same na inwestowaniu się nie znają.
Oczywiście nie każdy przypadek reklamy czy prezentacji oferty danej firmy to oszustwo. Kluczowe jest jednak, aby oferta została przedstawiona w sposób rzetelny. Poza korzyściami powinny zostać zaprezentowane także ryzyka, wzięte pod uwagę powinny być koszty, ryzyko oraz to, do kogo dany rodzaj inwestycji jest adresowany.
Profesjonalne doradztwo inwestycyjne, które jest w Polsce regulowane przez Komisję Nadzoru Finansowego, musi spełniać szereg wymagań. Doradca inwestycyjny musi zdać specjalny egzamin, a doradzając swoim klientom, musi brać pod uwagę szereg czynników dla nich indywidualnych. Wszystkiego tego nie zrobi influencer, który mówi do nas z ekranu. Zachowaj więc czujność i dokładnie sprawdzaj każdą ofertę – nawet jeżeli jest w 100% uczciwa, to niekoniecznie musi być odpowiednia dla Ciebie.
Unikaj presji i niecodziennych ofert
Unikatowa oferta rewelacyjnego zysku, która kończy się w ciągu kilku godzin lub wręcz minut? Nie reaguj na tego typu propozycje. W świecie rzetelnych inwestycji nikt nie będzie od Ciebie wymagał natychmiastowych decyzji.
Inwestowanie to coś poważniejszego niż robienie codziennych zakupów czy łowienie promocji w internecie. Wymaga czasu na zapoznanie się z ofertą, jej zrozumienie, przemyślenie itd. Tyczy się to zarówno ofert przedstawianych Ci przez internet, jak i w oddziale banku, funduszu inwestycyjnego itp.
Jeśli ktoś stara się wywrzeć na Ciebie presję przy podejmowaniu decyzji finansowej, to chodzi mu o swój, a nie Twój interes. Jako klient-inwestor masz prawo do namysłu przed podjęciem decyzji. Pamiętaj, że często doradca klienta jest w rzeczywistości sprzedawcą, który ma swój plan sprzedażowy i chce zarobić dzięki jego realizacji. Twoje interesy powinny być najważniejsze i najlepiej zabezpieczone.
Inwestuj tylko w to, co rozumiesz
Nie musisz mieć doktoratu z finansów, żeby zacząć inwestowanie. Chodzi głównie o to, by być świadomym konstrukcji danej inwestycji oraz rodzajów ryzyka z nią związanych. To właśnie brak wiedzy w tych dwóch obszarach może nas sporo kosztować.
Podejmując decyzje finansowe, wnikliwie czytaj wszystkie podpisywane dokumenty i internetowe zgody, których udzielasz. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, zapytaj osobę oferującą lub wycofaj się i znajdź odpowiednie informacje w internecie albo wśród zaufanych osób, które faktycznie znają się na inwestowaniu. Nie bój się pytać – nie ma głupich pytań, gdy mowa o ważnych decyzjach finansowych. Nie bój się także wycofać na ostatniej prostej, jeżeli w ostatniej chwili coś Ci przyjdzie do głowy. Lepiej stracić czas niż pieniądze.
Wszystko na piśmie
Niektórzy ludzie potrafią spędzać godziny nad wyborem sprzętu AGD/RTV, wnikliwie analizować promocje w dyskontach spożywczych, szukać najlepszych ofert OC w internecie, ale gdy przychodzi do decyzji inwestycyjnych, to zamieniają się w kogoś, kto jak najszybciej chciałby mieć to za sobą. Tymczasem inwestowanie nie ma być jak wizyta u stomatologa. Szczególnie że inwestuje się często pieniądze większe od tych zostawianych w sklepie, szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę długi horyzont czasowy.
Dlatego też przed zainwestowaniem w cokolwiek upewnij się, że pozyskałeś dostatecznie dużo informacji, zwłaszcza związanych z tym, co może pójść nie tak. Wszystkie istotne dla Ciebie kwestie muszą zostać przedstawione w formie oferty, a potem znaleźć się w umowie. Ustne czy nieoficjalne zapewnienia przekazywane przez sprzedawców/doradców itp. mogą na niewiele się zdać.
Sprawdź reputację firmy
Niestety mogą też istnieć przypadki umów zawierających niedozwolone zapisy, tzw. klauzule abuzywne. Badaniem i karaniem takich praktyk zajmuje się Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a pomoc uzyskać można także od Rzecznika Finansowego.
Warto też sprawdzić, czy firma inwestycyjna, za pośrednictwem której zamierzasz inwestować swoje pieniądze, znajduje się na liście instytucji nadzorowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego. Na stronie KNF znajdziesz również listę ostrzeżeń publicznych, zawierającą nazwy podmiotów, wobec których złożono zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Wobec takich podmiotów warto zachować czujność lub wstrzymać się od inwestowania do momentu wyjaśnienia sprawy.
Historia nie musi się powtórzyć
Analiza wsteczna zawsze skuteczna, mówi rynkowe porzekadło. Na historyczne wykresy pokazujące wzrost danego instrumentu finansowego przyjemnie popatrzeć i łatwo je przeanalizować – należało kupić tanio i sprzedać drogo, ot cała filozofia. Rozmaitymi wykresami i wyliczeniami dotyczącymi dotychczasowych stóp zwrotu posługują się również autorzy materiałów reklamowych, które mają przekonać nas do danej inwestycji.
Dotychczasowe wyniki oczywiście warto znać. Nikt nie może jednak dać gwarancji, że historyczne stopy zwrotu powtórzą się w przyszłości. Ba, może okazać się, że ktoś próbuje wcisnąć nam daną inwestycję na górce, po tym jak jej wartość solidnie już wzrosła i bladną szanse na to, że dalej będzie tak mocno rosnąć. Decyzja o inwestycji musi być umotywowana czymś więcej niż przeszłymi wynikami.
Poza analizą przeszłości warto zastanowić się także nad przyszłymi scenariuszami i nigdy nie ograniczać się tylko do tego najbardziej optymistycznego. Na rynku lepiej być mile zaskoczonym niż srogo rozczarowanym.
Nie bój się poprosić o pomoc
Wiele osób, które padło ofiarą oszustwa finansowego, mogłoby tego uniknąć, gdyby porozmawiały z kimkolwiek ze swojego otoczenia, kto ma większe doświadczenie w tym temacie. Osoba, która choć trochę orientuje się w świecie inwestycyjnym, od razu rozpozna te najbardziej oczywiste oszustwa.
Przykładowo, internetowi oszuści z Rosji zdradzali ich akcent i dobór słów w materiałach reklamowych, oferowali rzekomo unikatowy dostęp do inwestycji w akcje KGHM, które ich zdaniem nie są dostępne nigdzie indziej tylko w ich limitowanej czasowo ofercie. Problem w tym, że KGHM jest notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie od 1997 r., a jego akcje można kupić w każdym biurze maklerskim. Oszustwem śmierdziało na kilometr, a mimo to były osoby, które utopiły w tym oszczędności życia.
Jako Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych również jesteśmy do Twojej dyspozycji. Jeżeli odpowiedzi na swoje pytanie nie znajdziesz na naszej stronie, w zakładce Edukacja i nie tylko, to po prostu skontaktuj się z nami. Nie świadczymy usługi doradztwa finansowego, jednak pomożemy Ci odsiać inwestowanie w licencjonowanych instytucjach od powierzania pieniędzy oszustom.
Inwestowanie to poważna sprawa, ale jeśli robisz to w zrozumiały i odpowiedni dla Siebie sposób, w renomowanych instytucjach oraz właściwie dywersyfikujesz ryzyko, to w długim terminie Twój portfel powinien przynieść zyski. Oczywiście pewności nie ma, tym bardziej w tak niespokojnych czasach jak obecne. Ryzykiem związanym z inwestowaniem można jednak zarządzać, a przy sytuacjach skrajnych, takich jak na przykład wojna atomowa, i tak niewiele da się zrobić.
To tak jak z przechodzeniem przez ulicę – robiąc to na ślepo i bez znajomości zasad ruchu drogowego, łatwo o niebezpieczny wypadek. Wystarczy jednak mieć oczy otwarte, rozejrzeć się w obie strony, znać podstawowe zasady (czerwone światło – stoję, zielone – idę) i można spokojnie przejść przez każdą, nawet najbardziej ruchliwą ulicę. Nie pozwól, aby strach paraliżował Twoje decyzje inwestycyjne – po prostu bądź czujny i rozsądny.
