Świat kryptowalut stał się w ostatnich latach niezwykle atrakcyjny dla inwestorów poszukujących możliwości szybkiego zarobku. Niestety, ta rosnąca popularność przyciąga również oszustów, którzy wykorzystują lukratywny rynek kryptowalut do realizacji własnych, nielegalnych celów. Jednym z najbardziej podstępnych i powszechnych schematów jest tzw. „pompuj i zrzuć” (ang. „pump and dump”).
Czym jest schemat „pompuj i zrzuć”?
Schemat „pompuj i zrzuć” to forma manipulacji rynkowej, w której grupa oszustów gromadzi dużą ilość alternatywnej kryptowaluty (altcoinu), a następnie angażuje się w agresywną promocję, mającą na celu sztucznie zawyżyć jej cenę. Gdy cena osiągnie szczyt, sprawcy szybko sprzedają swoje udziały, zarabiając znaczne zyski kosztem nowych inwestorów. Gdy oszuści porzucają swoje inwestycje, zalewają rynek altcoinem, powodując gwałtowny spadek ceny. W rezultacie, niczego niepodejrzewający inwestorzy zostają z praktycznie bezwartościowymi tokenami.
Według analiz firmy Chainalytic, znaczna część nowych tokenów wprowadzonych na rynek w 2023 roku stanowiła część schematów typu „pump and dump”, w ramach których oszuści zarabiali miliony, podczas gdy inwestorzy inwestowali miliardy w te wątpliwe aktywa.
Jak przebiega schemat „pompuj i zrzuć”?
Schemat „pompuj i zrzuć” najczęściej przebiega w kilku etapach:
-
Gromadzenie altcoinu: Najpierw grupa oszustów skupuje duże ilości relatywnie mało znanego altcoinu, który może być łatwo manipulowany.
-
Nagłośnienie i reklama: Następnie oszuści rozpoczynają agresywną kampanię promocyjną, wykorzystując social media, fora internetowe i inne kanały, aby sztuczne zawyżyć zainteresowanie danym altcoinem. Często posługują się przy tym fałszywymi lub wprowadzającymi w błąd informacjami.
-
Pompowanie ceny: Dzięki wykreowanemu szumowi medialnego, cena altcoinu zaczyna gwałtownie rosnąć. Może to przyciągnąć rzesze nowych, łatwowiernych inwestorów, którzy dają się nabrać na obietnice szybkiego zysku.
-
Zrzucanie udziałów: Gdy cena osiągnie szczyt, sprawcy szybko sprzedają swoje udziały, zarabiając znaczne zyski. Giełdowy bańka pęka, a cena altcoinu załamuje się.
-
Pozostawienie inwestorów ze stratami: Niczego niepodejrzewający inwestorzy, którzy kupili altcoin po zawyżonych cenach, zostają z praktycznie bezwartościowymi tokenami, ponosząc dotkliwe straty finansowe.
Sygnały ostrzegawcze
Aby uchronić się przed staniem się ofiarą takiego schematu, warto zwrócić uwagę na następujące sygnały ostrzegawcze:
-
Nadmierna promocja w mediach społecznościowych: Jeśli dana kryptowaluta jest agresywnie promowana na forach internetowych, Discordzie czy Telegramie, może to być oznaką przygotowywanego schematu „pompuj i zrzuć”.
-
Obietnice niezwykle wysokich zysków: Jeśli ktoś obiecuje niewyobrażalne zyski w krótkim czasie, prawdopodobnie jest to zbyt piękne, aby mogło być prawdziwe.
-
Centralizacja tokenów: Jeśli znaczna część podaży danego altcoinu jest skoncentrowana w rękach jednego podmiotu, istnieje wysokie ryzyko, że będzie on mógł sterować ceną i dokonywać masowych wyprzedaży.
-
Brak przejrzystości założycieli: Wiarygodność i reputacja twórców projektu mają kluczowe znaczenie. Unikaj inwestycji w projekty, których założyciele nie są w pełni transparentni.
-
Szybkie pojawianie się i znikanie altcoinów: Jeśli nowa kryptowaluta pojawia się i znika w błyskawicznym tempie, najprawdopodobniej jest to część schematu „pompuj i zrzuć”.
Konsekwencje i przeciwdziałanie
Schematy typu „pompuj i zrzuć” niosą ze sobą poważne konsekwencje. Nie tylko narażają inwestorów na dotkliwe straty finansowe, ale także przyczyniają się do podważenia zaufania do całego rynku kryptowalut. Oszustwa te mogą również prowadzić do prawnych konsekwencji dla sprawców, którzy mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności za manipulację rynkiem.
Aby bronić się przed takimi zagrożeniami, eksperci doradzają zachowanie ostrożności i krytycznego myślenia przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Warto przeprowadzać wnikliwą analizę due diligence każdego projektu, weryfikując jego faktyczną wartość, transparentność założycieli oraz sposób dystrybucji tokenów. Ponadto, śledzenie trendów i aktywności w mediach społecznościowych może pomóc zidentyfikować potencjalne sygnały ostrzegawcze.
Podsumowując, schematy „pompuj i zrzuć” to złożony i podstępny sposób na wyłudzenie pieniędzy od inwestorów. Zachowanie czujności, krytycznego myślenia i dogłębnej analizy każdej inwestycji może pomóc ustrzec się przed staniem się ofiarą takich oszustw. Warto również zapoznać się z poradami ekspertów, aby chronić swoje finanse i bezpieczeństwo w świecie kryptowalut.
