Zbieranie funduszy online za pośrednictwem platform crowdfundingowych, takich jak Gofundme, stało się w ostatnich latach bardzo popularnym sposobem na wsparcie rozmaitych inicjatyw – od pomocy potrzebującym po realizację projektów biznesowych. Niestety, wraz ze wzrostem popularności, zwiększyła się również liczba oszustw związanych z tymi kampaniami. Fałszywe zbiórki to poważny problem, który dotyka wielu niczego niespodziewających się darczyńców. Jak rozpoznać tego typu oszustwa i nie dać się na nie nabrać?
Przypadek Emmett Ramirez’a – fałszywa zbiórka na leczenie
Jednym z głośniejszych przykładów fałszywych kampanii na Gofundme był przypadek Emmetta Ramirez’a z Teksasu. W 2018 roku mężczyzna założył zbiórkę internetową, twierdząc, że cierpi na rzadką chorobę i potrzebuje pilnego leczenia. Historia Emmetta wywołała ogromne współczucie wśród internautów, którzy w ciągu zaledwie kilku dni wpłacili na jego kampanię ponad 30 000 dolarów.
Kampania na Gofundme przedstawiała dramatyczną opowieść o młodym mężczyźnie zmagającym się z nieuleczalną chorobą i desperacko potrzebującym pieniędzy na specjalistyczne leczenie. Emmett miał rzekomo przejść już kilka zabiegów, a jego stan z dnia na dzień się pogarszał. Ludzie, poruszeni tym przekazem, chętnie otwierali swoje portfele, by wesprzeć jego walkę o życie.
Niestety, wkrótce wyszło na jaw, że cała ta historia była kompletnym oszustwem. Emmett Ramirez nie cierpiał na żadną chorobę, a pieniądze, które zebrał, przeznaczył na własne, prywatne cele. Gdy sprawa wyszła na jaw, mężczyzna został aresztowany i oskarżony o oszustwo. Okazało się, że w przeszłości Emmett Ramirez już wcześniej dopuszczał się podobnych przestępstw, a jego fałszywa historia na Gofundme była jedynie najnowszym epizodem w jego karierze przestępcy.
Dlaczego tego typu oszustwa są tak popularne?
Fałszywe kampanie crowdfundingowe pojawiają się na Gofundme i innych podobnych platformach coraz częściej. Dlaczego oszuści tak chętnie wykorzystują ten sposób na wyłudzanie pieniędzy?
Jednym z głównych powodów jest łatwość założenia zbiórki online. Na większości portali crowdfundingowych wystarczy jedynie kilka kliknięć, by utworzyć nową kampanię i rozpocząć zbieranie funduszy. Nie ma tu żadnych szczegółowych weryfikacji tożsamości czy intencji twórcy zbiórki – w efekcie nawet kompletny oszust może bez problemu założyć fałszywą kampanię.
Dodatkowo, ludzie są emocjonalnie podatni na tego typu apele. Historie o ciężko chorych osobach, rodzinach w trudnej sytuacji czy organizacjach potrzebujących pomocy wzbudzają w nas naturalne współczucie i chęć niesienia wsparcia. Oszuści świetnie wykorzystują te uczucia, tworząc dramatyczne, ale przekonujące narracje.
Wreszcie, anonimowość internetu ułatwia tego typu przestępstwa. Sprawcy fałszywych zbiórek mogą działać z ukrycia, nie ujawniając swojej prawdziwej tożsamości. Często porywają się na coraz bardziej wyrafinowane techniki, by zatuszować swoje ślady i uniknąć odpowiedzialności.
Jak rozpoznać fałszywą kampanię?
Skoro problem fałszywych zbiórek internetowych jest tak powszechny, ważne jest, by nauczyć się je rozpoznawać. Oto kilka kluczowych wskazówek, na co zwracać uwagę:
1. Sprawdź wiarygodność organizatora. Poszukaj informacji na jego temat w internecie – czy ma on ugruntowaną obecność online, czy pojawia się w mediach społecznościowych? Czy kampania zawiera jakieś konkretne informacje potwierdzające jego tożsamość?
2. Zweryfikuj cel zbiórki. Czy podane informacje na temat choroby, sytuacji życiowej czy planowanego wydatkowania środków są spójne i wiarygodne? Poszukaj potwierdzenia tych faktów w niezależnych źródłach.
3. Oceń styl komunikacji. Fałszywe kampanie często cechują się przesadnie dramatycznym lub manipulującym językiem, mającym na celu wzbudzić silne emocje. Uważaj na przesadne prośby o natychmiastową pomoc.
4. Sprawdź historię organizatora. Przeglądając jego profil, zwróć uwagę, czy to pierwsza taka kampania, czy może już wcześniej prowadził podobne zbiórki. Upewnij się, że nie ma on wcześniejszych zgłoszeń o oszustwach.
5. Obserwuj aktualizacje. Śledzenie regularnych aktualizacji na temat stanu realizacji celu zbiórki może pomóc ocenić jej wiarygodność. Brak takich informacji lub niespójności mogą być sygnałem ostrzegawczym.
Jeśli po starannej analizie masz wątpliwości co do legalności lub uczciwości danej kampanii, lepiej zaufaj swojej intuicji i powstrzymaj się od wpłaty. Warto również zgłosić swoje obawy administratorom platformy crowdfundingowej, aby mogli zbadać tę sprawę.
Rola platform crowdfundingowych w walce z oszustwami
Oczywiście, same platformy crowdfundingowe muszą również brać odpowiedzialność za problem fałszywych zbiórek. Wiele z nich, w tym Gofundme, podejmuje różne kroki, by temu przeciwdziałać:
- Weryfikacja organizatorów – niektóre serwisy wymagają potwierdzenia tożsamości i danych kontaktowych przed uruchomieniem kampanii.
- Monitorowanie podejrzanych zbiórek – zespoły bezpieczeństwa badają zgłoszenia o nieuczciwych działaniach i podejmują odpowiednie kroki.
- Polityka zwrotów – w razie potwierdzenia oszustwa, platformy umożliwiają darczyńcom odzyskanie wpłaconych środków.
- Edukacja użytkowników – serwisy crowdfundingowe publikują wskazówki, jak rozpoznawać fałszywe zbiórki.
Jednak eksperci twierdzą, że wciąż jest jeszcze wiele do zrobienia w tej kwestii. Platformy powinny inwestować więcej w skuteczne systemy weryfikacji i proaktywne wykrywanie zagrożeń. Większa przejrzystość i współpraca z organami ścigania to także kluczowe elementy walki z oszustwami.
Serwis Stop Oszustom to przykład inicjatywy, która stawia sobie za cel edukowanie społeczeństwa na temat tego problemu. Zawiera on wiele informacji i porad, jak ustrzec się przed fałszywymi kampaniami crowdfundingowymi.
Podsumowanie
Fałszywe kampanie na platformach crowdfundingowych to niestety coraz powszechniejsze zjawisko. Oszuści umiejętnie wykorzystują ludzkie emocje i łatwość założenia zbiórki online, by wyłudzać pieniądze od niczego niespodziewających się darczyńców.
Aby ustrzec się przed tego typu oszustwami, warto wnikliwie weryfikować każdą kampanię pod kątem wiarygodności organizatora, spójności celu zbiórki oraz stylu komunikacji. Należy też śledzić aktualizacje i historię wcześniejszych działań twórcy kampanii.
Choć platformy crowdfundingowe podejmują pewne kroki, by walczyć z tym problemem, eksperci uważają, że wciąż jest jeszcze dużo do zrobienia w tym obszarze. Edukacja społeczeństwa i współpraca z organami ścigania to kluczowe elementy skutecznej walki z fałszywymi zbiórkami online.
