Fałszywe zbiórki na Instagramie, Facebooku i nie tylko – bądź czujny
Jak wam się wydaje, ile razy w ciągu tygodnia jesteście narażeni na próby oszukania was w internecie? Według najnowszych badań, ponad połowa Polaków zetknęła się już z różnego rodzaju wyłudzeniami w sieci. Okazuje się, że nie ma praktycznie osoby, która nie byłaby celem cyberprzestępców.
Wnuczek, policjant i inni „dobrzy” znajomi
Najpopularniejszy sposób działania oszustów to słynna już „metoda na wnuczka” lub „na policjanta”. Polega ona na tym, że przestępca dzwoni do starszej osoby, podając się za krewnego lub funkcjonariusza i upewnia się, że ofiara jest samotna. Następnie przekonuje ją, że jest w poważnych tarapatach i potrzebuje natychmiastowej pomocy finansowej. Oczywiście, ofiara w panice zgadza się i wpłaca pieniądze, myśląc, że ratuje kogoś bliskiego. Tylko w 2022 roku na terenie powiatu legionowskiego ofiarami tego procederu padło ponad 4 tys. starszych osób, które straciły w sumie ponad 140 mln zł.
Co ciekawe, przestępcy wcale nie muszą podszyć się pod konkretną osobę, aby uzyskać od nas poufne informacje. Wystarczy, że zadzwonią, podając się na przykład za pracownika banku i zasugerują, że doszło do kradzieży naszych danych. Oczywiście w panice również wtedy chętnie podajemy wszystkie szczegóły, jak numer karty, hasła czy kody uwierzytelniające. A to daje cyberprzestępcom pełen dostęp do naszych oszczędności.
Uwaga na fałszywe zbiórki!
Oszuści nie próżnują również w mediach społecznościowych. Ostatnio możemy zaobserwować prawdziwy wysyp fałszywych zbiórek na Instagramie, Facebooku czy innych portalach. Wykorzystują oni naszą chęć niesienia pomocy, szczególnie w trudnych czasach. Spreparowane kampanie crowdfundingowe lub prośby o wsparcie od rzekomych przyjaciół wyglądają bardzo wiarygodnie, ale w rzeczywistości pieniądze trafiają prosto w ręce przestępców.
Według danych z Wielkiej Brytanii, straty organizacji charytatywnych na skutek fałszywych zbiórek w 2022 roku wzrosły aż o 44%. To pokazuje skalę problemu. Dlatego zawsze warto dokładnie sprawdzić, kto prowadzi zbiórkę, na jaki cel są przeznaczone pieniądze i czy dana akcja jest w ogóle zweryfikowana.
Deepfake – nowy koszmar w sieci
Niestety, postęp technologiczny daje cyberprzestępcom coraz więcej narzędzi do działania. Jednym z nich jest tak zwany „deepfake” – technika pozwalająca na podmianę twarzy lub głosu na nagraniach wideo. Wyobraźcie sobie, że ktoś spreparuje filmik, na którym widzicie waszego małoletniego krewnego w dwuznacznej sytuacji. A następnie zażąda okupu, grożąc upublicznieniem materiału. Albo jeszcze gorzej – wyśle taki filmik waszej babci, aby wyłudzić od niej pieniądze.
Eksperci ostrzegają, że udział technologii deepfake w kradzieżach tożsamości w USA wzrósł aż 13-krotnie w 2022 roku. To naprawdę przerażająca perspektywa. Dlatego ważne jest, aby edukować bliskich, szczególnie starsze osoby, o tego typu zagrożeniach. Tylko wtedy mamy szansę ustrzec się przed cyberprzestępcami, którzy nieustannie wymyślają nowe sposoby na nasze pieniądze i dane.
Uważaj na oszustwa w social mediach
Cyberprzestępcy nie ograniczają się jednak tylko do telefonów czy wiadomości e-mail. Coraz częściej działają również na Facebooku, Instagramie i innych portalach społecznościowych. Popularne są na przykład posty z informacjami o rzekomych wygranych konkursach lub luksusowych nagrodach do odebrania. Oczywiście, by je otrzymać, trzeba podać dane do płatności.
Innym wariantem jest przejęcie konta znajomego i wysłanie wiadomości z prośbą o „pilną” pożyczkę przez BLIK lub przelew. Wiele osób, ufając staremu przyjacielowi, nieświadomie traci w ten sposób spore sumy pieniędzy. Nie dajmy się nabrać na te chwyty – zawsze weryfikujmy takie prośby, zanim podejmiemy jakiekolwiek działanie.
Jak się chronić?
Tak, wiem, brzmi to wszystko dość ponuro. Ale nie popadajmy w paranoję! Jest kilka prostych sposobów, aby ustrzec siebie i bliskich przed cyberoszustami.
Po pierwsze, ustalcie z rodziną lub przyjaciółmi rodzinne hasło, które będziecie używać w razie wątpliwości. Jeśli ktoś zadzwoni, podając się na przykład za wnuczka, poproście go o podanie tego hasła. Jeśli nie zna, to wiadomo, że to naciągacz.
Druga ważna zasada to nigdy nie podawanie danych osobowych, haseł czy numerów kart płatniczych obcym osobom, nawet jeśli podają się za pracowników banku lub innych instytucji. Zawsze weryfikujcie takie informacje niezależnie, dzwoniąc na oficjalne infolinie.
I wreszcie, bądźcie czujni na media społecznościowe. Jeśli ktoś wam proponuje udział w konkursie z super nagrodami albo prosi o pożyczkę, zachowajcie zdrowy rozsądek. Lepiej dmuchać na zimne i upewnić się, że to naprawdę wasz znajomy, a nie cyberprzestępca podszywający się pod niego.
No i oczywiście, zawsze sprawdzajcie wiarygodność wszelkich zbiórek lub apeli o pomoc, zanim cokolwiek wpłacicie. To może uchronić was przed stratą pieniędzy.
Pamiętajcie – czujność i czytanie „między wierszami” to klucz do bezpieczeństwa w sieci. Bądźcie ostrożni, a cyberprzestępcy nie będą mieli nad wami żadnej władzy!
