Świat freelancingu stał się w ostatnich latach bardzo popularny, szczególnie wśród osób poszukujących większej elastyczności i niezależności w miejscu pracy. Niestety, wraz z rosnącą popularnością tej formy zatrudnienia, rośnie również liczba prób oszukiwania freelancerów. W tej obszernej analizie przyjrzymy się 10 najczęstszym sposobom, jakimi posługują się oszuści, oraz omówimy, jak chronić się przed nimi.
Wstęp do freelancerskich oszustw
Freelancerzy to samodzielni wykonawcy, którzy świadczą usługi dla różnych klientów, często na podstawie umów krótkoterminowych lub pojedynczych projektów. Ta forma pracy daje wiele korzyści, takich jak elastyczność, możliwość wyboru zadań i swoboda w ustalaniu własnego harmonogramu. Jednak z wolnością tą wiąże się również większe ryzyko padnięcia ofiarą oszustw.
Scamerzy – czyli zwyczajni oszuści – często udają pracodawców lub pomocnych freelancerów, aby skłonić nas do oddania swoich informacji lub pieniędzy. Ich działalność jest niestety coraz bardziej wyrafinowana, dlatego freelancerzy muszą zachować szczególną ostrożność, aby chronić się przed takimi praktykami.
Według danych ze strony Geekwork.pl, niektórzy uczestnicy kursu „Tarcza 1000” – mającego na celu nauczyć, jak zarobić pierwsze 1000 zł online – zgłaszali niepokojące wiadomości o różnych próbach oszustwa lub naciągania. To pokazuje, że problem ten dotyka wielu freelancerów, niezależnie od poziomu doświadczenia.
Rodzaje freelancerskich oszustw
1. Szybkie, lukratywne oferty pracy
Jednym z najczęstszych oszustw jest oferowanie wyjątkowo wysokich zarobków za stosunkowo łatwą pracę. Scamerzy liczą na to, że desperacja do szybkiego zarobku przesłoni freelancerom zazwyczaj podejrzane warunki oferty.
Przykładem może być oferta tłumaczenia 100 stron w mniej niż 3 dni za 3500 USD – co przy obecnym kursie to blisko 15 000 zł. Brzmi kusząco, ale w rzeczywistości jest to najprawdopodobniej zautomatyzowana wiadomość rozsyłana do wielu freelancerów.
Wskazówka: Zachowaj zdrowy rozsądek. Jeśli oferta wydaje się zbyt dobra, aby była prawdziwa, prawdopodobnie tak właśnie jest. Sprawdź średnie stawki rynkowe w danej dziedzinie i porównaj je z proponowanym wynagrodzeniem.
2. Wymaganie opłat za rozpoczęcie pracy
Kolejnym typowym oszustwem jest żądanie od freelancerów zapłaty za możliwość rozpoczęcia pracy. Może to przybierać formę opłaty wejściowej, zakupu sprzętu lub materiałów, a nawet opłaty za dostęp do większej liczby ofert.
Jak podkreśla Geekwork.pl, tego rodzaju oszustwa często obiecują freelancerom dostęp do wielu ofert w zamian za opłatę wejściową lub obiecują ogromne prowizje za dalszą dystrybucję produktów, które freelancer miałby wykupić.
Wskazówka: Nigdy nie płać za możliwość rozpoczęcia pracy. Wiarygodne platformy freelancerskie, takie jak Useme, pobierają opcjonalne opłaty za dodatkowe uprawnienia, ale rejestracja jest zawsze bezpłatna.
3. Systemy MLM i piramidy finansowe
Oszuści często maskują swoje działania, wykorzystując systemy MLM (Multi-Level Marketing) lub piramidy finansowe. Oferują one rzekomą możliwość „łatwego zarabiania” poprzez sprzedaż produktów lub werbowanie nowych członków.
Według autora artykułu na Geekwork.pl, większość tego typu firm to formy oszustwa, które najczęściej wykorzystują osoby desperacko poszukujące dodatkowych źródeł dochodu, takie jak matki w domach z dziećmi.
Wskazówka: Unikaj ofert, w których musisz kupić produkty lub płacić za możliwość dołączenia. Pamiętaj, że sukces w MLM lub piramidach finansowych jest niezwykle rzadki, a większość uczestników traci więcej, niż zyskuje.
4. Inwestycje w kryptowaluty, forex i opcje binarne
Oszuści często kusią freelancerów obietnicami szybkiego bogactwa poprzez inwestycje w kryptowaluty, rynek Forex czy opcje binarne. Mimo że niektórym osobom faktycznie udaje się zarobić na tego typu instrumentach, jest to w dużej mierze spekulacja, a nie bezpieczna inwestycja.
Autor artykułu na Geekwork.pl ostrzega, że Internet jest wręcz zalany tego typu propozycjami, a wiele osób wierzy, że jest to prosty i szybki sposób na wzbogacenie się. Niestety, ryzyko utraty wszystkich zainwestowanych pieniędzy jest bardzo wysokie.
Wskazówka: Zanim zainwestujesz jakiekolwiek pieniądze, zastanów się 10 razy. Pamiętaj, że nawet w przypadku sukcesu jest to forma hazardu, a nie bezpieczna inwestycja.
5. Programy partnerskie i systemy afiliacyjne
Kolejnym obszarem, w którym freelancerzy mogą paść ofiarą oszustw, są programy partnerskie i systemy afiliacyjne. Oszuści często reklamują łatwe możliwości zarabiania poprzez polecanie produktów lub usług innych firm.
Autor artykułu na Geekwork.pl wskazuje, że tego typu oferty można znaleźć pod hasłami „tester”, „praca online” itp. Jednak w rzeczywistości celem jest jedynie uzyskanie od freelancera darmowej pracy lub informacji, a nie faktyczne wynagrodzenie.
Wskazówka: Bądź ostrożny, gdy ktoś oferuje Ci łatwe pieniądze za „testowanie” lub „polecanie” produktów. Zastanów się, co dana firma może zyskać na Twojej pracy.
6. Prośby o projekty testowe
Oszuści często wykorzystują proces rekrutacji, prosząc freelancerów o wykonanie projektów testowych bez wynagrodzenia. Dzięki temu mogą uzyskać satysfakcjonujący ich produkt lub usługę, nie płacąc za nią.
Geekwork.pl podkreśla, że chociaż wiele rynków pracy i pracodawców sprawdza kandydatów poprzez zadania testowe, zazwyczaj są one takie same dla wszystkich. Jeśli cel testu nie jest jasny lub strona nie jest wiarygodna, może to być próba oszustwa.
Wskazówka: Bądź ostrożny, gdy klient prosi Cię o więcej niż jedną krótką próbkę Twojej pracy. Wysyłaj tylko niezbędne minimum, aby pokazać swoje umiejętności.
7. Prośby o współdzielenie konta
Oszuści mogą również namawiać freelancerów do współdzielenia z nimi kont na platformach freelancerskich, obiecując pomoc w zarabianiu tysięcy złotych.
Autor artykułu na Geekwork.pl ostrzega, że jest to jedna z najczęstszych form oszustwa, w której Twój nowy „partner biznesowy” jedyne, co Ci pomoże, to ogołocić Twoje konto.
Wskazówka: Nigdy nie udostępniaj innej osobie dostępu do Twoich kont bankowych lub freelancerskich. To Twoje prywatne dane, które należy chronić.
8. Niestandardowe formy płatności
Kolejnym sygnałem ostrzegawczym mogą być propozycje płatności w nietypowych formach, takich jak karty podarunkowe, kryptowaluty lub produkty firmy.
Według Geekwork.pl, tego typu formy płatności mogą sugerować, że klient nie traktuje projektu poważnie lub nie ma wystarczających środków, aby zapłacić w standardowy sposób.
Wskazówka: Akceptuj tylko standardowe, dobrze znane formy płatności, takie jak przelew bankowy lub płatność przez platformę freelancerską. Unikaj niestandardowych lub podejrzanych form rozliczeń.
9. Brak pisemnej umowy
Wielu oszustów unika podpisywania jakiejkolwiek pisemnej umowy z freelancerami, licząc na to, że uda im się uniknąć odpowiedzialności.
Geekwork.pl podkreśla, że umowa jest kluczowa, aby mieć udokumentowane oczekiwania co do rezultatów, terminów i warunków płatności. Brak takiego porozumienia może być sygnałem ostrzegawczym.
Wskazówka: Nigdy nie rozpoczynaj pracy bez uprzedniego podpisania pisemnej umowy, która jasno określa wszystkie warunki współpracy. Upewnij się, że umowa została potwierdzona przez obie strony.
10. Oszustwa na platformach freelancerskich
Nawet na renomowanych platformach freelancerskich, takich jak Upwork, Fiverr czy Freelancer.com, mogą występować próby oszukiwania freelancerów. Mogą to być na przykład fałszywe ogłoszenia, prośby o współdzielenie kont lub niestandardowe formy płatności.
Geekwork.pl radzi, aby dokładnie sprawdzać opinie i recenzje na temat danej platformy, a także uważać na wszelkie podejrzane oferty lub działania.
Wskazówka: Nawet na popularnych platformach bądź czujny i stosuj te same zasady ostrożności, co w przypadku ofert spoza ugruntowanych serwisów.
Podsumowanie
Freelancing może być świetnym sposobem na zdobycie niezależności i osiągnięcie sukcesu zawodowego. Jednak, jak wykazaliśmy, freelancerzy muszą być świadomi licznych sposobów, jakimi posługują się oszuści, aby ich okraść.
Kluczowe jest zachowanie zdrowego rozsądku, dokładne sprawdzanie ofert i klientów oraz stosowanie podstawowych zasad bezpieczeństwa, takich jak unikanie przedpłat, podpisywanie umów i korzystanie z zaufanych platform freelancerskich.
Dzięki tym środkom ostrożności freelancerzy mogą skutecznie chronić się przed próbami wyłudzenia i cieszyć się korzyściami, jakie niesie ze sobą ta forma pracy.
