Wyzwania Zdrowotne Podróży do Krajów Tropikalnych
Podróżowanie do krajów tropikalnych i egzotycznych może być ekscytującym doświadczeniem, ale wiąże się również z pewnymi wyzwaniami zdrowotnymi. Jednym z poważniejszych problemów, z którymi mogą się zmierzyć turyści, jest tak zwana „biegunka podróżnych”, znana również jako „klątwa Faraona” lub „Delhi belly”. Ta dolegliwość może skutecznie pokrzyżować plany wakacyjne i sprawić, że pobyt w wymarzonym miejscu stanie się koszmarem.
Zgodnie z danymi, aż 70-80% osób odwiedzających kraje o odmiennych warunkach środowiskowych i klimatycznych może doświadczyć różnych problemów zdrowotnych, a biegunka podróżnych jest jednym z najczęstszych. Dlatego przed udaniem się w podróż warto zapoznać się z tymi zagrożeniami i dowiedzieć się, jak najlepiej się na nie przygotować.
Przyczyny Biegunki Podróżnych
Biegunka podróżnych, określana również mianem „travelers’ diarrhea” (TD), to zespół objawów zakażenia przewodu pokarmowego, który występuje u osób odwiedzających kraje o niskim standardzie sanitarno-higienicznym, zwłaszcza regiony strefy tropikalnej i subtropikalnej.
Główną przyczyną są bakterie, odpowiadające za aż 80% przypadków. Do najczęstszych patogenów należą enterotoksyczne szczepy Escherichia coli (ETEC), a rzadziej Campylobacter, Shigella lub Salmonella. Zdarzają się również zakażenia wirusowe (58%) oraz wywoływane przez pierwotniaki i grzyby (około 10%).
Objawy TD nie różnią się zasadniczo od tych występujących w innych ostrych infekcjach przewodu pokarmowego. Najczęściej obserwuje się biegunkę trwającą od jednego do kilku dni, z 3-5 luźnymi stolcami dziennie. Niestety około 20% chorych doświadcza od 6 do 15 wypróżnień. Choć rzadko są one krwawe, mogą im towarzyszyć bóle brzucha, wzdęcia, nudności, osłabienie, bolesne parcie na stolec, skurcze, wymioty, gorączka i ogólne złe samopoczucie. Objawy pojawiają się zwykle w ciągu 2-3 dni od przybycia na miejsce.
Warto zauważyć, że biegunka podróżnych ma zazwyczaj charakter łagodny i samoograniczający się. Jednak w niektórych przypadkach może prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak zespół jelita drażliwego (IBS), który może utrzymywać się nawet do 12 miesięcy po przebytej infekcji.
Zapobieganie Biegunce Podróżnych
Profilaktyka biegunki podróżnych, choć wydaje się prosta, może być dla niektórych uciążliwa. Wiele osób po kilku dniach pobytu w egzotycznym miejscu świadomie lub nie rezygnuje z ostrożności. Kluczowa jest tutaj zasada „Boil it, cook it, peel it, or forget it” – ugotuj, upiecz, obierz, albo zapomnij.
Istotne jest:
- Mycie rąk – często, obowiązkowo przed każdym posiłkiem; można stosować również żele antybakteryjne.
- Picie wody butelkowanej i używanie jej do płukania ust podczas mycia zębów.
- Rezygnacja z lodu do napojów, serwowanych w hotelach rozcieńczanych soków, surowych produktów, takich jak sałatki, lody, produkty mleczne, jaja i sosy.
- Obranie owoców i warzyw ze skórki oraz ostrożne podejście do żywności od ulicznych sprzedawców.
Wiele osób wierzy w moc alkoholu, ale trzeba pamiętać, że choć zabija on drobnoustroje, może również osłabiać czujność. Bezpiecznie można pić gorącą kawę, herbatę, gazowane napoje i piwo.
Osoby szczególnie narażone, takie jak kobiety w ciąży, dzieci, seniorzy oraz osoby z chorobami przewlekłymi i obniżoną odpornością, powinny przestrzegać wszystkich powyższych zasad.
Leki Zapobiegające Biegunce Podróżnych
Istnieje możliwość profilaktyki farmakologicznej biegunki podróżnych, ale większość europejskich i amerykańskich autorytetów jej nie zaleca. Polega ona na stosowaniu antybiotyków, co może przynieść więcej szkody niż pożytku, prowadząc do biegunki poantybiotykowej i narastającej odporności drobnoustrojów.
Chemioprewencję zaleca się jedynie osobom obciążonym dużym ryzykiem zachorowania na ostrą postać biegunki lub wyjeżdżającym w ważnych sprawach na krótko, takim jak politycy, wykładowcy czy sportowcy. W takich przypadkach stosuje się krótkie, zazwyczaj trzydniowe, kuracje ryfaksyminą, cyprofloksacyną lub azytromycyną.
Do grupy podwyższonego ryzyka zalicza się ponadto pacjentów z bezkwaśnością żołądka, zażywających przewlekle inhibitory pompy protonowej lub antagonistów receptora H2, a także osoby niepełnosprawne ruchowo, z niedoborem odporności i cukrzycą. Zwiększoną podatność obserwuje się również u tych, którzy już wcześniej przeszli biegunkę podróżnych.
Wśród zaleceń dla ogółu znajdują się dobrze tolerowane probiotyki. Ich skuteczność w zapobieganiu TD, potwierdzona badaniami naukowymi, charakteryzuje się szczepami Lactobacillus rhamnosus GG i Saccharomyces boulardii. Zaleca się rozpoczęcie profilaktycznego stosowania probiotyków kilka dni przed planowaną podróżą i kontynuowanie przez cały wyjazd.
Leczenie Biegunki Podróżnych
Leczenie biegunki podróżnych opiera się na podobnych zaleceniach, jak w przypadku innych ostrych biegunek infekcyjnych. Podstawą jest nawadnianie chorego za pomocą specjalnych preparatów zawierających elektrolity. Niezbędne są również probiotyki.
Do popularnych leków działających objawowo należą preparaty zawierające loperamid, który spowalnia pasaż treści pokarmowej przez jelita, umożliwiając lepsze wchłanianie wody. Jego skuteczność w zmniejszaniu liczby wypróżnień jest udowodniona. Należy jednak pamiętać, że biegunka jest mechanizmem oczyszczania organizmu, więc hamowanie czynności jelit pozostaje kwestią dyskusyjną.
W terapii przeciwbakteryjnej najskuteczniejsza wydaje się ryfaksymina – antybiotyk nowej generacji o szerokim spektrum działania, skuteczny w przypadku TD wywołanej przez najczęstszego patogena, czyli Escherichia coli. Ryfaksymina działa jedynie w obrębie przewodu pokarmowego i praktycznie się nie wchłania, dlatego jest dobrze tolerowana i rzadko powoduje działania niepożądane, choć nie jest zalecana poniżej 12. roku życia.
Leczenie Biegunki u Dzieci
W przypadku dzieci najczęściej stosuje się azytromycynę. Ryfaksyminy natomiast nie podaje się przy gorączce i krwawych stolcach. Ze względu na występującą w Azji lekooporność bakterii Campylobacter na fluorochinolony, w tym regionie świata zaleca się azytromycynę, stosowaną również w ciężkich postaciach TD z towarzyszącą gorączką i krwawymi stolcami.
Należy pamiętać, że zarówno cyprofloksacyna, jak i azytromycyna, mogą wywoływać reakcje fotouczulające, co podczas wyjazdu w ciepłe miejsce może stanowić problem.
Popularne Leki na Biegunkę Podróżnych
Jednym z najczęściej stosowanych leków na biegunkę jest preparat zawierający nifuroksazyd – substancję przeciwbakteryjną działającą na większość bakterii powodujących zakażenia układu pokarmowego. Lek ten nie wchłania się z jelit, dlatego występuje w nich w wysokim stężeniu.
Warto jednak wspomnieć, że nifuroksazyd daje interakcję z alkoholem, wywołując reakcję disulfiramopodobną, której skutki mogą być zarówno łagodne (bóle głowy, nudności, nadmierne pocenie się), jak i bardzo poważne (zapaść).
Dostępność bez recepty i potencjalna skuteczność sprawiają, że nifuroksazyd wciąż jest często wydawany z aptek, mimo że od dłuższego czasu nie zaleca się go w leczeniu biegunki podróżnych, a zwłaszcza biegunek o etiologii wirusowej. Można stwierdzić, że stanowi on podstawowe wyposażenie apteczki osób podróżujących do ciepłych krajów.
Kiedy Skontaktować się z Lekarzem
Podczas wyjazdu kontakt z lekarzem bywa utrudniony, dlatego część osób chorych na TD rezygnuje z wizyty. Zazwyczaj łagodna i samoograniczająca się infekcja nie wymaga konsultacji ze specjalistą.
Należy jednak bezzwłocznie zgłosić się do lekarza, jeśli:
- Temperatura ciała przekracza 39°C.
- Wymioty trwają dłużej niż 2 dni.
- Objawy utrzymują się dłużej niż 5 dni.
- Doszło do odwodnienia.
- Infekcji towarzyszy czerwonka.
- Zachorowała kobieta w ciąży, osoba powyżej 65. roku życia lub dziecko poniżej 8. roku życia.
Warto pamiętać, że nawet w przypadku łagodnego przebiegu biegunki podróżnych, szybkie zgłoszenie się do lekarza może mieć kluczowe znaczenie, szczególnie gdy podejrzewana jest malaria lub inne choroby tropikalne.
Podsumowując, biegunka podróżnych jest powszechnym problemem wśród turystów odwiedzających kraje o odmiennych warunkach środowiskowych. Choć w większości przypadków ma charakter łagodny, w niektórych sytuacjach może prowadzić do poważnych powikłań. Dlatego warto zapoznać się z zasadami profilaktyki oraz wiedzieć, kiedy konieczna jest pomoc medyczna. Dbając o zdrowie, można cieszyć się z podróży i uniknąć niespodziewanych kłopotów. Wchodząc na stronę stop-oszustom.pl, dowiesz się, jak chronić się przed różnymi zagrożeniami podczas podróży.
