Internetowi Przestępcy Atakują: Jak Rozpoznać i Zapobiec Oszustwom

Cyberprzestrzeń stała się areną dla rosnącej liczby oszustw, stanowiących poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa internetowych użytkowników. Jednym z najbardziej rozpowszechnionych typów tych ataków jest phishing – wykorzystujący techniki inżynierii społecznej, mające na celu wyłudzenie poufnych informacji od niczego niespodziewających się ofiar. W tym artykule przyjrzymy się bliżej tej niebezpiecznej praktyce, poznamy jej mechanizmy oraz odkryjemy, jak ją skutecznie rozpoznawać i przeciwdziałać.

Czym jest phishing i jak działa?

Phishing to rodzaj ataku, w którym cyberprzestępcy podszywają się pod zaufane podmioty, takie jak firmy kurierskie, urzędy administracji czy nawet znajomych, w celu wyłudzenia danych logowania, a w konsekwencji uzyskania dostępu do wrażliwych informacji, takich jak dane kont bankowych lub profili w serwisach społecznościowych. Opiera się on na wykorzystywaniu inżynierii społecznej, czyli technik psychologicznej manipulacji, mających skłonić ofiarę do podjęcia działań zgodnych z zamiarami przestępców.

Według danych CSIRT NASK, w 2019 roku zespół ten zarejestrował aż 6484 incydentów związanych z cyberatakami, z czego 4100 stanowiły ataki typu fraud, czyli oszustwa internetowe. Phishing jest jedną z najpopularniejszych metod wykorzystywanych przez cyberprzestępców do przeprowadzania tego typu ataków.

Mechanizm phishingu opiera się na wysyłaniu sfałszowanych wiadomości e-mail lub SMS-ów, wyglądających na autentyczne, ale w rzeczywistości zawierających linki do stron rozprzestrzeniających szkodliwe oprogramowanie lub próbujących skłonić ofiarę do ujawnienia poufnych informacji. Coraz częściej przestępcy działają również poprzez komunikatory i portale społecznościowe, stosując np. metodę na BLIK.

Spear-phishing – bardziej wyrafinowana forma ataku

Szczególnie niebezpieczną odmianą phishingu jest tzw. spear-phishing – ukierunkowany atak na konkretnego adresata, mający na celu wywarcie określonego wpływu lub wymuszenie określonego działania. W tym przypadku cyberprzestępcy dokładnie rozpoznają profil ofiary, jej relacje oraz dostępne w Internecie informacje, aby spreparować wiadomość w sposób jeszcze bardziej przekonujący i spersonalizowany.

Tego typu ataki są często poprzedzone skrupulatnym rozpoznaniem przedsiębiorstwa, urzędu lub osoby, która ma stać się celem. Przestępcy mogą podszywać się pod partnerów biznesowych ofiary, a sama wiadomość może bezpośrednio nawiązywać do ich dotychczasowej współpracy, co znacznie zwiększa jej wiarygodność w oczach adresata.

Spear-phishing jest zdecydowanie bardziej niebezpieczny od standardowego phishingu, ponieważ cyberprzestępcy wykazują się tu większą wiedzą i dokładnością, co zwiększa skuteczność ataku. Dlatego też kluczowe jest zachowanie szczególnej czujności w przypadku otrzymania jakichkolwiek podejrzanych wiadomości, nawet jeśli wydają się one autentyczne.

Jak rozpoznać próbę phishingu?

Istnieje kilka kluczowych sygnałów, na które warto zwrócić uwagę, aby skutecznie zidentyfikować próbę phishingu:

• Nietypowy nadawca – wiadomość pochodzi z adresu e-mail lub numeru telefonu, który nie pasuje do domeny lub wizerunku firmy, którą rzekomo reprezentuje.
• Niespójne treści – wiadomość zawiera błędy gramatyczne, ortograficzne lub niezgodności w treści, które są nietypowe dla danej organizacji.
• Prośby o poufne dane – wiadomość zawiera żądania podania wrażliwych informacji, takich jak hasła, numery kart kredytowych itp.
• Podejrzane linki i załączniki – wiadomość zachęca do kliknięcia w link lub otwarcia załącznika, co może prowadzić do infekcji szkodliwym oprogramowaniem.
• Nowo utworzone konta – jeśli osoba, z którą nawiązujesz kontakt, ma nowo założone konto w mediach społecznościowych, może to wskazywać na próbę oszustwa.
• Nadmierna osobistość – jeśli kontakt staje się zbyt osobisty lub intymny, szczególnie przy pierwszej rozmowie, może to być sygnał ostrzegawczy.
• Prośby o pieniądze – cyberprzestępcy często próbują wyłudzić środki finansowe, wykorzystując różne preteksty.

Jeśli zauważysz jakiekolwiek z tych sygnałów, zachowaj szczególną ostrożność i nie klikaj w podejrzane linki ani nie udostępniaj żadnych danych.

Jak reagować na próbę phishingu?

W przypadku zidentyfikowania próby phishingu, należy podjąć następujące kroki:

1. Przerwij komunikację – Natychmiast zaprzestań kontaktu z oszustem, aby uniemożliwić mu uzyskanie dodatkowych informacji na Twój temat.
2. Zablokuj nadawcę – Zablokuj oszusta na wszystkich platformach, na których się z nim komunikowałeś, aby uniemożliwić mu dalsze działania.
3. Zgłoś incydent – Powiadom administratorów platform o zaistniałej sytuacji, aby umożliwić im usunięcie fałszywego konta i zapobiec kolejnym atakom.
4. Zgłoś organom ścigania – Jeśli masz uzasadnione podejrzenie, że padłeś ofiarą oszustwa, niezwłocznie zgłoś to Policji lub prokuraturze.

Ponadto, aby chronić się przed tego typu zagrożeniami w przyszłości, warto stosować najlepsze praktyki cyberbezpieczeństwa, takie jak:

• Weryfikowanie tożsamości nowych kontaktów, np. poprzez wyszukiwanie w Google lub sprawdzanie profilów w mediach społecznościowych.
• Zachowanie ostrożności w udostępnianiu danych osobowych w Internecie.
• Korzystanie z silnych, unikalnych haseł i włączenie uwierzytelniania wieloskładnikowego.
• Regularne aktualizowanie oprogramowania i systemów, aby zapewnić najwyższy poziom ochrony.

Pamiętaj, że phishing i inne formy oszustw internetowych stanowią poważne zagrożenie, ale stosując odpowiednie środki ostrożności, możesz znacznie zmniejszyć ryzyko stania się ich ofiarą. Bądź czujny i nie wahaj się zgłaszać podejrzane aktywności, aby chronić siebie i innych użytkowników sieci.