W dzisiejszej cyfrowej rzeczywistości, gdzie fake newsy i deepfake’i stały się powszechną praktyką wśród oszustów, troska o bezpieczeństwo inwestycji finansowych jest kluczowa. Technologie oparte na sztucznej inteligencji, takie jak deepfake, dają przestępcom narzędzia do tworzenia niezwykle realistycznych, ale fałszywych materiałów audiowizualnych, które mogą mieć poważne konsekwencje dla nieświadomych inwestorów.
Deepfake – nowe narzędzie w rękach cyberprzestępców
Deepfake to technika, która wykorzystuje sztuczną inteligencję do manipulowania i syntetyzowania materiałów audiowizualnych w taki sposób, że nie sposób odróżnić ich od oryginalnych nagrań. Przestępcy coraz częściej sięgają po tę technologię, aby stworzyć fałszywe przekazy, które mają na celu wprowadzenie w błąd inwestorów i nakłonienie ich do podjęcia nieodpowiednich decyzji finansowych.
Według ekspertów z NASK, od początku maja 2024 r. zaobserwowano znaczny wzrost nowych oszustw wykorzystujących technologię deepfake i wizerunki znanych osób. Przestępcy bezprawnie wykorzystali wizerunki i podrobili głosy między innymi prezydenta Andrzeja Dudy, minister zdrowia Izabeli Leszczyny, piłkarza Roberta Lewandowskiego, influencera Kamila Labuddy „Buddy” oraz biznesmena Rafała Brzoski, prezesa InPostu.
Fałszywe materiały wideo, w których te osobistości rzekomo namawiały do wyjątkowo korzystnych inwestycji finansowych, zostały rozpowszechnione w mediach społecznościowych. Pomimo szybkiej reakcji niektórych z nich, takich jak Rafał Brzoska, który zgłosił sprawę do administratorów Facebooka, treści te pozostawały online przez wiele dni, wprowadzając wielu inwestorów w błąd.
Jak rozpoznać deepfake’a?
Choć technologia deepfake staje się coraz doskonalsza, istnieją pewne wskazówki, które mogą pomóc w rozpoznaniu fałszywych materiałów audiowizualnych:
- Analiza techniczna nagrania: Uważny obserwator może wychwycić subtelne nieprawidłowości, takie jak:
- Nienaturalne ruchy ust lub twarzy, które nie synchronizują się perfekcyjnie z mową.
- Artefakty lub nieregularności w obrazie, które mogą sugerować manipulację.
-
Obecność szumów lub plam na nagraniu, które mają na celu zakłócenie klarowności przekazu i utrudnić detekcję deepfake’a.
-
Krytyczna analiza treści: Należy przyjrzeć się uważnie, czy przekaz wydaje się wiarygodny i czy jest zgodny z tym, co dana osoba reprezentuje.
- Czy treść jest logiczna i spójna z profilem publicznym osoby?
- Czy istnieją niespójności w zachowaniu lub sposobie mówienia?
-
Czy informacje, które przekazuje, mają racjonalne uzasadnienie?
-
Weryfikacja źródła: Starannie sprawdzaj, skąd pochodzi dany materiał wideo. Upewnij się, że pochodzi z wiarygodnego źródła, a nie z podejrzanych stron lub kont w mediach społecznościowych.
Ważne jest również, aby zachować ostrożność i zdrowy rozsądek przy ocenie każdego materiału, który może mieć potencjalny wpływ na postrzeganie znaczących postaci lub instytucji. Jak podkreślają eksperci, łatwość, z jaką można stworzyć fałszywe materiały audiowizualne, zwiększa ryzyko manipulacji i dezinformacji. Dlatego kluczowe jest zwiększanie świadomości społecznej na temat rozwoju i możliwości technologii generowania treści syntetycznych, aby użytkownicy mediów społecznościowych mogli uważnie oceniać treści, które do nich docierają.
Jak chronić się przed oszustwami z użyciem deepfake’ów?
Aby skutecznie chronić się przed oszustwami wykorzystującymi technologię deepfake, eksperci rekomendują kilka kluczowych działań:
-
Analiza techniczna i treściowa: Uważnie analizuj materiały wideo pod kątem potencjalnych nieprawidłowości w obrazie i wiarygodności przekazu.
-
Weryfikacja źródła: Sprawdzaj, czy dany materiał pochodzi z wiarygodnego źródła, a nie z podejrzanych lub nieznanych platform.
-
Zgłaszanie incydentów: Jeśli podejrzewasz, że natrafiłeś na materiał deepfake, jak najszybciej zgłoś to do zespołu CERT Polska lub administratorów strony, na której go znalazłeś. W przypadku materiałów zawierających treści związane z wykorzystywaniem seksualnym małoletnich niezwłocznie skontaktuj się z zespołem Dyżurnet.pl.
-
Współpraca z ekspertami: Zachęcamy do przesyłania podejrzanych materiałów deepfake na adres [email protected]. Zespół Analizy Deepfake w NASK wykorzystuje takie przykłady do rozwoju i ewaluacji systemów wykrywania deepfake opartych na sztucznej inteligencji.
-
Zachowanie ostrożności: Bądź wyczulony na treści, które mogą mieć potencjalny wpływ na postrzeganie ważnych postaci lub instytucji. Zachowaj zdrowy rozsądek i unikaj podejmowania pochopnych decyzji finansowych pod wpływem emocjonalnych, ale fałszywych przekazów.
Pamiętaj, że walka z oszustwami w dobie cyfrowej dezinformacji wymaga stałej czujności i krytycznego myślenia. Tylko poprzez podnoszenie świadomości i współpracę możemy skutecznie chronić siebie i innych przed niebezpiecznymi konsekwencjami deepfake’ów.
