Jak obronić się przed fałszywymi ofertami na aukcjach internetowych?

Uwaga na cyberoszustów!

Kiedyś mój kolega Tomek trafił na ogłoszenie sprzedaży laptopa na popularnym portalu aukcyjnym. Wydawało się to świetną okazją – laptop w super cenie, wystawiony przez miłego faceta z dobra opinią wśród innych użytkowników. Tomek kontaktuje się ze sprzedawcą, dogadują szczegóły i Tomek dokonuje przelewu. Niestety, po kilku dniach na jego progu ląduje paczka z całkowicie innym, zepsutym sprzętem. Próby kontaktu ze sprzedawcą spełzają na niczym – numer telefonu jest niedostępny, a na wiadomości nikt nie odpowiada.

Oj tak, niestety takie przykre historie zdarzają się coraz częściej. Oszuści coraz śmielej działają w internecie, wyłudzając pieniądze na różne sposoby. Trzeba być bardzo ostrożnym, szczególnie na aukcjach i portalach ogłoszeniowych. Ale spokojnie, zaraz podpowiem, jak nie dać się nabrać na fałszywe oferty!

Jak rozpoznać oszustwo na aukcjach internetowych?

Przede wszystkim wyczuleni bądźmy na następujące sygnały ostrzegawcze:

Cena zdecydowanie poniżej rynkowej wartości – jeśli coś wydaje się być za dobre, by było prawdziwe, najczęściej tak właśnie jest. Podejrzane są oferty, które znacząco odbiegają ceną od standardowych.
Mała liczba wystawionych przedmiotów lub ocen sprzedawcy – doświadczeni sprzedawcy mają na koncie wiele transakcji i pozytywnych opinii. Jeśli ktoś wystawia pojedyncze ogłoszenia, to powód do ostrożności.
Brak lub mało szczegółowych informacji o produkcie – rzetelni sprzedawcy dokładnie opisują oferowane rzeczy, podając wszystkie istotne parametry. Unikaj niejasnych, lakonicznych ogłoszeń.
Prośby o płatność poza systemem aukcyjnym – legalni sprzedawcy powinni preferować transakcje wewnątrz portalu, który daje gwarancję bezpieczeństwa. Jeśli ktoś naciska na płatność przelewem lub inną metodą, to alarm.
Brak możliwości kontaktu ze sprzedawcą – prawdziwi ludzie zwykle chętnie odpowiadają na wiadomości i rozmowy telefoniczne. Jeśli ktoś unika kontaktu, lepiej zrezygnować z zakupu.

Pamiętaj też, że oszuści często tworzą fałszywe aukcje na podstawie istniejących ogłoszeń z innych portali. Dlatego zawsze sprawdzaj opis i zdjęcia – jeśli się powtarzają, to znak, że masz do czynienia z oszustwem.

Więcej informacji o rozpoznawaniu oszustw na aukcjach znajdziesz tutaj.

Bezpieczne zakupy online

Aby nie dać się nabrać na podejrzane oferty, warto stosować kilka podstawowych zasad:

Weryfikuj sprzedawcę – sprawdź jego profil, opinie innych kupujących, a najlepiej poszukaj informacji o nim w internecie. Jeśli to nowy konto z małą liczbą transakcji, zachowaj szczególną ostrożność.
Płać bezpiecznie – korzystaj tylko z metod płatności oferowanych przez dany portal aukcyjny. Unikaj przelewów na prywatne konta lub płatności poza systemem. Dobrym rozwiązaniem jest też użycie BLIK-a lub PayPala.
Czytaj uważnie – dokładnie analizuj opis oferty i zdjęcia. Upewnij się, że wszystkie informacje są spójne i zgodne z twoimi oczekiwaniami. Jeśli coś budzi twoje wątpliwości, lepiej zrezygnuj z zakupu.
Kontaktuj się ze sprzedawcą – zanim dokonasz transakcji, spróbuj nawiązać kontakt telefoniczny lub poprzez wiadomości. Zwróć uwagę, jak szybko i profesjonalnie odpowiada.
Zachowaj ostrożność przy płatnościach – nigdy nie podawaj danych logowania do swojego konta bankowego lub karty płatniczej na stronach sprzedawców. Korzystaj z bezpiecznych metod, takich jak BLIK lub PayPal.

Więcej porad na temat bezpiecznych płatności online znajdziesz tutaj.

Uważaj na fałszywe inwestycje

Jednym z podstępnych sposobów na wyłudzenie pieniędzy są również atrakcyjne oferty inwestycyjne. Przestępcy kuszą łatwym i szybkim zarobkiem, najczęściej w kryptowalutach lub akcjach popularnych firm.

Może się to pojawiać w formie reklam internetowych, fałszywych stron www lub rozmów telefonicznych z „doradcami finansowymi”. Cechą charakterystyczną takich ofert jest nacisk na natychmiastowe wpłacenie pieniędzy, często pod pretekstem ograniczonej dostępności czy wyjątkowej okazji.

Nigdy nie daj się nabrać na takie propozycje, nawet jeśli wyglądają one bardzo profesjonalnie. Dokładnie sprawdzaj każdą ofertę, zwracając uwagę na:

Wiarygodność firmy – zweryfikuj, czy jest ona zarejestrowana i posiada wymagane licencje. Unikaj nowych, mało znanych podmiotów.
Opinie w internecie – poszukaj informacji o firmie i jej praktykach wśród innych inwestorów. Jeśli przeważają negatywne komentarze, to jasny sygnał ostrzegawczy.
Realność obiecywanych zysków – jeśli ktoś obiecuje zarobki powyżej 10-15% w skali roku, to najprawdopodobniej próba oszustwa.

Pamiętaj, że legalnie działające firmy inwestycyjne nigdy nie będą cię nagabywać i naciskać na natychmiastową wpłatę pieniędzy. Daj sobie czas na spokojną analizę oferty.

Więcej informacji o unikaniu fałszywych inwestycji znajdziesz tutaj.

Uważaj na oszustwa „na wnuczka” i „na policjanta”

Oszuści nie cofają się przed niczym, by wyłudzić od nas pieniądze. Jednym z ich ulubionych sposobów są manipulacje na emocjach, szczególnie wykorzystywane wobec osób starszych.

Znana jest metoda „na wnuczka”, gdy ktoś dzwoni i podaje się za członka naszej rodziny, który potrzebuje pilnej pomocy finansowej. Bywa też „na policjanta”, gdy przestępca podszywa się pod funkcjonariusza i twierdzi, że musimy natychmiast przelać pieniądze na jakiś rachunek.

W obu przypadkach celem jest wzbudzenie poczucia zagrożenia i paniki, aby ofiara działała pochopnie i przekazała pieniądze. Nawet jeśli sytuacja wydaje się autentyczna, zachowaj spokój i zweryfikuj ją, zanim podejmiesz jakiekolwiek kroki.

Pamiętaj, że:

Policja i inne instytucje nigdy nie proszą o przekazanie pieniędzy – jeśli ktoś twierdzi, że musisz natychmiast dokonać przelewu, to na pewno próba oszukania.
Zawsze potwierdzaj tożsamość rozmówcy – poproś o podanie numeru służbowego, a następnie zadzwoń pod oficjalny numer instytucji, by to zweryfikować.
Nie daj się zmanipulować emocjami – zachowaj zimną krew, nawet jeśli rozmówca wmawia ci pilną potrzebę pomocy bliskiej osobie.

Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, odłóż słuchawkę i skontaktuj się z prawdziwymi służbami, takimi jak policja czy bank. Lepiej dmuchać na zimne, niż stracić swoje oszczędności.

Więcej porad dla seniorów na temat unikania oszustw znajdziesz tutaj.

Jak zgłosić oszustwo?

Jeśli mimo zachowania ostrożności padłeś ofiarą cyberoszustwa, nie trać czasu – niezwłocznie zgłoś to odpowiednim organom. Im szybciej to zrobisz, tym większa szansa na odzyskanie pieniędzy i pociągnięcie sprawców do odpowiedzialności.

Możesz to zrobić na kilka sposobów:

Zgłoszenie na policji – osobiście w najbliższej jednostce lub telefonicznie pod numerem 997. Podaj jak najwięcej szczegółów dotyczących oszustwa.
Zawiadomienie w prokuraturze – złóż pisemne zgłoszenie w prokuraturze właściwej dla miejsca popełnienia przestępstwa.
Raport do CERT Polska – jednostki ds. bezpieczeństwa teleinformatycznego, która gromadzi informacje o incydentach i oszustwach internetowych. Formularz dostępny jest na stronie cert.pl.
Powiadomienie Rzecznika Finansowego – jeśli oszukano cię w transakcji finansowej, możesz zgłosić to do tej instytucji zajmującej się ochroną konsumentów. Formularz na rf.gov.pl.

Pamiętaj, by w trakcie zgłaszania podać jak najwięcej informacji, takich jak data i miejsce zdarzenia, opis oszustwa, dane kontaktowe sprawcy i wszelkie dowody, np. wydruki wiadomości czy zrzuty ekranu. Im więcej szczegółów, tym większe szanse na skuteczne działanie organów ścigania.

Bądź ostrożny i uważny

Podsumowując, aby ustrzec się przed fałszywymi ofertami na aukcjach internetowych, warto być bardzo uważnym i ostrożnym. Zawsze starannie analizuj ogłoszenia, weryfikuj sprzedawców i płać bezpiecznie. Nie daj się też nabrać na podejrzane inwestycje czy próby manipulacji emocjami.

Jeśli mimo to padniesz ofiarą oszustwa, niezwłocznie zgłoś to na policji i do innych właściwych instytucji. Tylko wspólnymi siłami możemy walczyć z coraz sprytniejszymi cyberprzestępcami.

Bądźmy czujni i nie dajmy się wkręcić w podejrzane interesy – bezpieczeństwo w sieci jest najważniejsze!