Telefony pełne niespodzianek
Nie jestem pewien, czy to tylko moje wrażenie, ale wydaje mi się, że w ostatnim czasie znacznie wzrosła liczba połączeń telefonicznych, które w rzeczywistości okazują się próbami oszustwa. Kiedyś takie rzeczy zdarzały się rzadko, ale teraz jest to prawdziwa plaga. Codziennie odbierając telefon, muszę cały czas być czujny, bo nigdy nie wiadomo, czy nie próbują właśnie mnie nabrać.
Zgodnie z informacjami od Google, jako właściciele firm możemy otrzymywać wiele połączeń telefonicznych, w tym również te pochodzące z automatycznych systemów. Niestety, wśród nich znajduje się coraz więcej prób oszustwa. Niektóre osoby lub firmy, pozbawione jakichkolwiek skrupułów, podszywają się pod Google lub inne podmioty, próbując w ten sposób sprzedać swoje własne produkty lub usługi. Nie ma to nic wspólnego z legalnymi działaniami firmy Google.
Jak odróżnić prawdziwe połączenia od oszustw?
Czasami rozpoznanie próby oszustwa nie jest łatwe, ponieważ cyberprzestępcy coraz bardziej wyrafinowane metody. Niemniej jednak istnieją pewne typowe sygnały ostrzegawcze, na które warto zwracać uwagę:
1. Automatyczna wiadomość głosowa
Jeśli odbieramy telefon, a na linii słyszymy nagrane przesłanie, a nie żywą osobę, powinno to nas natychmiast zaalarmować. Prawdziwe firmy, takie jak Google, nie korzystają z tego typu automatycznych wiadomości, chyba że uprzednio uzyskały na to naszą zgodę.
2. Prośby o naciśnięcie przycisku
Jeśli w nagranej wiadomości pada prośba, abyśmy nacisnęli jakiś przycisk w celu dalszej rozmowy lub wypisania się z listy, najlepiej po prostu się rozłączyć. Naciśnięcie przycisku może spowodować, że będziemy otrzymywać jeszcze więcej niechcianych połączeń.
3. Nieznany numer telefonu
Jeśli dzwoni do nas ktoś, kogo numeru nie znamy, warto zachować szczególną ostrożność. Oszuści często używają trudnych do zidentyfikowania numerów telefonów, aby ukryć swoją tożsamość.
Zgodnie z informacjami od rządu, cyberprzestępcy coraz częściej wykorzystują do oszustw nie tylko wiadomości e-mail, ale również SMS-y i komunikatory. Metoda ta nosi nazwę „phishingu” i polega na próbie wyłudzenia naszych danych logowania lub poufnych informacji.
Jak się bronić przed oszustwami telefonicznymi?
Najważniejsze jest, aby nigdy nie reagować na polecenia wydawane przez osobę dzwoniącą, nawet jeśli twierdzi, że jest pracownikiem Google lub innej znanej firmy. Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości, najlepiej po prostu się rozłączyć.
Jeśli jednak otrzymujemy regularne niechciane połączenia, możemy podjąć następujące kroki:
- Złożyć skargę do Federalnej Komisji Handlu (FTC) w USA: Wejdź na stronę www.donotcall.gov lub zadzwoń pod numer 1-888-382-1222.
- Złożyć skargę do Federalnej Komisji Łączności (FCC): Możesz to zrobić, wypełniając odpowiedni formularz na stronie internetowej FCC.
- Poinformować Google: Możesz zgłosić takie połączenia bezpośrednio do Google, wypełniając formularz dostępny online.
Pamiętaj, że choć firma Google stara się przeciwdziałać tego typu oszustwom, nie zawsze ma na to wpływ. Cyberprzestępcy znajdują coraz to nowe sposoby maskowania swojej tożsamości. Dlatego tak ważne jest, abyśmy sami nauczyli się rozpoznawać próby oszustwa i właściwie na nie reagować.
Phishing – nowa metoda na starych oszustów
Oprócz prób wyłudzenia informacji przez telefon, coraz większym zagrożeniem staje się również phishing, czyli wyłudzanie danych przez Internet. Zgodnie z danymi rządowymi, w 2019 roku zespół CSIRT NASK zarejestrował aż 6484 incydenty, z czego ponad 4100 dotyczyło właśnie oszustw internetowych.
Phishing polega na wysyłaniu fałszywych wiadomości e-mail lub SMS-ów, podszywających się pod znane firmy lub instytucje. Celem cyberprzestępców jest wyłudzenie naszych danych logowania, numerów kart kredytowych lub innych poufnych informacji. Coraz częściej oszuści działają również za pośrednictwem komunikatorów i portali społecznościowych.
Wiadomości phishingowe są bardzo starannie przygotowywane, tak aby wyglądały jak autentyczne. Mogą zawierać linki do fałszywych stron internetowych lub załączniki z zainfekowanym oprogramowaniem. Czasem cyberprzestępcy używają nawet nazw domen bardzo podobnych do tych prawdziwych, aby jeszcze bardziej zmylić ofiarę.
Szczególnie niebezpieczną odmianą phishingu jest tzw. „spear-phishing”, gdzie atakujący kieruje swoją wiadomość do konkretnej osoby. Wykorzystują oni wówczas dostępne informacje na jej temat, np. z mediów społecznościowych, aby nadać swojemu przekazowi jeszcze większą wiarygodność.
Jak bronić się przed phishingiem?
Najważniejsze zasady, aby ustrzec się przed phishingiem, to:
- Nigdy nie klikaj w linki ani nie otwieraj załączników w wiadomościach, jeśli nie masz pewności co do ich pochodzenia.
- Uważaj na wiadomości zawierające skrócone adresy URL (tzw. „tiny-URL”) – mogą one prowadzić do fałszywych stron.
- Zawsze sprawdzaj autentyczność otrzymywanych wiadomości, np. kontaktując się bezpośrednio z firmą, którą rzekomo reprezentuje nadawca.
- Jeśli wiadomość budzi Twoje podejrzenia, oznacz ją jako spam lub podejrzaną. Pomoże to poinformować dostawcę poczty e-mail o potencjalnym zagrożeniu.
- W razie jakichkolwiek wątpliwości lub podejrzeń o oszustwo, niezwłocznie zgłoś to na stronie CERT Polska. Możesz to zrobić, wypełniając prosty formularz online i dołączając podejrzaną wiadomość.
Pamiętaj również, że w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że jesteś ofiarą oszustwa, musisz jak najszybciej powiadomić o tym Policję lub prokuraturę. Tylko wspólnymi siłami możemy skutecznie walczyć z coraz bardziej wyrafinowanymi metodami cyberprzestępców.
Nie daj się nabrać na atrakcyjne oferty
Oszustwa telekomunikacyjne to oczywiście nie jedyna forma działania przestępców. Według informacji od agencji detektywistycznej, cyberprzestępcy coraz częściej wykorzystują również platformy sprzedażowe, takie jak OLX czy Vinted, do zamieszczania atrakcyjnych, ale całkowicie fikcyjnych ofert.
Metoda jest prosta – oszuści wystawiają przedmioty po bardzo korzystnych cenach, licząc na to, że przyciągną w ten sposób liczne ofiary. Następnie, po dokonaniu wpłaty, znikają bez śladu, a klient nigdy nie otrzymuje zamówionego towaru.
Innym popularnym sposobem działania przestępców jest podszywanie się pod potencjalnych kupców naszych przedmiotów wystawionych na aukcjach internetowych. W tym przypadku celem jest wyłudzenie środków płatniczych lub przekierowanie ofiary na fałszywą stronę płatniczą.
Aby bezpiecznie kupować i sprzedawać w Internecie, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach:
- Sprawdzaj dokładnie wiarygodność sprzedawcy – czy ma on dobre opinie i długą historię udanych transakcji.
- Unikaj ofert, które wydają się zbyt atrakcyjne, aby były prawdziwe.
- Weryfikuj tożsamość potencjalnych kupców – nie bój się zadawać dodatkowych pytań.
- Korzystaj z bezpiecznych, zaufanych metod płatności, a nie np. z BLIKa.
- Nie działaj pod presją czasu – lepiej stracić okazję, niż stać się ofiarą oszustwa.
Uważaj na „cudowne” inwestycje
Kolejną ulubioną metodą przestępców jest kusienie ludzi perspektywą szybkiego i łatwego zarobku. Agencja detektywistyczna ostrzega, że coraz popularniejsze stają się fałszywe oferty inwestycyjne, obiecujące ogromne zyski.
Schemat jest podobny – oszuści umieszczają w Internecie atrakcyjne reklamy, zachęcające do zainwestowania pieniędzy w rzekomo pewne i dochodowe przedsięwzięcia. Gdy ktoś daje się na to nabrać i dokonuje wpłaty, okazuje się, że został po prostu okradziony. Obiecane zyski nigdy nie trafiają do inwestora.
Jak uchronić się przed takimi pułapkami? Oto kilka wskazówek:
- Zawsze dokładnie sprawdzaj firmę lub osobę, która składa ofertę inwestycyjną. Upewnij się, że jest ona wiarygodna i zarejestrowana.
- Nigdy nie inwestuj pieniędzy, których nie możesz sobie pozwolić stracić. Pamiętaj, że każda inwestycja wiąże się z ryzykiem.
- Unikaj ofert, które obiecują nierealistycznie wysokie zyski w krótkim czasie. Jeśli coś wydaje się zbyt dobre, by mogło być prawdziwe, najprawdopodobniej tak właśnie jest.
- Zaufaj swojej intuicji – jeśli coś wydaje Ci się podejrzane, lepiej zrezygnuj z takiej „okazji”.
Zgłaszaj oszustwa – to Twój obowiązek
Pamiętajmy, że oszustwa telekomunikacyjne i internetowe to poważne przestępstwa, które należy bezwzględnie zgłaszać odpowiednim organom. Zgodnie z informacjami od agencji detektywistycznej, w polskim prawie oszustwo zostało zdefiniowane w artykule 286 Kodeksu Karnego i jest to przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do nawet 15 lat, w zależności od skali szkód.
Dlatego jeśli stałeś się ofiarą lub masz podejrzenia, że mogło dojść do oszustwa, niezwłocznie powiadom o tym Policję lub prokuraturę. Pamiętaj, aby dostarczyć im możliwie jak najwięcej informacji – datę i miejsce zdarzenia, dane kontaktowe sprawcy (jeśli je posiadasz), a także wszelkie dowody, takie jak wydruki wiadomości czy zrzuty ekranu.
Równie ważne jest zgłoszenie sprawy do instytucji zajmujących się bezpieczeństwem cyfrowym i ochroną konsumentów, takich jak CERT Polska czy Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Tylko wspólnymi siłami możemy skutecznie zwalczać coraz bardziej wyrafinowane metody działania cyberprzestępców.
Bądź czujny i nie daj się nabrać
Oszustwa telekomunikacyjne i internetowe to niestety codzienność, z którą musimy się mierzyć. Cyberprzestępcy nieustannie wymyślają nowe, coraz bardziej wyrafinowane sposoby, aby nas okraść. Dlatego tak ważne jest, abyśmy nauczyli się je rozpoznawać i skutecznie im przeciwdziałać.
Pamiętajmy, aby zawsze zachowywać czujność, szczególnie podczas rozmów telefonicznych i podczas dokonywania transakcji online. Nigdy nie ulegajmy presji czasu ani nie wierzmy w zbyt atrakcyjne oferty. Zamiast tego, weryfikujmy starannie wiarygodność nadawców i źródeł, a w razie jakichkolwiek wątpliwości, natychmiast zgłaszajmy podejrzane incydenty odpowiednim organom.
Tylko dzięki naszej czujności i determinacji w walce z cyberprzestępcami, możemy skutecznie chronić siebie i naszych bliskich przed coraz bardziej wyrafinowanymi metodami oszustw. Dołącz do nas w tej walce i bądź bezpieczny w cyfrowej rzeczywistości!
