Zakulisowe machinacje w świecie sztuki
Wyobraź sobie, że jesteś kolekcjonerem sztuki, dumnie stojąc przed płótnem uznanego mistrza. Urzeczony precyzją pociągnięć pędzla, głębią kolorów i mroczną atmosferą dzieła, zastanawiasz się, ile musisz zapłacić, aby to arcydzieło mogło zawisnąć na Twojej ścianie. Jednak czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jakie jest prawdziwe pochodzenie tego obrazu?
Niestety, rynek sztuki jest świetnym przykładem na to, jak przestępcy sprytnie kamuflują nielegalną działalność. Szacuje się, że jest on trzecim po handlu narkotykami i bronią obszarem działalności przestępczej na świecie. Grupy przestępcze wykorzystują go do prania brudnych pieniędzy, wprowadzając je do legalnego obrotu poprzez wylicytowanie lub zakup kosztownych dzieł sztuki. Dodatkowo, fałszerze na masową skalę wprowadzają na rynek precyzyjnie wykonane podróbki, które następnie są sprzedawane niczego nie podejrzewającym kolekcjonerom.
Szacowanie ceny sztuki – sztuka sama w sobie
Wycena dzieła sztuki to prawdziwe wyzwanie. Nie ma ścisłych reguł, które pozwalałyby obiektywnie określić jego wartość. Przyjmuje się zasadę, że dzieło jest warte tyle, ile ktoś chce za nie zapłacić. Jednak nikt nie pyta kupującego o motywacje jego decyzji. Ceny dzieł sztuki nie mają żadnego związku z kosztami ich produkcji, a prognozy oparte są głównie na rynku aukcyjnym, pomijając sprzedaż w galeriach czy prywatne transakcje.
Dodatkowo, rynek sztuki charakteryzuje się niską płynnością i dużą różnorodnością. Każde dzieło jest unikalne, co utrudnia porównywanie i wycenę. To wszystko sprawia, że jest on idealnym poligonem do działań przestępczych.
Szmaragdowe motylki i przemycane dzieła sztuki
Pamiętam, gdy kilka lat temu ktoś zapukał do moich drzwi z zaproszeniem do udziału w niezwykłej transakcji. Przyszedł wraz z tajemniczą kobietą, która twierdziła, że dysponuje kolekcją bezcennych dzieł sztuki, ukrywanych przez lata przez szwajcarskiego kolekcjonera. Byłem zaintrygowany i zgodziłem się wysłuchać ich propozycji.
Okazało się, że kobieta ta była uczestniczką gigantycznego oszustwa na nowojorskiej galerii Knoedler. Przez 15 lat sprzedawała im precyzyjnie wykonane podróbki, podając je za oryginały Pollocka, Rothko i innych mistrzów. Kolekcjonerzy z całego świata padali ofiarami tej machinacji, płacąc miliony dolarów za fałszywe dzieła.
Nie mogłem uwierzyć, że galeria o takiej renomie dała się tak nabrać. Ale prawda jest taka, że gdy pieniądze grają pierwsze skrzypce, łatwo stracić czujność. Przestępcy to prawdziwi eksperci w kamuflowaniu nielegalnej działalności, a rynek sztuki jest dla nich prawdziwą kopalnią złota.
Luka w prawie – nowelizacja ustawy AML
Na szczęście sytuacja powoli zmienia się na lepsze. Rządowy projekt ustawy, który trafił już do Sejmu, ma na celu objęcie galerii sztuki i domów aukcyjnych statusem podmiotów zobowiązanych. Oznacza to, że będą one musiały weryfikować źródła pochodzenia majątku swoich klientów, jeśli wartość transakcji lub serii powiązanych transakcji przekroczy 10 000 euro.
Podobne obowiązki zostaną nałożone na osoby przechowujące dzieła sztuki i prowadzące handel nimi w wolnych portach – specjalnych strefach bezcłowych, gdzie towary mogą być przetrzymywane bez konieczności opłacania podatków.
To ważny krok w kierunku uszczelnienia systemu i utrudnienia prania brudnych pieniędzy przez grupy przestępcze. Wierzę, że takie rozwiązania przyczynią się do większej przejrzystości rynku sztuki i ochronią kolekcjonerów przed nieuczciwymi praktykami.
Przestroga dla kolekcjonerów
Choć wspomniane zmiany w prawie to krok w dobrym kierunku, każdy kolekcjoner powinien zachować czujność. Nawet w najsłynniejszych galeriach można natknąć się na fałszerstwa. Gdy w grę wchodzą duże pieniądze, żądza zysku może przesłonić zdrowy rozsądek nawet najbardziej doświadczonym ekspertom.
Dlatego zawsze warto dokładnie sprawdzać pochodzenie dzieła, a w razie wątpliwości zasięgać opinii niezależnych ekspertów. Nie pozwólmy, aby nasze pasje stawały się pułapką dla naciągaczy i przestępców pragnących wyprać brudne pieniądze.
Pamiętajmy też, że strona stop-oszustom.pl to doskonałe miejsce, aby zgłaszać podejrzane transakcje i ostrzegać innych przed niebezpieczeństwami czyhającymi na rynku sztuki. Wspólnymi siłami możemy uczynić ten świat odrobinę bezpieczniejszym.
