Darowizny na cele charytatywne przynoszą wiele dobrego. Dzięki nim miliony osób na całym świecie ma szansę na powrót do zdrowia czy poprawę jakości swojego życia. Niestety, jak wszędzie, i tu pojawiają się osoby, które próbują wykorzystać sytuację dla własnych korzyści, np. udając legalne organizacje charytatywne. Zbiórkowy scam to poważny problem, z którym warto się zapoznać, aby nie paść jego ofiarą i móc bezpiecznie lokować swoje darowizny.
Charakter Oszustw na Platformach Charytatywnych
Oszuści podszywają się pod organizacje non-profit lub w inny sposób próbują przekonać ludzi do przekazania im pieniędzy. Namawiają darczyńców do przekazywania pieniędzy online, osobiście lub przez telefon, manipulując i wykorzystując naiwność odbiorców.
Chociaż tego typu oszustwa mogą występować w dowolnym czasie i miejscu, ich nasilenie następuje w czasie klęsk żywiołowych, niepokojów społecznych lub innych tragedii. Społeczeństwo w takich momentach jest bardziej skłonne do przekazywania środków na rzecz innych, a wśród wzrostu ilości powstałych inicjatyw charytatywnych łatwiej uśpić czujność darczyńców.
Modus Operandi Oszustów
Istnieją trzy główne sposoby, w jakie oszuści wyłudzają pieniądze na platformach charytatywnych:
- Podszywanie się pod prawdziwe firmy i organizacje charytatywne: Oszuści tworzą fałszywe organizacje, które są dość łatwe do wykrycia. Można to zweryfikować, przeszukując ogólnodostępną bazę NGO lub korzystając z wyszukiwarki numeru KRS. Jednak niektórzy idą o krok dalej i podszywają się pod istniejące już i zaufane organizacje.
Przykładem może być głośna w czerwcu 2022 roku kampania SMS-owa, w ramach której oszuści podszywali się pod InPost. W treści SMS-a stosowali nieśmiertelny numer na dopłatę do paczki, a link w SMS-ie prowadził do fałszywej bramki płatności. Ofiary, które przekazały dane, o które pytała fałszywa strona, traciły znacznie więcej niż 199 PLN.
W kwietniu 2022 roku oszuści wykorzystali fakt, że zaczął się okres zwrotów nadpłaconego podatku przez Urzędy Skarbowe, i rozesłali do Polaków maile, w których podszyli się pod Ministerstwo Finansów. Kluczowe było rozpoznanie adresu nadawcy maila, który na pierwszy rzut oka wyglądał podejrzanie. Ci, którzy to przeoczyli i weszli w link, wyświetlała się strona wyłudzająca dane karty płatniczej i kod do autoryzowania transakcji kartą. W ten sposób wielu straciło całe swoje oszczędności.
- Oszustwa związane z pomocą w przypadku klęsk żywiołowych: Z powodu kryzysu klimatycznego latem 2022 roku nasiliły się klęski żywiołowe i spowodowały bezprecedensowe szkody w całej Unii Europejskiej. W Polsce w wielu regionach doszło do szeregu wyniszczających pożarów, fal ekstremalnych upałów, susz i niszczycielskich wichur. Po klęsce żywiołowej społeczeństwo staje się niezwykle hojne, niestety często wiąże się to ze wzrostem liczby oszustw.
W Internecie pojawiło się wiele zbiórek na pomoc pogorzelcom i ofiarom porywistych wiatrów. Wśród nich niestety znalazły się też fakowe inicjatywy żerujące na tragedii i dobroci darczyńców. W takich przypadkach społeczeństwo powinno zachować szczególną ostrożność podczas przekazywania datków za pośrednictwem linków wysyłanych w wiadomościach SMS lub mediach społecznościowych, decydując się zamiast tego na przekazywanie datków za pośrednictwem oficjalnej strony internetowej organizacji lub zaufanych podmiotów.
- Oszustwa w czasie wojny lub innej tragedii: Podczas kryzysu humanitarnego liczba oszustw internetowych ma tendencję do eskalacji. Pod koniec marca 2022 roku, czyli zaledwie miesiąc po wybuchu wojny na Ukrainie, pojawiło się już 196 raportów o fałszywych stronach internetowych, twierdzących, że zbierają fundusze na pomoc ofiarom konfliktu.
W niektórych przypadkach oszuści podawali się za Władimira Kliczko, którego brat Witalij jest burmistrzem Kijowa. Wysyłali one e-maile z prośbą do potencjalnych darczyńców, twierdząc, że pieniądze zostaną wykorzystane na wsparcie uchodźców lub innych ofiar. Te e-maile zawierały linki do złośliwych witryn internetowych, które kradły dane osobowe i finansowe darczyńców.
Oszuści korzystają też z popularności zbiórek internetowych na leczenie osób chorych lub pomoc dla zwierząt. W czerwcu 2023 roku Komenda Policji w Sochaczewie otrzymała zgłoszenie od jednego z internetowych serwisów zbiórkowych o podejrzeniu fałszerstwa w dokumentach używanych przez mieszkankę powiatu. Kobieta walcząca z różnymi typami nowotworów była beneficjentką dwóch zbiórek w serwisie, gdzie okazało się, że dokumenty przedstawione przez podejrzaną różniły się od oryginałów wydanych przez placówki medyczne.
Jak Chronić Się Przed Oszustwami?
Nawet jeśli zachowasz czujność i zawsze będziesz stosować się do zasad bezpieczeństwa, możesz zostać oszukany. Jednakże istnieją pewne praktyki, które mogą pomóc zminimalizować to ryzyko:
- Zawsze sprawdzaj organizację stojącą za kampanią zbierania funduszy: Przeglądaj ich stronę internetową, informacje kontaktowe i podstawowe informacje o działalności. Zweryfikuj, czy jest to faktycznie zarejestrowana organizacja charytatywna.
- Unikaj przekazywania pieniędzy przez linki wysyłane w wiadomościach SMS, e-mailach lub postach w mediach społecznościowych: Zamiast tego, przekazuj darowizny bezpośrednio na oficjalną stronę internetową organizacji lub zaufanego podmiotu.
- Bądź szczególnie ostrożny w czasie klęsk żywiołowych, wojen lub innych tragedii, gdy liczba oszustw ma tendencję do eskalacji.
- Jeśli jesteś ofiarą takiego przestępstwa, skontaktuj się z policją lub wydziałem do walki z cyberprzestępczością.
Internet jest narzędziem, przy pomocy którego można zmieniać świat. Jest też jednak doskonałą pożywką dla oszustów, którzy często nie mają skrupułów, by wzbogacić się na tragedii innych. Dlatego ważne jest, aby zawsze być czujnym, sprawdzać każdą organizację stojącą za kampanią zbierania funduszy i przekazywać darowizny wyłącznie na cele, które znasz i którym ufasz.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat bezpiecznego przekazywania darowizn, zapoznaj się z treściami dostępnymi na stronie stop-oszustom.pl. Znajdziesz tam wiele cennych informacji i wskazówek, które pomogą Ci uniknąć stania się ofiarą oszustwa.
