Girmawit Gebrzihair: Młoda Gwiazda Czy Stary Wyjadacz?
W lipcu 2018 roku uwagę kibiców z całego świata przykuła niezwykła historia etiopskiej biegaczki Girmawit Gebrzihair. Zajęła ona trzecie miejsce w biegu na 5000 metrów podczas młodzieżowych mistrzostw świata w Tampere w Finlandii. Jednak jej młody wiek, a zarazem dojrzały wygląd, wzbudziły natychmiastowe podejrzenia co do prawdziwości jej metryki urodzenia.
Zgodnie z dokumentami, Girmawit Gebrzihair miała zaledwie 16 lat w trakcie mistrzostw. Jej data urodzenia została podana na 21 listopada 2001 roku. Niemniej jednak sama zawodniczka wyglądała na zdecydowanie starszą. Internauci szybko zaczęli ironizować, że wśród kibiców na trybunach można było dostrzec nawet jej wnuki. Jeden z hiszpańskich specjalistów od biegów na 200 i 400 metrów, Oscar Husillos, wprost stwierdził na Twitterze, że nie wierzy w to, że Etiopka ma zaledwie 16 lat.
Chociaż Międzynarodowe Stowarzyszenie Federacji Lekkoatletycznych (IAAF) nie wydało oficjalnego oświadczenia w tej sprawie, pojawiły się nieoficjalne doniesienia, że do organizacji został skierowany wniosek o zbadanie całej tej sytuacji. Gdyby bowiem potwierdziło się, że Girmawit Gebrzihair dopuściła się oszustwa, groziłaby jej dyskwalifikacja i odebranie medalu.
Przypadek Etiopki nie był jednak odosobniony. Podejrzenia o zaniżanie wieku zawodników, szczególnie z Afryki i Azji, pojawiają się praktycznie na każdej dużej imprezie juniorskiej. Przykładem może być 18-letnia Etiopka Adanech Anbesa, która wygrała bieg na 1500 metrów na młodzieżowych mistrzostwach świata w Bydgoszczy w 2016 roku, a którą obserwatorzy określali jako osobę znacznie starszą niż jej oficjalny wiek.
Takie przypadki budzą oburzenie wśród uczciwych zawodników, którzy faktycznie są młodymi talentami. Jak przyznaje polska biegaczka Sofia Ennaoui, dla każdej młodej osoby rywalizowanie w mistrzostwach świata jest wielkim zaszczytem, ale niestety część zawodników po prostu oszukuje: „To bardzo niesprawiedliwe i deprymujące, bo nawet jak jesteś w świetnej formie, to nic nie możesz zrobić. Wiek biologiczny jest kluczowy, a wielu lat treningu nie da się nadrobić”.
Oszukiwanie na temat wieku młodych sportowców to niestety zbyt częsta praktyka, zwłaszcza w biedniejszych krajach, gdzie chęć zdobycia sławy i medali prowadzi do nieuczciwych działań. Międzynarodowe władze sportowe, takie jak IAAF, próbują walczyć z tym procederem, m.in. poprzez wprowadzenie obowiązkowych testów na wiek kostny. Niemniej jednak wciąż zdarzają się przypadki, gdy zawodnicy, często z Afryki i Azji, próbują oszukiwać na temat swojego prawdziwego wieku.
Przypadek Emmanuela Olisadebe – Odejmowanie Lat to Polska Specjalność?
Podobne praktyki oszukiwania na temat wieku dotyczyły również piłkarzy, głównie pochodzących z Afryki. Jednym z najbardziej znanych przykładów był Emmanuel Olisadebe, reprezentant Polski, który w 1997 roku trafił do Polonii Warszawa jako rzekomo 18-letni zawodnik.
Jednakże jeszcze przed wyjazdem Olisadebe do greckiego Panathinaikosu zaczęły pojawiać się spekulacje co do jego prawdziwego wieku. Mirosław Skorupski, ówczesny menedżer piłkarza, oficjalnie przyznał w mediach, że Olisadebe jest znacznie starszy niż podawał. Tę informację podtrzymywał również Innocent Udenyi Ndubuisi, inny nigeryjski piłkarz grający wówczas w polskim Hutniku Warszawa.
Choć Olisadebe stanowczo zaprzeczał, że sfałszował swoją metrykę, to Skorupski twierdził, że miał on dowody na to, iż piłkarz jest o wiele starszy, niż wynikało z dokumentów. Różnica mogła sięgać nawet 8 lat. Gdyby te informacje się potwierdziły, oznaczałoby to, że Olisadebe na mistrzostwach świata w 2002 roku miał już ponad 30 lat, a nie 23 lata, jak wynikało z oficjalnych papierów.
Zmiana metryk była powszechną praktyką wśród zawodników z Afryki, którzy trafiali do Europy. Wynikało to często z braku sprawnej administracji w ich krajach pochodzenia, gdzie dokumenty były wystawiane na podstawie oświadczeń. Skorupski wyjaśniał, że „przychodził człowiek do urzędu i mówił, kiedy się urodził. A dwóch jego kolegów poświadczało ten fakt. Na tej podstawie urzędnik wystawiał dokument”.
Choć Olisadebe nigdy nie pociągnął Skorupskiego do sądu za rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji, to fakt, że piłkarz miał problemy z określeniem swojego prawdziwego wieku, wydaje się potwierdzać wcześniejsze podejrzenia. Mimo to, Olisadebe zapisał się w historii polskiej reprezentacji jako ważny zawodnik, który pomógł drużynie narodowej w eliminacjach do mistrzostw świata w 2002 roku.
Manute Bol – Rekordzysta NBA Ukrywający Swój Wiek?
Podobne praktyki zmieniania metryk dotyczyły również koszykarzy, szczególnie tych pochodzących z Afryki. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest Manute Bol, legendarny sudański środkowy, który grał w NBA w latach 1985-1995.
Jak przyznał jego były trener z Cleveland State, Kevin Mackey, Bol w rzeczywistości był znacznie starszy, niż wynikało z jego metryki. Mackey twierdził, że „dał mu datę urodzenia, bo nikt nie wiedział, ile miał lat. On sam nie miał pojęcia, kiedy się urodził. Całe biuro imigracyjne było pod wrażeniem Manute’a, więc przymknęli oko na pewne kwestie”.
Oznacza to, że legendarny sudański koszykarz, mierzący 213 cm wzrostu, prawdopodobnie grał w NBA, mając już 40-50 lat, a nie 19-29 lat, jak wskazywały oficjalne dokumenty. Choć nigdy nie udowodniono jednoznacznie, że Bol oszukiwał na temat swojego wieku, to wiele wskazuje na to, że tak właśnie było.
Podobne podejrzenia dotyczą także innego zawodnika z Afryki, Kongijczyka Serge’a Ibaki, który występuje obecnie w NBA. Oficjalnie ma on 28 lat, ale coraz częściej mówi się, że może on być w rzeczywistości starszy o 3 lata. Choć wiek nie miał większego znaczenia na początku jego kariery, to w późniejszym etapie zawodnik mógł się starać o zaniżanie swojej metryki, aby przedłużyć karierę.
Praktyka fałszowania dokumentów wiekowych wśród sportowców z Afryki i Azji była powszechna jeszcze kilka dekad temu. Wynikała często z braku sprawnej administracji w tych regionach, gdzie dokumenty tożsamości były wystawiane na podstawie oświadczeń, a nie faktycznych danych. Chęć zdobycia sławy i medali często prowadziła również do świadomego odmładzania zawodników przez działaczy i trenerów.
Choć międzynarodowe federacje sportowe podjęły kroki, takie jak wprowadzenie testów na wiek kostny, to wciąż zdarzają się przypadki, gdy sportowcy próbują oszukiwać na temat swojego wieku. Sytuacja ta pokazuje, jak ważna jest rzetelność i uczciwość w rywalizacji sportowej, aby zapewnić wszystkim równe szanse.
