Kampanie crowdfundingowe stały się popularnym sposobem na finansowanie nowych projektów i inicjatyw. Niestety, równie wzrosła liczba oszustw na platformach zbiórkowych, które wykorzystują dobre intencje darczyńców. W tym artykule zbadamy jedne z najczęstszych schematów wyłudzania pieniędzy na takich platformach oraz sposoby, w jaki można się przed nimi ustrzec.
Fałszywe obietnice produktów lub usług
Jednym z najbardziej rozpowszechnionych oszustw na platformach crowdfundingowych są fałszywe obietnice dotyczące produktów lub usług, za które proszeni są o wpłaty. Nieuczciwi twórcy kampanii obiecują użytkownikom rewolucyjne nowe urządzenia, aplikacje lub inne innowacje, które nigdy nie zostaną zrealizowane.
Dane FTC pokazują, że ponad 25% zgłaszanych oszustw na platformach zbiórkowych dotyczy właśnie fałszywych obietnic dotyczących produktów. Nieuczciwi twórcy często posługują się profesjonalnie wyglądającymi filmami promocyjnymi, atrakcyjnymi grafikami oraz szczegółowymi opisami, aby uwiarygodnić swoje roszczenia. Niestety, po uzyskaniu funduszy, wielu z nich nie ma żadnego zamiaru dostarczać obiecywanych dóbr.
Przykładem może być kampania na Kickstarterze dotycząca inteligentnego zegarka o nazwie Kreyos. Autorzy obiecywali szereg zaawansowanych funkcji, takich jak obsługa gestami i głosem, ale ostatecznie nie dostarczyli praktycznie żadnego działającego produktu. Setki rozczarowanych darczyńców straciły łącznie ponad 1,5 miliona dolarów.
Przestępstwa z udziałem znanych osobistości
Inną popularną techniką wyłudzania pieniędzy na platformach zbiórkowych są fałszywe kampanie z wykorzystaniem wizerunku znanych osób. Nieuczciwi aktorzy tworzą kampanie, które udają być wspierane lub nawet organizowane przez celebrytów, sportowców lub innych wpływowych ludzi.
Badania BBB wskazują, że co piąta kampania crowdfundingowa wykorzystująca wizerunek sławnej osoby okazuje się oszustwem. Twórcy takich kampanii liczą na to, że użytkownicy będą bardziej skłonni zaufać projektowi, który rzekomo popiera znana i ceniona postać.
Przykładem jest kampania na Kickstarterze dotycząca Coolest Cooler, która wykorzystywała wizerunek gwiazdora filmowego Willa.I.Ama. Mimo że celebryta nigdy nie potwierdził swojego zaangażowania, kampania zebrała ponad 13 milionów dolarów, a ostatecznie nie dostarczyła większości obiecanych funkcji.
Nieudane lub opóźnione projekty
Nie wszystkie przypadki oszustw na platformach crowdfundingowych są tak oczywiste, jak fałszywe obietnice czy wykorzystywanie wizerunku celebrytów. Wiele kampanii, choć początkowo szczerych, kończy się ostatecznie niepowodzeniem lub znacznymi opóźnieniami w dostawie produktów.
Dane wskazują, że aż 9% projektów na Kickstarterze nie dostarcza żadnych rezultatów, a kolejne 8% ma co najmniej roczne opóźnienie. Nieuczciwi twórcy często wykorzystują nieświadomość darczyńców, aby usprawiedliwiać opóźnienia lub zmiany zakresu projektu.
Jednym z przykładów jest kampania Coolest Cooler, która zebrana rekordowe 13 milionów dolarów, ale nigdy nie dostarczyła produktu. Twórcy wielokrotnie przesuwali daty premiery, aż w końcu ogłosili bankructwo, pozostawiając darczyńców z pustymi rękami.
Jak ustrzec się przed oszustwami crowdfundingowymi?
Biorąc pod uwagę skalę problemu oszustw na platformach zbiórkowych, ważne jest, aby darczyńcy zachowywali ostrożność i krytyczne podejście do każdej kampanii, w którą chcą się zaangażować. Oto kilka kluczowych wskazówek, które mogą pomóc ustrzec się przed wyłudzeniami:
-
Dokładnie sprawdzaj zespół i historię twórców kampanii. Upewnij się, że mają oni doświadczenie w realizacji podobnych projektów i nie mają przeszłości związanej z oszustwami.
-
Czytaj uważnie opis kampanii i zadawaj pytania. Jeśli obietnice brzmią zbyt pięknie, by mogły być prawdziwe, prawdopodobnie tak jest. Domagaj się konkretnych, realistycznych planów realizacji.
-
Sprawdzaj, czy kampania ma opinie i rekomendacje. Przeczytaj uważnie komentarze innych darczyńców, zwłaszcza te krytyczne. Unikaj projektów z niewielką liczbą recenzji.
-
Nie daj się nabrać na wykorzystywanie wizerunku sławnych osób. Upewnij się, że dana postać rzeczywiście popiera projekt, zanim przekażesz pieniądze.
-
Rozważ mniejsze wpłaty, jeśli coś wydaje się ryzykowne. Nie wkładaj wszystkich środków w jeden projekt, który budzi Twoje wątpliwości.
Pamiętaj, że choć platforma crowdfundingowa może zapewniać pewną ochronę, to w ostateczności to Ty ponosisz ryzyko i odpowiedzialność za swoje decyzje inwestycyjne. Zachowaj zdrowy rozsądek, starannie sprawdzaj każdy projekt i nie wahaj się zadawać pytań. Strona stop-oszustom.pl może również dostarczyć więcej porad, jak ustrzec się przed wyłudzeniami na platformach zbiórkowych.
