Cyberprzestępcy zawsze o krok do przodu
Otwierając laptopa tego ranka, jak zwykle sprawdzam swoją skrzynkę pocztową. Wśród codziennego natłoku wiadomości, jedna przyciąga moją uwagę – rzekomo od dyrektora mojej firmy, z pilną prośbą o pilne przesłanie poufnych dokumentów. Coś w tej wiadomości wydaje mi się podejrzane. Przeczytałem ją uważnie, zwracając uwagę na wszelkie niuanse, które mogłyby zdradzić, że jest to oszustwo. Na szczęście moja czujność nie zawiodła – to kolejna próba phishingu, coraz bardziej wyrafinowana i trudna do odróżnienia od autentycznej korespondencji.
Niestety, cyberprzestępcy nieustannie poszukują nowych sposobów na wyłudzanie danych i pieniędzy. Choć podejmowane są liczne działania mające na celu ochronę internautów, to oni zdają się być o krok do przodu, nieustannie adaptując swoje metody. Według najnowszych raportów, w 2024 roku możemy spodziewać się dalszego wzrostu skali i zaawansowania ataków phishingowych i spoofingowych. Dlatego warto już dziś poznać najnowsze trendy w tej dziedzinie i dowiedzieć się, jak skutecznie chronić siebie i bliskich.
Deepfake i AI – nowe narzędzia cyberprzestępców
Jednym z niepokojących trendów, który według ekspertów będzie kształtować krajobraz cyberzagrożeń w 2024 roku, jest wykorzystanie technologii deepfake oraz sztucznej inteligencji do generowania fałszywych treści. Zwłaszcza w okresach przedwyborczych czy w sytuacji napięć społecznych, cyberprzestępcy mogą wykorzystywać te narzędzia do siania dezinformacji i prowadzenia skutecznych kampanii wpływu.
Deepfake to zaawansowana technologia oparta na sztucznej inteligencji, umożliwiająca generowanie materiałów dźwiękowych czy wideo udających w zasadzie dowolną osobę. Wystarczy mieć dostęp do nagrań danej osoby, by stworzyć wiarygodną imitację jej wizerunku i głosu. Cyberprzestępcy mogą wykorzystać tę technologię, na przykład do stworzenia fałszywych wiadomości wideo od dyrektora firmy, wzywającego do pilnego przesłania poufnych danych.
Równie niebezpieczna może okazać się generatywna sztuczna inteligencja, taka jak ChatGPT. Według ekspertów, AI może być niezwykle przydatnym narzędziem do ataków phishingowych – wiadomości mogą być generowane szybko, masowo i w sposób dopasowany do każdego odbiorcy, w różnych językach, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej jakości stylistycznej. W efekcie, odbiorcy będzie coraz trudniej odróżnić taką wiadomość od autentycznej korespondencji.
Szybsze adaptowanie się cyberprzestępców do nowych luk
Kolejnym niepokojącym trendem jest szybsza adaptacja cyberprzestępców do nowo odkrytych luk w zabezpieczeniach. Według ekspertów, obecnie od momentu opublikowania informacji o podatności aplikacji do jej wykorzystania przez przestępców mija zazwyczaj kilka dni. Jest to tzw. bufor czasowy, w którym użytkownicy i firmy mają czas, by zaktualizować swoje urządzenia i programy.
Jednak nowoczesne algorytmy mogą zautomatyzować ten proces, pozwalając cyberprzestępcom znacznie szybciej zacząć atakować nowo ujawnione luki. To z kolei oznacza, że zarówno indywidualni użytkownicy, jak i firmy, będą mieć coraz mniej czasu na zainstalowanie niezbędnych aktualizacji, narażając się na skuteczne ataki.
Zwiększona presja na ofiary – wykradzione dane jako nowa broń
Kolejnym niepokojącym trendem jest zmiana taktyki grup przestępczych korzystających z ransomware. Pierwotnie hakerzy ograniczali się do szyfrowania danych i żądania okupu za ich odzyskanie. Jednak, z uwagi na coraz rzadsze płacenie haraczu przez ofiary, gangi zmieniły taktykę. Obecnie, oprócz szyfrowania danych, wykradają je, a następnie żądają zapłaty nie tylko za odszyfrowanie, ale przede wszystkim za ich niepublikowanie.
To zwiększa presję na ofiary i prawdopodobieństwo uzyskania korzyści finansowych przez cyberprzestępców. Co więcej, niezależnie od tego, czy ofiara zapłaci okup, czy nie, gangi mogą i tak zmonetyzować wykradzione informacje, na przykład sprzedając je konkurencji albo szantażując klientów. W skrajnych przypadkach, może to doprowadzić nawet do upadku firmy, jak miało to miejsce w 2020 roku w fińskiej klinice psychoterapii Vastaamo.
Taktyka „najsłabszego ogniwa”
Choć pojawiają się nowe metody ataków, to te stare również pozostają skuteczne. Wiele technik wykorzystywanych przez hakerów, takich jak exploitowanie luk w protokołach sieciowych czy poczcie elektronicznej, wciąż działa, mimo że nie zmieniły się one znacznie przez ostatnich 15-20 lat. Według ekspertów, to „najsłabsze ogniwo” – podatność użytkowników na manipulację i socjotechnikę – nadal stanowi poważne zagrożenie.
Cyberprzestępcy często wykorzystują naszą skłonność do bezwiednego klikania w podejrzane linki lub załączniki, szczególnie gdy towarzyszy im sensacyjna lub kusząca obietnica. Dlatego też, niezależnie od postępu technologicznego, kluczowa pozostaje świadomość internautów i ich krytyczne podejście do wszelkich wiadomości budzących wątpliwości.
Rola edukacji i reagowania
Choć coraz bardziej zaawansowane technologie pomagają w walce z cyberzagrożeniami, to ważną rolę wciąż odgrywają akcje edukacyjne i reagowanie na podejrzane aktywności. Według raportu CERT Orange Polska, w 2022 roku ponad 40% zgłaszanych przez internautów incydentów stanowiły próby wyłudzania danych, głównie poprzez phishing. Wśród nich dominowały fałszywe oferty szybkiego zarobku czy inwestycji.
Dlatego tak ważne jest, by internauci byli czujni i nie dali się nabrać na sensacyjne newsy czy kuszące reklamy. Jeśli coś wydaje się podejrzane, najlepiej zweryfikować informację w wiarygodnych źródłach lub zgłosić ją do odpowiednich instytucji, takich jak stop-oszustom.pl. Pozwoli to na szybką reakcję i ochronę kolejnych potencjalnych ofiar.
Cyberbezpieczeństwo to wyzwanie dla firm
Wyzwaniem w nadchodzących latach będzie również zapewnienie odpowiedniego poziomu cyberbezpieczeństwa w firmach. Według szacunków ekspertów, zaledwie kilka procent przedsiębiorstw w Polsce dba o regularne szkolenie pracowników w zakresie rozpoznawania i reagowania na socjotechniczne ataki.
Ponadto, coraz większym wyzwaniem staje się bezpieczeństwo infrastruktury przemysłowej oraz krytycznej, od której zależy funkcjonowanie wielu mieszkańców. Dlatego ważne są regularne audyty bezpieczeństwa, pozwalające na identyfikację potencjalnych słabych punktów i wdrożenie odpowiednich zabezpieczeń.
Rola CyberTarczy i sztucznej inteligencji
Na szczęście, podejmowane są również działania mające na celu ochronę internautów przed najnowszymi zagrożeniami. Od ośmiu lat w sieci Orange Polska działa CyberTarcza, która coraz skuteczniej wykrywa i blokuje ataki, takie jak phishing czy złośliwe oprogramowanie. Według danych CERT Orange Polska, w 2022 roku CyberTarcza zablokowała aż 130 tysięcy fałszywych domen, chroniąc przed nimi ponad 5 milionów internautów.
Kluczową rolę w tej skutecznej ochronie odgrywa zastosowanie mechanizmów uczenia maszynowego i algorytmów sztucznej inteligencji. Pozwalają one na szybką identyfikację i blokowanie na masową skalę nowo tworzonych fałszywych stron wykorzystywanych do phishingu.
Bądź bezpieczny w 2024 roku
Choć cyberprzestępcy nieustannie poszukują nowych sposobów na wyłudzanie danych i pieniędzy, to podejmowane są również liczne działania mające na celu ochronę internautów. Kluczową rolę odgrywa edukacja społeczeństwa, reagowanie na podejrzane aktywności oraz zaawansowane technologie, takie jak CyberTarcza wspierana przez sztuczną inteligencję.
Bądź czujny, weryfikuj informacje w wiarygodnych źródłach i nie daj się nabrać na żadne podejrzane oferty. Pamiętaj, że to Ty jesteś pierwszą linią obrony przed najnowszymi trendami w phishingu i spoofingu. Razem możemy stawić czoła cyberprzestępcom i pozostać bezpiecznymi w 2024 roku.
