Oszustwa internetowe to jeden z najszybciej rozwijających się rodzajów przestępczości we współczesnym świecie. Wraz z postępem technologicznym, cyberprzestępcy nieustannie poszukują nowych metod na wykorzystanie naszych słabości i wyłudzenie cennych danych lub pieniędzy. Jednym z takich niebezpiecznych trendów jest tzw. ścieżka świnki morskiej (ang. pig butchering scam), który w 2023 roku dotknął wiele ofiar na całym świecie.
Ścieżka świnki morskiej – stopniowe budowanie zaufania, by następnie go zdradzić
Ścieżka świnki morskiej to niezwykle przebiegły schemat działania oszustów, który polega na stopniowym zdobywaniu zaufania ofiary, by w końcu nakłonić ją do dokonania coraz większych inwestycji w kryptowaluty. Początkowo przestępcy nawiązują kontakt, najczęściej za pośrednictwem platform randkowych lub mediów społecznościowych, i z pozoru wydają się osobami godnymi zaufania. Z czasem budują coraz bliższą relację, dzieląc się osobistymi historiami i dyskretnie wypytując o sytuację finansową ofiary.
Gdy już uda im się uśpić czujność ofiary, zaczynają zachwalać rzekomo świetne okazje inwestycyjne, najczęściej związane z kryptowalutami. Obiecują bajeczne zyski i przekonują, że jest to pewna droga do szybkiego wzbogacenia się. Niestety, w momencie gdy ofiara zdecyduje się zainwestować, oszuści po prostu znikają, zabierając ze sobą wszystkie pieniądze.
Ścieżka świnki morskiej jest wyjątkowo skuteczna, ponieważ opiera się na fundamentach psychologii – wykorzystuje ludzką skłonność do ufania innym, pragnienie szybkiego zysku oraz lęk przed pominięciem okazji. Przestępcy cierpliwie budują poczucie bliskości i zaufania, a następnie bezwzględnie je zdradzają, pozostawiając ofiary z ogromnymi stratami finansowymi.
Zagrożenie ze strony sztucznej inteligencji
Niestety, współczesne oszustwa nie ograniczają się już tylko do tradycyjnych metod. Coraz większym problemem staje się wykorzystywanie sztucznej inteligencji do tworzenia coraz bardziej wyrafinowanych i wiarygodnych form oszukiwania.
Jednym z alarmujących trendów jest użycie technologii deepfake do generowania fałszywych filmów, obrazów i nagrań audio. Dzięki tej technologii cyberprzestępcy mogą tworzyć bardzo realistyczne symulacje, podszywając się na przykład pod znane osobistości lub kierowników banków. Takie fikcyjne materiały mogą służyć do nakłaniania ofiar do przekazania poufnych informacji lub dokonania nielegalnych transakcji finansowych.
Eksperci ds. bezpieczeństwa podkreślają, że rozwój sztucznej inteligencji stwarza nowe, trudne do wykrycia zagrożenia. Zaawansowane techniki deepfake pozwalają na stworzenie niezwykle wiarygodnych materiałów, które mogą być wykorzystywane do manipulowania ludźmi i wyłudzania informacji. W 2024 roku należy się spodziewać, że tego typu oszustwa oparte na AI będą stawać się coraz bardziej powszechne i trudniejsze do zidentyfikowania.
Oszustwa związane z płatnościami peer-to-peer
Kolejnym obszarem, który stał się celem cyberprzestępców, są aplikacje do płatności peer-to-peer (P2P), takie jak Venmo, Zelle czy Cash App. Te wygodne i szybkie narzędzia do dokonywania transakcji pomiędzy użytkownikami stały się także doskonałą okazją dla oszustów.
Charakterystyczne dla tego rodzaju przekrętów jest nakłanianie ofiar do przesłania pieniędzy lub ujawnienia poufnych danych, które później mogą zostać wykorzystane w nielegalnych celach. Wzrost liczby tego typu incydentów był na tyle znaczący, że zwróciła na niego uwagę senator Elizabeth Warren, znana z działań na rzecz wzmocnienia ochrony konsumentów, szczególnie w odniesieniu do usług płatniczych P2P.
Mechanika tych oszustw może przybierać różne formy, ale najczęściej opiera się na schemacie mającym na celu wprowadzenie w błąd i wykorzystanie zaufania ofiary. Przestępcy mogą na przykład podszywać się pod znajomych lub rzekomo reprezentować firmy obsługujące te aplikacje, by nakłonić użytkowników do wykonania niebezpiecznych czynności.
Oszustwa związane z dostawą paczek
Oszustwa związane z dostawą paczek to kolejny popularny schemat działania cyberprzestępców. Wykorzystują oni zaufanie konsumentów do firm kurierskich i sklepów internetowych, szczególnie w okresie wzmożonej aktywności zakupowej, na przykład po Świętach Bożego Narodzenia.
Najczęściej tego typu przekręty rozpoczynają się od fałszywych powiadomień o rzekomej dostawie paczki, które wysyłane są za pośrednictwem wiadomości tekstowych lub e-maili podszywających się pod prawdziwe firmy kurierskie. Oszuści mogą również informować o problemach z dostawą i prośbą o uregulowanie dodatkowych opłat lub kliknięcie w niebezpieczny link.
Taki schemat działania miał miejsce na Florydzie, gdzie niektóre osoby padły ofiarą oszustwa związanego z fałszywymi powiadomieniami o dostawie paczki rzekomo od firmy UPS. W rzeczywistości żadna dostawa nie była planowana, a celem przestępców było wyłudzenie danych osobowych lub pieniędzy od niczego niespodziewających się konsumentów.
Oszustwa związane z kryptowalutami
Szybki rozwój rynku kryptowalut przyciągnął także uwagę cyberprzestępców, którzy zaczęli opracowywać coraz bardziej wyrafinowane metody wyłudzania pieniędzy i danych osobowych. Jednym z takich schematów są oszustwa związane z kryptowalutami promowanymi przez celebrytów.
W tym przypadku przestępcy wykorzystują zaufanie, jakim cieszą się znane osobistości, by przekonać niczego niespodziewających się fanów do inwestowania w fikcyjne lub wysoce ryzykowne przedsięwzięcia kryptograficzne. Często celebryci, którym płaci się ogromne sumy, pomijają kwestie ukrytego ryzyka lub braku własnej wiedzy na temat kryptowalut, stwarzając fałszywe poczucie autentyczności i bezpieczeństwa.
Takie działania mają na celu skłonienie osób zainteresowanych łatwym zyskiem do przekazania swoich pieniędzy lub poufnych informacji, które następnie mogą być wykorzystywane w nielegalnych celach. Niestety, wiele osób daje się nabrać na te obietnice, wierząc w autorytet i zaufanie, jakim cieszą się promujący je celebryci.
Oszustwa wykorzystujące zmiany klimatyczne
Kolejnym obszarem, który stał się celem cyberprzestępców, są oszustwa związane ze zmianami klimatycznymi. Wykorzystują oni ludzką troskę o środowisko naturalne i pragnienie niesienia pomocy, by pod przykrywką rzekomych działań charytatywnych wyłudzać pieniądze od nieświadomych ofiar.
Globalne kryzysy, takie jak klęski żywiołowe czy katastrofy humanitarne, budzą w ludziach silną potrzebę niesienia pomocy. Niestety, niektórzy przestępcy bardzo umiejętnie podszywają się pod organizacje ekologiczne lub charytatywne, by pod tym pretekstem okradać ludzi.
Taka taktyka jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ gra na emocjach i pragnieniu czynienia dobra. Wielu niczego niespodziewających się darczyńców chętnie wspiera tego typu rzekomo szlachetne inicjatywy, nie zdając sobie sprawy, że w rzeczywistości stają się ofiarami oszustów.
Jak rozpoznać i uniknąć oszustw?
Aby skutecznie bronić się przed rozmaitymi formami oszustw, kluczowe jest rozpoznawanie znaków ostrzegawczych i stosowanie odpowiednich środków ostrożności. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc w uniknięciu stania się ofiarą:
-
Zachowaj czujność wobec niezamówionych kontaktów: Bądź szczególnie ostrożny, gdy otrzymujesz niespodziewane wiadomości, telefony lub oferty, szczególnie jeśli żądają one natychmiastowego działania lub poufnych informacji.
-
Weryfikuj tożsamość rozmówcy: Jeśli ktoś podaje się za przedstawiciela instytucji, zweryfikuj ich tożsamość, korzystając z oficjalnych źródeł, zanim podejmiesz jakiekolwiek działania.
-
Unikaj pochopnych decyzji: Nie poddawaj się presji czasu lub naciskowi na szybkie działanie. Zawsze starannie przemyśl każdą ofertę lub prośbę, zanim na nią zareagujesz.
-
Nie ufaj obietnicom łatwych zysków: Bądź sceptyczny wobec ofert obiecujących natychmiastowe lub nadzwyczajne korzyści finansowe. Tego typu propozycje często okazują się być próbami wyłudzenia.
-
Chroń swoje dane osobowe: Nigdy nie udostępniaj poufnych informacji, takich jak numery kart kredytowych lub loginy do kont, na żądanie nieznanych osób.
-
Korzystaj z uwierzytelniania wieloskładnikowego: Włącz dodatkowe zabezpieczenia, takie jak uwierzytelnianie dwuskładnikowe, aby zwiększyć ochronę swoich kont i danych.
-
Śledzić aktualności na temat nowych form oszustw: Bądź na bieżąco z informacjami o najnowszych trendach w zakresie cyberprzestępczości, abyś mógł skutecznie chronić się przed ewoluującymi metodami oszustw.
Pamiętaj, że wczesne rozpoznanie sygnałów ostrzegawczych i zachowanie ostrożności są kluczowe, aby skutecznie bronić się przed coraz bardziej wyrafinowanymi metodami wyłudzania. Tylko poprzez świadomość i proaktywne działania możemy zmniejszyć ryzyko stania się ofiarą oszustw.
Jeśli podejrzewasz, że padłeś ofiarą oszustwa, jak najszybciej skontaktuj się z odpowiednimi organami, aby zgłosić incydent i podjąć niezbędne kroki, aby zminimalizować szkody.
