Zakupy przez Internet stały się nieodłączną częścią naszego codziennego życia. Choć zwykle są to bezproblemowe transakcje, niechlubnym zjawiskiem są oszustwa internetowe, które mogą dotknąć nieświadomych użytkowników platform aukcyjnych. Jednym z takich przypadków jest nielegalne praktyki na popularnych serwisach sprzedażowych, takich jak Allegro, OLX czy Vinted.
Różnice w ochronie konsumenta przy zakupie od firmy a osoby prywatnej
Kupując od osoby prywatnej, konsument traci większość praw przysługujących mu przy transakcjach z firmami. Przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące rękojmi – możliwości odstąpienia od umowy lub żądania wymiany towaru w przypadku wad – obowiązują wprawdzie również przy zakupach od osób fizycznych. Jednak w takich sytuacjach konsument nie ma już prawa do zwrotu towaru bez podania przyczyny, jak ma to miejsce w przypadku zakupów u sprzedawców profesjonalnych.
Co więcej, w transakcjach między osobami prywatnymi nie obowiązują regulaminy platform sprzedażowych, które często zapewniają dodatkową ochronę dla kupujących, np. w postaci pakietu ochrony kupujących. Dlatego eksperci radzą zachować ostrożność przy zakupach od osób prywatnych i korzystać raczej z większych platform, które wymagają rejestracji wszystkich użytkowników.
Nieuczciwe praktyki na platformach aukcyjnych
Niestety, oszuści wykorzystują luki w systemie ochrony konsumentów przy zakupach od osób prywatnych. Najczęstsze nieuczciwe praktyki to:
- Sprzedaż wadliwego towaru – sprzedawca może zatajać wady przedmiotu lub opisywać je w niewystarczającym stopniu, uniemożliwiając kupującemu dokonanie świadomego wyboru.
- Niewywiązanie się ze sprzedaży – po otrzymaniu wpłaty sprzedawca może zniknąć, nie wysyłając zamówionego towaru.
- Podszywanie się pod inną osobę – oszuści mogą wykorzystywać skradzione dane lub tworzyć fałszywe konta, by ukryć swoją tożsamość.
Tego typu działania są nielegalne, a poszkodowani konsumenci mają ograniczone możliwości dochodzenia swoich praw.
Jak ustrzec się przed oszustwami na platformach aukcyjnych?
Aby zminimalizować ryzyko padnięcia ofiarą oszustwa na platformach aukcyjnych, eksperci doradzają kilka podstawowych zasad:
- Sprawdzaj opinie i oceny sprzedawcy – im więcej pozytywnych opinii, tym większe prawdopodobieństwo rzetelnej transakcji.
- Komunikuj się ze sprzedawcą – unikaj sprzedawców, którzy niechętnie odpowiadają na wiadomości lub zachowują się podejrzanie.
- Żądaj szczegółowego opisu przedmiotu – upewnij się, że sprzedawca uczciwie informuje o stanie towaru.
- Preferuj płatności bezgotówkowe – są one bezpieczniejsze od gotówkowych i pozostawiają ślad transakcji.
- Korzystaj z dużych, zaufanych platform – mają one wypracowane mechanizmy ochrony kupujących.
Ponadto, w przypadku podejrzenia oszustwa, należy niezwłocznie zgłosić to na Policję. Warto także skontaktować się z bankiem i zablokować płatność, jeśli została dokonana.
Rola banków w przypadku nieautoryzowanych transakcji
Niestety, nawet pomimo zachowania ostrożności, niektórzy konsumenci padają ofiarami nieautoryzowanych transakcji na swoich kontach bankowych. Mogą to być np. sytuacje, gdy oszuści uzyskają dostęp do danych uwierzytelniających klienta i dokonują nielegalnych przelewów.
W takich przypadkach banki mają obowiązek zwrócić skradzione środki do końca następnego dnia roboczego po zgłoszeniu przez klienta. Wyjątkiem są sytuacje, gdy bank ma uzasadnione podejrzenie próby oszustwa ze strony klienta.
Niestety, część banków nie wywiązuje się z tego obowiązku – odmawiają zwrotu pieniędzy lub robią to po terminie. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) w 15 bankach zidentyfikował takie nieprawidłowości i wszczął postępowania wyjaśniające. Bankom grozi kara do 10% obrotu za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów.
Dlatego w przypadku padnięcia ofiarą nieautoryzowanych transakcji, klient powinien niezwłocznie skontaktować się z bankiem i zgłosić sprawę. Jeśli bank odmawia zwrotu środków, warto zwrócić się o pomoc do Rzecznika Finansowego lub miejskiego/powiatowego Rzecznika Konsumentów.
Podsumowanie i wnioski
Zakupy przez Internet są coraz powszechniejsze, ale oszustwa na platformach aukcyjnych to niestety nieodłączny element tego zjawiska. Konsumenci kupujący od osób prywatnych mają ograniczoną ochronę prawną w porównaniu do transakcji z firmami.
Aby zminimalizować ryzyko, należy zachować ostrożność i zdrowy rozsądek przy zakupach. Warto korzystać z renomowanych platform, sprawdzać opinie sprzedających, żądać szczegółowego opisu towaru i preferować płatności bezgotówkowe.
W przypadku padnięcia ofiarą oszustwa lub nieautoryzowanej transakcji, konsument powinien niezwłocznie powiadomić bank i organy ścigania. Banki mają ustawowy obowiązek zwrotu skradzionych środków, jednak nie zawsze wywiązują się z tego prawidłowo. Dlatego warto dochodzić swoich praw, np. za pośrednictwem Rzecznika Finansowego.
Zachęcamy do odwiedzenia strony https://stop-oszustom.pl/, gdzie można znaleźć więcej informacji i porad na temat bezpiecznych zakupów w Internecie.
