Rozwój technologii i rosnąca popularność elektronicznej wymiany dokumentów biznesowych nie uszły uwadze cyberprzestępców. Niestety, wraz ze wzrostem cyfryzacji rośnie również liczba prób wyłudzenia środków przez oszustów, którzy podszywają się pod rozpoznawalne firmy. Jednym z najnowszych trendów są ataki na polskie przedsiębiorstwa polegające na kradzieży tożsamości francuskich spółek powiązanych z siecią supermarketów.
Modus operandi przestępców
Mechanizm działania oszustów jest dość skomplikowany, ale jednocześnie niezwykle skuteczny. W pierwszej kolejności kontaktują się oni z polskim przedsiębiorstwem, najczęściej zajmującym się produkcją, handlem lub dostawą produktów spożywczych, chemii gospodarczej lub kosmetyków. Podszywając się pod przedstawiciela renomowanej francuskiej firmy, wyrażają zainteresowanie ofertą towarów oraz chęć nawiązania współpracy.
Kluczową rolę w całym procederze odgrywa odpowiednio przygotowana dokumentacja, która ma na celu wzbudzenie zaufania polskiego kontrahenta. Oszuści dostarczają sfałszowane wyciągi z rejestru przedsiębiorców, podrobionych informacji o firmowym rachunku bankowym, a nawet fałszywych gwarancji bankowych. Celem jest stworzenie wrażenia międzynarodowego charakteru działalności oraz związków z rozpoznawalnymi sieciami supermarketów.
Realizacja zamówienia i brak zapłaty
Po wyrażeniu zgody na powyższe warunki, oszust składa zamówienie towarów na znaczną kwotę, najczęściej kilkadziesiąt tysięcy euro. Zgodnie z umową, dostawy mają być realizowane do magazynów należących rzekomo do renomowanego supermarketu. Rozładunek towarów przebiega bez zastrzeżeń, a oszuści podpisują dokumenty CMR oraz składają oświadczenia o braku uwag co do dostarczonych produktów.
Niestety, w rzeczywistości miejsca dostawy nie są powiązane z żadną rozpoznawalną siecią, a osoba reprezentująca francuską firmę jest oszustem, który dokonał kradzieży tożsamości. Po sfinalizowaniu dostawy, na koncie polskiej firmy nie zostają zaksięgowane żadne środki, a kontakt z rzekomym kontrahentem zostaje przerwany.
Podwójna ofiara
Konsekwencje tego typu przestępstwa dotykają dwóch podmiotów. Z jednej strony pokrzywdzona jest polska firma, która ponosi znaczną szkodę materialną w wyniku niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Z drugiej strony, ofiarą jest również francuska spółka, której tożsamość została bezprawnie wykorzystana do przeprowadzenia oszustwa.
Obie strony zmuszone są do podjęcia działań prawnych – polska firma wszczyna postępowanie w celu ustalenia sprawców, natomiast francuska inicjuje własne dochodzenie, mające na celu ochronę jej renomy i wizerunku.
Jak ustrzec się przed tego typu oszustwami?
Pomimo solidnego przygotowania ze strony przestępców, istnieje kilka elementów, które mogą wzbudzić uzasadnione podejrzenia i pozwolić uniknąć stania się ofiarą:
-
Kontakt wyłącznie za pośrednictwem poczty elektronicznej: Biorąc pod uwagę wysoką wartość zamówień, fakt prowadzenia wszelkich ustaleń jedynie drogą mailową powinien stanowić element ostrzegawczy.
-
Brak negocjacji w zakresie ceny i warunków transakcji: Normalną praktyką przy tego typu umowach jest prowadzenie negocjacji dotyczących ceny, warunków transportu czy uzyskania korzystniejszych warunków. Brak jakichkolwiek zastrzeżeń ze strony kontrahenta co do proponowanych warunków może budzić podejrzenia.
-
Podejrzane adresy e-mail i numery telefonów: Autentyczne adresy firmowe z reguły zawierają nazwę przedsiębiorstwa, tymczasem otrzymanie wiadomości z popularnych serwerów typu Gmail powinno wzbudzić wątpliwości. Dodatkowo, we Francji standardem są firmowe numery stacjonarne, a nie numery komórkowe.
-
Weryfikacja danych kontrahenta: Wszelkie dane przedsiębiorstwa francuskiego, w tym numery rachunków bankowych, zaświadczenia o statusie podatnika VAT czy gwarancje bankowe, powinny zostać szczegółowo zweryfikowane. Warto skontaktować się bezpośrednio z bankiem lub organami rejestrowymi w celu potwierdzenia ich autentyczności.
Zachowanie maksymalnej ostrożności, zwrócenie uwagi na powyższe elementy oraz poinformowanie pracowników o pojawiających się nowych schematach oszustw może pomóc w uchronieniu się przed negatywnymi konsekwencjami nawiązania współpracy z podmiotem, który dla osiągnięcia swoich celów wykorzystuje cudzą tożsamość.
Warto również pamiętać, że w razie stania się ofiarą podobnego przestępstwa należy niezwłocznie powiadomić odpowiednie organy ścigania. Tylko kompleksowe działania na rzecz zapobiegania i zwalczania tego typu nadużyć mogą przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa polskich przedsiębiorstw.
