W dzisiejszych czasach, gdy coraz więcej naszej codziennej aktywności przenosi się do sfery cyfrowej, nowe zagrożenia bezpieczeństwa finansowego pojawiają się niemal w każdej dziedzinie naszego życia. Jednym z takich niebezpieczeństw są oszustwa dokonywane przez nieuczciwych manipulatorów, którzy coraz skuteczniej dostosowują swoje metody do zmieniających się trendów. Jednym z nich jest tzw. vishing – czyli wykorzystywanie telefonów do wyłudzania poufnych informacji lub pieniędzy.
Vishing – nowa odsłona tradycyjnych oszustw
Vishing, określany również jako oszustwo na rzekomego funkcjonariusza, staje się coraz bardziej rozpowszechnioną metodą wśród cyberprzestępców. W przeciwieństwie do typowych ataków hakerskich, vishing opiera się na psychologicznych manipulacjach, a nie na skomplikowanych technologiach. Według ekspertów z Biura Informacji Kredytowej (BIK), cyberprzestępcy coraz częściej odchodzą od tradycyjnych włamań i hacków na rzecz właśnie takich prób manipulacji, mających na celu skłonienie ofiary do dobrowolnego udostępnienia poufnych danych.
Mechanizm działania oszustów opiera się na podszywaniu się pod pracowników instytucji zaufania publicznego, takich jak banki, firmy ubezpieczeniowe czy nawet policja. W trakcie rozmowy telefonicznej przestępca stara się wzbudzić w ofierze poczucie zagrożenia lub konieczności pilnej interwencji. Następnie nakłania ją do wykonania określonych działań, na przykład wypłacenia gotówki z banku lub zalogowania się na fałszywej stronie internetowej.
Jak podkreślają eksperci z Biura Usług Antyfraudowych w BIK, cyberprzestępcy coraz częściej wykorzystują zaufanie, jakim społeczeństwo obdarza funkcjonariuszy publicznych. Oszuści potrafią doskonale naśladować ton głosu i sposób wysławiania się pracowników banków lub policji, aby jeszcze bardziej uwiarygodnić swoją tożsamość. Często również kontaktują się z ofiarą zaraz po wcześniejszej rozmowie telefonicznej, w której podszywali się pod członka rodziny w potrzebie.
W ten sposób sprawcy manipulują emocjami starszych i samotnych osób, które są szczególnie narażone na tego typu ataki. Raport Komendy Głównej Policji wskazuje, że seniorzy najczęściej padają ofiarami tego rodzaju oszustw, tracąc w ten sposób oszczędności całego życia. Ofiary są przekonywane, że pieniądze muszą zostać wypłacone i przekazane rzekomym funkcjonariuszom w celu schwytania sprawców lub zabezpieczenia środków przed zagrożeniem.
Zagrożenie dla turystów
Niestety, przestępcy coraz częściej orientują się, że wakacje to doskonały moment, by wykorzystać nieuważność i zrelaksowanie turystów. Strona internetowa Stop-Oszustom.pl ostrzega, że w okresie letnim, gdy wielu z nas wyjeżdża na urlopy, ryzyko stania się ofiarą oszustwa znacznie wzrasta. Podczas podróży jesteśmy bowiem bardziej rozproszeni, a nasza czujność może być nieco uśpiona.
Turyści padają ofiarami różnego rodzaju manipulacji, m.in. fałszywych rezerwacji hoteli, kradzieży tożsamości lub prób wyłudzenia pieniędzy metodą na rzekomego funkcjonariusza. Scenariusz jest podobny do typowych przypadków vishingu – oszust kontaktuje się z ofiarą, podając się za policjanta lub pracownika instytucji publicznej, i nakłania ją do podjęcia natychmiastowych działań, takich jak wypłata gotówki lub dokonanie przelewu.
Co ciekawe, vishing na wakacjach może przybierać jeszcze bardziej wyrafinowane formy. Przestępcy mogą np. podszywać się pod pracowników lokalnego biura podróży lub hotelu, informując ofiarę o rzekomych problemach z rezerwacją lub konieczności dokonania dodatkowej płatności. Ofiara, będąc w obcym miejscu i zaskoczona sytuacją, może łatwiej dać się nabrać na taką manipulację.
Jak rozpoznać próbę oszustwa?
Aby ustrzec się przed tego typu zagrożeniami, turyści powinni zachować szczególną czujność podczas wakacji. Oto kilka wskazówek, które mogą pomóc w rozpoznaniu próby oszustwa:
1. Zaufaj swojej intuicji: Jeśli coś wydaje się nam podejrzane lub nienaturalne w zachowaniu osoby kontaktującej się z nami, warto zareagować ostrożnie. Nagłe żądanie pilnej płatności lub podejrzana prośba o udostępnienie danych osobowych to typowe sygnały ostrzegawcze.
2. Weryfikuj tożsamość rozmówcy: Nie ulegajmy presji czasu i natychmiast sprawdzajmy, czy osoba podająca się za pracownika instytucji rzeczywiście nią jest. Możemy zadzwonić na oficjalny numer danej organizacji lub poprosić rozmówcę o podanie danych identyfikacyjnych.
3. Zachowaj ostrożność z linkami i aplikacjami: Nigdy nie klikajmy w podejrzane linki ani nie instalujmy aplikacji na prośbę nieznajomej osoby. Może to być sposób na zainfekowanie naszego urządzenia lub wyłudzenie poufnych informacji.
4. Rozmawiaj z bliskimi: Jeśli mamy wątpliwości co do wiarygodności danej sytuacji, skontaktujmy się z członkami rodziny lub zaufanymi osobami. Mając wsparcie i poradę osób nam bliskich, łatwiej będzie nam podjąć właściwą decyzję.
5. Zgłaszaj podejrzane przypadki: Jeśli padniemy ofiarą próby oszustwa, niezwłocznie powiadommy o tym policję lub inne właściwe instytucje. Tylko w ten sposób możemy pomóc w zwalczaniu tego typu przestępczości.
Proaktywna ochrona to klucz do bezpieczeństwa
Choć przestępcy nieustannie modyfikują swoje metody, właściwa czujność i wiedza mogą skutecznie chronić nas przed staniem się ofiarą oszustwa. Zarówno podczas wakacji, jak i na co dzień, warto pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa:
- Nigdy nie udostępniajmy osobom postronnym poufnych informacji, takich jak numery kart płatniczych czy kody dostępu.
- Zachowujmy ostrożność przy pobieraniu aplikacji lub klikaniu w linki otrzymywane od nieznanych nadawców.
- Regularnie sprawdzajmy stan naszych kont i rachunków, aby szybko wykryć ewentualne nieprawidłowości.
- W razie jakichkolwiek wątpliwości bezzwłocznie skontaktujmy się z odpowiednimi instytucjami lub osobami zaufanymi.
Tylko połączenie świadomości zagrożeń, czujności i proaktywnej ochrony może nam zapewnić spokojny i bezpieczny wypoczynek, zarówno na wakacjach, jak i w codziennym życiu. Pamiętajmy – lepiej dmuchać na zimne i nie dać się wciągnąć w pułapkę sprytnych naciągaczy.
