Oszustwa w cyberprzestrzeni to poważny problem, który dotyka coraz więcej osób na całym świecie. Jednym z najczęstszych sposobów, w jaki cyberprzestępcy próbują wyłudzić nasze dane lub pieniądze, są ataki typu phishing. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu zagadnieniu, aby pomóc Czytelnikom w rozpoznawaniu i ochronie się przed takimi próbami oszustwa.
Czym jest phishing?
Phishing to rodzaj oszustwa wykorzystującego inżynierię społeczną, polegający na próbach wyłudzenia poufnych informacji, takich jak nazwy użytkowników, hasła lub dane kart kredytowych. Cyberprzestępcy najczęściej posługują się w tym celu spreparowanymi wiadomościami e-mail lub SMS-ami, podszywając się pod zaufane marki, instytucje lub znajomych.
Celem phishingu jest skłonienie ofiary do kliknięcia w załączony link lub pobranie załącznika, które mogą prowadzić do stron internetowych skopiowanych z oryginalnych serwisów lub infekować komputer szkodliwym oprogramowaniem. Dzięki temu cyberprzestępcy uzyskują dostęp do logowań i haseł, a w konsekwencji mogą przejąć kontrolę nad kontami bankowymi, mediami społecznościowymi czy systemami firmowymi.
Według danych Zespołu Reagowania na Incydenty Komputerowe CSIRT NASK, w 2019 roku zarejestrowano aż 6484 incydentów związanych z cyberprzestępczością, z czego 4100 stanowiły właśnie ataki typu fraud, czyli oszustwa internetowe.
Rozpoznawanie prób phishingu
Aby ustrzec się przed phishingiem, należy nauczyć się rozpoznawać jego typowe oznaki. Oto najczęstsze sygnały, które mogą wskazywać na próbę oszustwa:
-
Nieprawidłowe adresy URL: Cyberprzestępcy często rejestrują domeny, które wyglądają podobnie do autentycznych stron, ale w rzeczywistości prowadzą do fałszywych serwisów. Zamiast np. www.allegro.pl mogą użyć adresu www.allegro-sklep.online.
-
Niewłaściwe lub podejrzane nadawcy: Przychodzące wiadomości mogą podszywać się pod znane marki, urzędy czy instytucje, jednak w rzeczywistości są one wysyłane przez nieznanych nadawców.
-
Prośby o niezwłoczne działanie: Phisherzy często wykorzystują strategię wywierania presji, nakłaniając do natychmiastowego kliknięcia w link lub podania danych. Należy zachować czujność, gdy otrzymana wiadomość zawiera tego typu nagląca prośbę.
-
Niespersonalizowana treść: Autentyczne wiadomości od firm lub znajomych zwykle zawierają spersonalizowane pozdrowienia i odniesienia do naszej konkretnej sytuacji. Phishingowe e-maile mają często ogólnikową, masową treść.
-
Podejrzane załączniki: Należy zachować ostrożność w przypadku nieoczekiwanych załączników w wiadomościach, szczególnie jeśli pochodzą od niezaufanych nadawców. Mogą one zawierać szkodliwe oprogramowanie.
Warto także zwrócić uwagę na typowe sygnały sugerujące, że dana wiadomość może być próbą phishingu:
- Zawiera prośbę o podanie danych logowania, haseł lub numerów kart kredytowych.
- Grozi konsekwencjami, jeśli natychmiast nie podejmiemy sugerowanego działania.
- Obiecuje nagrody, prezenty lub okazje, które wydają się zbyt dobre, by były prawdziwe.
- Wykorzystuje nagłówki lub treść podobne do autentycznych wiadomości.
Co zrobić, gdy otrzymamy podejrzaną wiadomość?
Jeśli mamy wątpliwości co do autentyczności otrzymanej wiadomości, najlepiej nie klikać w żadne linki ani nie otwierać załączników. Zamiast tego powinniśmy:
-
Zweryfikować nadawcę: Należy skontaktować się bezpośrednio z domniemanym nadawcą (np. firmą, instytucją lub znajomym) i potwierdzić, czy faktycznie wysłał daną wiadomość.
-
Sprawdzić adres URL: Jeśli w wiadomości znajduje się link, należy uważnie przyjrzeć się adresowi, aby upewnić się, że prowadzi on do prawdziwej strony internetowej.
-
Zgłosić incydent: W przypadku podejrzenia próby phishingu, warto poinformować o tym dostawcę poczty e-mail, oznaczając wiadomość jako spam. Można również zgłosić incydent na stronie CERT Polska.
-
Zawiadomić odpowiednie organy: Jeśli mamy uzasadnione podejrzenie, że staliśmy się ofiarą oszustwa, należy niezwłocznie zgłosić ten fakt Policji lub Prokuraturze.
Warto także pamiętać, że nie tylko e-maile mogą być wykorzystywane do prób phishingu. Cyberprzestępcy coraz częściej próbują wyłudzać dane również za pośrednictwem wiadomości SMS, komunikatorów lub mediów społecznościowych. Dlatego zachowanie czujności i krytycznego myślenia jest kluczowe w każdej formie komunikacji elektronicznej.
Jak chronić się przed phishingiem?
Aby skutecznie chronić się przed atakami phishingowymi, warto stosować kilka podstawowych zasad:
-
Aktualizacja oprogramowania: Należy upewnić się, że używane urządzenia i aplikacje są regularnie aktualizowane, co pomaga chronić przed znanymi lukami bezpieczeństwa.
-
Uwaga przy klikaniu linków: Nigdy nie należy klikać w linki z nieznanych źródeł, nawet jeśli wydają się one pochodzić od zaufanych nadawców.
-
Ostrożność przy podawaniu danych: Poufne informacje, takie jak hasła czy dane logowania, powinny być udostępniane tylko na zaufanych, oficjalnych stronach internetowych.
-
Weryfikacja wiadomości: Przed podjęciem jakichkolwiek działań w odpowiedzi na otrzymane wiadomości, należy zawsze zweryfikować ich autentyczność.
-
Korzystanie z bezpiecznych przeglądarek: Zaleca się używanie najnowszych wersji popularnych przeglądarek internetowych, które są lepiej chronione przed zagrożeniami.
-
Edukacja i czujność: Podnoszenie świadomości na temat zagrożeń phishingowych wśród pracowników i bliskich osób jest kluczowe w walce z tym procederem.
Stosując się do tych wskazówek, możemy znacznie zmniejszyć ryzyko stania się ofiarą phishingu i skutecznie chronić swoje dane oraz finanse. Warto także regularnie odwiedzać stronę stop-oszustom.pl, gdzie znajdziemy aktualne informacje i porady na temat różnych form cyberprzestępczości.
