Czym jest oszustwo nigeryjskie?
Oszustwo nigeryjskie, znane również jako afrykański szwindel lub Nigerian scam, to rodzaj oszustwa polegający na wciągnięciu przypadkowej lub celowo wybranej ofiary w fikcyjny transfer dużej kwoty pieniędzy, najczęściej z jednego z krajów afrykańskich, w zamian za odpowiedni udział w zyskach. Początkowo skupiało się ono głównie na Nigerii, choć obecnie może dotyczyć niemal każdego kraju.
Oszustwo to opiera się na ludzkiej naiwności i chęci szybkiego wzbogacenia się, nawet gdy istnieje świadomość, że pieniądze mogą pochodzić z niekoniecznie legalnego źródła. Według polskiego prawa karnego, nigeryjski przekręt klasyfikowany jest jako przestępstwo z art. 268 Kodeksu karnego, za które grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. W przypadku mniejszej wagi, gdy społeczna szkodliwość czynu jest niewielka, sprawcy grozi kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat.
Ewolucja oszustwa nigeryjskiego
Choć oszustwo nigeryjskie może wydawać się współczesnym procederem, jego korzenie sięgają aż 1898 roku, kiedy to po raz pierwszy zostało opisane w New York Times. Początkowo znane było pod nazwą „hiszpański więzień„.
Schemat działania wówczas był następujący:
- Hiszpański więzień – rzekomo bogaty arystokrata – był przetrzymywany w więzieniu w Hiszpanii pod fałszywym nazwiskiem i ze względów bezpieczeństwa nie mógł ujawnić swojej tożsamości.
- Więzień listownie kontaktował się z wytypowaną osobą, prosząc o pomoc w wykupieniu go z więzienia. Obiecywał hojną zapłatę oraz możliwość poślubienia jego pięknej córki.
- Po wpłaceniu pieniędzy przez „wybawiciela” pojawiały się kolejne problemy, wymagające dodatkowych nakładów finansowych.
- W końcu okazywało się, że nie było ani pieniędzy, ani więzionego arystokraty.
Z biegiem lat „hiszpański więzień” ewoluował w nigeryjski przekręt, choć schemat oszustwa pozostał zasadniczo ten sam. Współcześni przestępcy wykorzystują coraz bardziej wymyślne historie, mające nadać ich działaniom pozory prawdziwości. Zamiast listów, korzystają również z poczty elektronicznej.
Współczesne warianty oszustwa nigeryjskiego
Obecnie wyróżnia się kilka głównych wariantów oszustwa nigeryjskiego:
1. Oszustwo na uchodźcę politycznego
Oszust kontaktuje się z ofiarą e-mailem, podając się za uchodźcę politycznego – dziedzica fortuny zgromadzonej przez obalonego przywódcę afrykańskiego kraju. Twierdzi, że z powodów politycznych nie może sam podjąć majątku i prosi o pomoc ofiary. W zamian oferuje nawet połowę tej rzekomo olbrzymiej sumy, liczącej 10-30 milionów dolarów.
Pomoc ofiary polega na finansowaniu kolejnych kroków podejmowanych przez oszusta w celu podjęcia majątku. Ofiara, kuszona perspektywą wielomilionowej nagrody, dokonuje coraz większej liczby przelewów na rzecz oszusta. Ten z czasem uwiarygodnia historię, przesyłając spreparowane certyfikaty i potwierdzenia przelewów. Gra na zwłokę ma na celu jak najdłuższe zwodzenie ofiary i wyłudzenie jak największej ilości pieniędzy.
2. Oszustwo na aukcję internetową
W tym wariancie oszust kontaktuje się z osobą wystawiającą drogi sprzęt elektroniczny na aukcji internetowej. Sprawia wrażenie bardzo zainteresowanego zakupem, twierdząc, że musi to być prezent dla bliskiej osoby mieszkającej za granicą. Proponuje transakcję poza aukcją i oferuje nawet dwukrotność ceny przedmiotu.
Po zakończeniu transakcji ofiara otrzymuje spreparowany skan potwierdzenia dokonania wpłaty wraz z informacją, że przelew z Afryki potrwa kilka dni, a prezent musi być wysłany niezwłocznie. Sprzedający, na prośbę oszusta, najczęściej wysyła towar, a pieniądze nigdy nie trafiają na jego konto.
3. Oszustwo na spadek
To najbardziej wyrafinowany i zaawansowany wariant oszustwa nigeryjskiego. Charakteryzuje się długim, starannym przygotowaniem i wytypowaniem konkretnej, nielosowej ofiary.
Wszystko zaczyna się od przypadkowego spotkania z osobą, która twierdzi, że nosi takie same nazwisko jak ofiara, lub zna kogoś, kto mógł należeć do jej rodziny. Celem jest, by w pamięci ofiary utkwił fakt, że gdzieś za granicą żyje ktoś, kto należy do jej rodziny.
Następnym krokiem jest kontakt z ofiarą, zazwyczaj przez pocztę elektroniczną. Oszuści informują ją, że zmarły w katastrofie fikcyjny krewny nie pozostawił po sobie żadnych innych spadkobierców, a jedynym spadkobiercą ogromnej fortuny jest właśnie ofiara. Aby podjąć spadek, ofiara musi dopełnić kilku formalności i opłacić należności – z pomocą oszusta podającego się za prawnika lub pracownika banku.
Z biegiem czasu wydatki, które musi pokryć ofiara, są coraz większe. Jednocześnie oszuści uwiarygodniają całą historię, wysyłając ofierze spreparowane polecenia przelewów, certyfikaty i inne dokumenty. Oszustwo trwa do momentu, gdy ofiara się nie zorientuje i nie przestanie płacić.
Jak rozpoznać i uniknąć oszustwa nigeryjskiego?
Kluczem do uniknięcia stania się ofiarą oszustwa nigeryjskiego jest zachowanie zdrowego rozsądku i krytycznego myślenia. Jeśli coś wydaje się zbyt dobre, by mogło być prawdziwe, prawdopodobnie jest to kłamstwo**.
Oto kilka wskazówek, jak rozpoznać i uniknąć tego rodzaju oszustwa:
- Zachowaj szczególną ostrożność w kontaktach z osobami poznanymi przez Internet, szczególnie gdy proszą o pieniądze.
- Bądź podejrzliwy wobec osób podających się za uchodźców politycznych, żołnierzy lub lekarzy, obiecujących duże sumy pieniędzy.
- Nie ufaj ofertom szybkiego wzbogacenia się lub odziedziczenia nieznanej fortuny.
- Weryfikuj każdą informację i żądanie finansowe, zanim podejmiesz jakiekolwiek działania.
- Niezwłocznie informuj policję o wszelkich próbach wyłudzenia pieniędzy.
Pamiętaj, że na stronie https://stop-oszustom.pl/ możesz znaleźć więcej informacji i wskazówek, jak ustrzec się przed różnymi formami oszustw. Warto tam zajrzeć, by lepiej chronić siebie i swoich bliskich.
Podsumowanie
Oszustwo nigeryjskie, choć znane od ponad 100 lat, wciąż stanowi poważne zagrożenie. Jego współczesne warianty, takie jak wyłudzanie pieniędzy od uchodźców politycznych czy naciąganie na aukcjach internetowych, stale ewoluują, a przestępcy wykazują się coraz większą pomysłowością.
Kluczem do uniknięcia tego rodzaju oszustw jest zachowanie czujności, krytyczne myślenie i weryfikacja każdej podejrzanej informacji. Warto także regularnie śledzić serwisy informacyjne, by być na bieżąco z aktualnymi trendami w zakresie cyberprzestępczości.
Choć nigeryjski przekręt wciąż stanowi poważne wyzwanie, konsekwentna edukacja społeczeństwa i współpraca z organami ścigania mogą pomóc w ograniczeniu skali tego przestępstwa. Wspólnym wysiłkiem możemy skuteczniej chronić siebie i nasze finanse przed sprawnymi i wyrafinowanymi oszustami.
