Jak dobrze pamiętam, ostatnio spotkałem się z moim starym kumplem Tomkiem na piwie. Opowiadał mi o tym, jak został oszukany podczas zakupów na jednym z popularnych portali aukcyjnych. Wiecie, takie historie zawsze przyprawiają mnie o gęsią skórkę, ale słuchając go, pomyślałem sobie, że to doskonały temat na artykuł. Czas wziąć się do roboty i podzielić się z wami najnowszymi doniesieniami na temat oszustw aukcyjnych, a także skutecznymi sposobami, dzięki którym będziecie mogli bezpiecznie kupować przez Internet.
Oszustwa aukcyjne – pandemia w dobie pandemii
Życie w czasach pandemii COVID-19 nauczyło nas wielu nowych nawyków. Jednym z nich jest z pewnością zwiększona aktywność w sieci oraz znaczący wzrost liczby transakcji dokonywanych online. To doskonała wiadomość dla branży e-commerce, ale niestety także korzystna sytuacja dla cyberprzestępców, którzy nieprzerwanie opracowują nowe metody oszukiwania niczego niespodziewających się konsumentów.
Jak podaje raport Prokuratury Generalnej Stanu Nowy Jork, liczba oszustw internetowych wzrosła o ponad 300% w 2020 roku w porównaniu do 2019 roku. To naprawdę ogromny skok, który pokazuje, że cyberprzestępcy nie próżnowali podczas lockdownów i intensywnie poszukiwali nowych ofiar.
Niestety Polska również nie jest wolna od tego problemu. Według doniesień Policji z Ostródy, na terenie całego kraju odnotowywane są przypadki próby wyłudzenia pieniędzy od sprzedających za pośrednictwem serwisu OLX i aplikacji WhatsApp. Metoda działania oszustów jest prosta, ale skuteczna.
Jak działają oszuści?
Wyobraźcie sobie, że wystawiasz jakiś przedmiot na portalu aukcyjnym. Nagle pojawia się zainteresowany kupiec, który kontaktuje się z Tobą najczęściej przez WhatsApp. Twierdzi, że dokonał już płatności, a Ty masz odebrać pieniądze, klikając w przesłany Ci link.
Niestety po kliknięciu w ten link trafiasz na stronę, która wygląda identycznie jak oryginalna strona serwisu OLX. Tam z kolei pojawia się formularz z prośbą o podanie danych Twojej karty płatniczej oraz stanu konta. W tym momencie naiwny użytkownik wpisuje te dane, a oszust po chwili opróżnia jego konto.
Co gorsza, w wiadomości SMS, którą otrzymujesz zaraz po wypełnieniu formularza, znajduje się kod autoryzacyjny. Oszust liczy na to, że zaniepokojony konsument wpisze go bez zastanowienia, dając tym samym dostęp do swojej karty w systemach Google Pay lub Apple Pay. I to koniec Twojej historii – Twoje konto jest puste.
Jak uniknąć oszustwa?
Aby nie paść ofiarą cyberprzestępców, warto pamiętać o kilku prostych zasadach:
- Czytaj uważnie SMS-y od banku i zwracaj uwagę, co w nich autoryzujesz.
- Poznaj zasady bezpieczeństwa swojego banku i stosuj je, korzystając z portali aukcyjnych.
- Miej ograniczone zaufanie do potencjalnych kontrahentów i unikaj bezpośrednich transakcji poza portalem, np. przez WhatsApp czy Messenger.
- Rozliczaj się zawsze przez dany portal aukcyjny, unikając płatności poza platformą.
- Sprawdzaj dokładnie adres strony, na której podajesz dane karty – oszuści mogą ją podrobić.
- Zwracaj uwagę na poprawność językową strony – fałszywe serwisy często zawierają błędy.
Co robić, gdy zostaniesz oszukany?
Jeśli mimo wszystko padłeś ofiarą oszustwa, niezwłocznie skontaktuj się z bankiem przez infolinię i zastrzeż kartę. Możesz także zgłosić sprawę na policję.
Na blogu portalu OLX znajduje się poradnik, w którym znajdziesz więcej informacji na temat metod działania oszustów oraz przykłady fałszywych wiadomości i stron, za pomocą których próbują zdobyć Twoje dane.
Pamiętaj – nigdy nie udostępniaj danych osobowych, haseł czy kodów osobom nieupoważnionym. Bądź czujny i zawsze sprawdzaj, z kim masz do czynienia. Wspólnie możemy ograniczyć skalę oszustw na aukcjach!
Wyłudzenia kredytów – kolejny front walki z cyberprzestępczością
Niestety, oszustwa dotyczą nie tylko portali aukcyjnych, ale także rynku kredytowego. Jak donosi serwis Lendtech, w drugim kwartale 2022 roku zablokowano aż 18 tys. prób wyłudzeń kredytów na łączną kwotę 544 mln zł.
Jednocześnie w bazie Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE odnotowano ponad 37 tys. skradzionych lub zgubionych dokumentów tożsamości. To niemal tyle samo, co w analogicznym okresie rok wcześniej.
Oszuści coraz częściej podszywają się pod pracowników banku, wysyłając maile z prośbą o aktualizację danych osobowych lub dzwoniąc w tej sprawie do potencjalnej ofiary. Inną popularną metodą jest oferowanie atrakcyjnej pracy zdalnej na podstawie umowy o dzieło.
Dlatego tak ważne jest, aby nie udostępniać danych osobowych osobom do tego nieuprawnionym i nie przekazywać informacji niezbędnych do zawarcia umowy o pracę, jeśli istnieją podstawy, by podejrzewać, że potencjalny pracodawca jest nieuczciwy.
Odpowiednim sposobem na sprawdzenie, czy nie padliśmy ofiarą złodzieja tożsamości, jest monitorowanie baz takich instytucji, jak Biuro Informacji Kredytowej, Krajowy Rejestr Długów czy ERIF. Możemy też aktywować Alert BIK, który powiadomi nas, gdy bank współpracujący z BIK wyśle zapytanie o nasz kredyt.
W przypadku kradzieży lub zgubienia dowodu osobistego należy jak najszybciej zgłosić to na policji, w bankach i firmach pożyczkowych, w których zaciągnęliśmy zobowiązania. Warto także udać się do urzędu gminy po zaświadczenie potwierdzające utratę dokumentu tożsamości.
Jeśli pomimo zachowania środków ostrożności padniemy ofiarą oszustwa i ktoś zaciągnie na nasze dane kredyt lub pożyczkę, bezzwłocznie powiadommy o tym policję i prokuraturę. Możemy także powołać się na opinię biegłego grafologa, który potwierdzi sfałszowanie podpisu, lub przedstawić wyciąg z konta osobistego, dowodzący, że pożyczone pieniądze nigdy nie trafiły na nasz rachunek.
Walka z cyberprzestępczością jest trudna, ale pamiętajmy – nasza czujność i rozsądek to najlepsza broń przeciwko oszustom. Wraz ze wzrostem liczby transakcji online musimy wzmóc czujność i przeanalizować, jakie kroki możemy podjąć, by chronić nasze dane i finanse.
Jestem przekonany, że dzięki naszej wspólnej czujności i świadomości zagrożeń uda nam się ograniczyć skalę oszustw na aukcjach i w sektorze kredytowym. Pamiętajmy – stop oszustom!
