Uważaj, bo cyberprzestępcy nie śpią!
Cześć! Czy znasz to uczucie, gdy po długim czasie odkładania pieniędzy na czarną godzinę, nagle ktoś bezlitośnie je z ciebie wyciąga? Niestety, nie jestem tu, by Cię pocieszyć, ale raczej ostrzec przed tymi, którzy mają na to apetyt. Chcę Ci opowiedzieć, na co powinieneś uważać, szukając kredytu, aby nie paść ofiarą oszustwa.
Prezes UOKiK Tomasz Chróstny właśnie wszczął postępowania wyjaśniające, w których sprawdza, jak banki rozpatrują reklamacje konsumentów związane z kradzieżą pieniędzy z konta oraz jakie stosują mechanizmy uwierzytelniania transakcji. Jak się okazuje, wiele osób traci swoje oszczędności, a banki nie zawsze wywiązują się ze swojego ustawowego obowiązku zwrotu pieniędzy.
Metody oszustów stają się coraz bardziej wyszukane
Cyberprzestępcy nieustannie wymyślają nowe sposoby, by Cię oszukać. Częstym ich działaniem jest podszywanie się pod pracowników banku, instytucji czy sprzedawców internetowych. Mogą to robić na różne sposoby – dzwoniąc, wysyłając SMS-y lub e-maile, a nawet kusząc Cię ofertami na podejrzanych stronach WWW.
Zapamiętaj to dobrze – nigdy nie podawaj nikomu numeru karty, kodu CVV/CVC ani danych do logowania do bankowości elektronicznej. Nawet jeśli ktoś będzie Cię straszyć, że Twoje pieniądze są zagrożone. Pamiętaj, że prawdziwy pracownik banku nigdy nie będzie Cię o to prosił.
Oprócz tego, uważaj na:
– Podejrzane linki w wiadomościach SMS czy na komunikatorach, które mają Cię przekierować na fałszywą stronę, by wyłudzić Twoje dane
– Namowy do instalowania aplikacji, które w rzeczywistości mogą umożliwić oszustom dostęp do Twoich danych
– Informacje o rzekomych zaległościach, np. w opłatach za media, z groźbą odcięcia dostępu, jeśli natychmiast nie uregulujesz należności przez podany link
Cyberprzestępcy często grają na emocjach, strasząc Cię i wywierając presję, byś szybko zareagował. Dlatego zachowaj zimną krew i dobrze zastanów się, zanim podejmiesz jakiekolwiek działanie.
Co zrobić, gdy padniesz ofiarą oszustwa?
Jeśli mimo Twoich starań, oszuści wykonają nieautoryzowane transakcje z Twojego konta, jak najszybciej skontaktuj się z bankiem. Zrób to za pośrednictwem oficjalnej infolinii, a nie numeru, który podali Ci oszuści.
Zgłoś tę transakcję, zmień dane do logowania w aplikacji bankowej i bankowości elektronicznej oraz zastrzeż kartę. Pamiętaj, że masz na to 13 miesięcy, ale im szybciej to zrobisz, tym lepiej.
Następnie zawiadom policję. Jeśli bank odrzuci Twoją reklamację, poproś o pomoc w rozwiązaniu indywidualnej sprawy Rzecznika Finansowego lub miejskiego albo powiatowego rzecznika konsumentów.
Warto wiedzieć, że zgodnie z prawem, bank ma obowiązek zwrócić Ci pieniądze do końca następnego dnia roboczego po zgłoszeniu nieautoryzowanej transakcji. Jest to wymagane przez przepisy unijnej dyrektywy PSD2, wdrożone do polskiego prawa.
Oczywiście zdarzają się wyjątki, gdy bank podejrzewa, że to Ty próbujesz go oszukać. Wtedy może odmówić zwrotu środków i zawiadomić organy ścigania. Ale takie sytuacje są rzadkie. Najczęściej banki nie wywiązują się po prostu ze swoich obowiązków.
Banki pod lupą UOKiK
Prezes UOKiK wszczął postępowania wyjaśniające wobec aż 18 banków, by sprawdzić, jak radzą sobie z nieautoryzowanymi transakcjami. Jak się okazuje, wiele instytucji finansowych:
- Nie zwraca w ogóle pieniędzy lub robi to po terminie, choć powinny to zrobić do końca następnego dnia roboczego
- Wprowadza konsumentów w błąd w odpowiedziach na reklamacje, nie przedstawiając dowodów na to, że to klient zawinił
- Narzuca limity na liczbę możliwych reklamacji i skraca czas na ich zgłaszanie, podczas gdy prawo tego nie ogranicza
Prezes UOKiK przypomina, że za takie praktyki bankom grożą kary do 10% ich rocznego obrotu. Dlatego warto uważać i nie rezygnować z dochodzenia swoich praw, gdy padniesz ofiarą oszustwa.
Autoryzacja vs uwierzytelnienie – ważna różnica
W kontekście nieautoryzowanych transakcji ważne jest, byśmy rozróżniali dwa pojęcia – autoryzację i uwierzytelnienie.
Uwierzytelnienie to procedura, dzięki której dostawca usług płatniczych weryfikuje Twoją tożsamość lub ważność instrumentu płatniczego, np. poprzez podanie kodu PIN.
Autoryzacja to natomiast Twoja zgoda na daną transakcję. Transakcja może być uwierzytelniona, ale nieautoryzowana, gdy została wykonana bez Twojej wiedzy i zgody.
Samo wykazanie przez bank, że transakcja była prawidłowo uwierzytelniona, nie oznacza automatycznie, że była przez Ciebie autoryzowana. Ciężar udowodnienia, że działałeś umyślnie lub z rażącego niedbalstwa, spoczywa na banku.
Bądź czujny, korzystając z aplikacji
Wiele osób, szczególnie młodych, korzysta dziś z aplikacji mobilnych do obsługi kont bankowych. Choć to wygodne rozwiązanie, 9% użytkowników miało już z nimi problemy, najczęściej związane z brakiem dostępu lub obsługą klienta.
Co gorsza, 26% zgłoszeń dotyczyło prób włamania na konto lub wyłudzenia pieniędzy. Dlatego, używając aplikacji finansowych, bądź wyjątkowo uważny. Nigdy nie instaluj podejrzanych programów, nawet jeśli ktoś Cię do tego namawia.
Jeśli zauważysz coś niepokojącego, jak najszybciej skontaktuj się z bankiem, by zabezpieczyć swoje konto. Pamiętaj, że stop-oszustom.pl to strona, która może Ci w tym pomóc.
Podsumowanie
Szukając kredytu lub pożyczki, musisz mieć oczy szeroko otwarte. Cyberprzestępcy nie śpią i wymyślają coraz to nowe metody, by Cię oszukać. Dlatego zapamiętaj kilka ważnych zasad:
- Nigdy nie podawaj nikomu danych do logowania, numeru karty ani kodu CVV/CVC
- Uważaj na podejrzane linki, SMS-y i namowy do instalowania aplikacji
- Gdy padniesz ofiarą oszustwa, jak najszybciej zgłoś to do banku i policji
- Banki mają obowiązek zwrócić Ci pieniądze do końca następnego dnia roboczego
- Autoryzacja to Twoja zgoda, a uwierzytelnienie to jedynie procedura techniczna
Pamiętaj, że #StopOszustom to strona, która może Ci pomóc w bezpiecznym korzystaniu z usług finansowych. Zaglądaj tu regularnie, by być na bieżąco z najnowszymi zagrożeniami.
