Schemat kradzieży tożsamości i jego konsekwencje
Jedną z najpopularniejszych metod oszustw finansowych w ostatnich latach jest kradzież tożsamości. Przestępcy wykorzystują do tego szereg technik, takich jak phishing, wyłudzanie danych lub nawet kradzież dokumentów. Według raportu ERIF, oszuści często podszywają się pod znane osoby lub instytucje, aby zdobyć potrzebne im informacje. Mogą to być fałszywe wiadomości e-mail, SMS-y lub telefony, w których proszą o podanie danych osobowych lub danych logowania do bankowości internetowej.
Następnie uzyskane w ten sposób dane są wykorzystywane do zaciągania pożyczek lub kredytów na cudze konto. Ofiara dowiaduje się o tym dopiero, kiedy otrzymuje wezwania do zapłaty od firm windykacyjnych. Jest to niezwykle frustrująca sytuacja, ponieważ osoba poszkodowana musi nie tylko udowodnić, że to nie ona zaciągnęła dany kredyt, ale także walczyć o anulowanie niesłusznie naliczonych opłat i przywrócenie swojej wiarygodności kredytowej.
Ofiarami kradzieży tożsamości mogą paść zarówno klienci banków, jak i firm pożyczkowych. Według raportu Najwyższej Izby Kontroli, przestępcy coraz częściej wykorzystują do tego celu mniej formalne kanały, takie jak pozabankowe firmy pożyczkowe, gdzie weryfikacja tożsamości jest często pobieżna. Dlatego też ważne jest, aby konsumenci zachowywali szczególną ostrożność, gdy decydują się na skorzystanie z usług pozabankowych.
Fałszowanie dokumentów jako metoda wyłudzenia
Innym popularnym sposobem wyłudzenia pieniędzy jest fałszowanie dokumentów potwierdzających wysokość dochodów. Według raportu ERIF, oszuści często tworzą fikcyjne zaświadczenia o zarobkach, aby uzyskać kredyt lub pożyczkę, mimo że ich rzeczywista zdolność kredytowa jest niewystarczająca.
W takich przypadkach, nawet jeśli przestępcy otrzymają pieniądze, są oni karani nie tylko za sam fakt wyłudzenia, ale również za samo sfałszowanie dokumentów, niezależnie od tego, czy kredyt został spłacony, czy nie. Według raportu ERIF, tego typu oszustwa są zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Ofiary takich przestępstw, mimo że nie brały udziału w procederze, często muszą zmagać się z negatywnymi konsekwencjami, takimi jak problemy z uzyskaniem własnego kredytu w przyszłości. Dlatego tak istotne jest, aby konsumenci byli wyczuleni na tego typu zagrożenia i podejmowali odpowiednie środki ostrożności.
Wykorzystywanie fikcyjnych sklepów internetowych
Jedną z metod oszustw, które zyskują na popularności wraz z rozwojem e-commerce, jest tworzenie fikcyjnych sklepów internetowych. Według raportu ERIF, przestępcy zakładają sklepy oferujące atrakcyjne produkty w okazyjnych cenach, a następnie zbierają dane osobowe i pieniądze od klientów, nie dostarczając im zamówionych towarów.
Tego typu działania są szczególnie niebezpieczne, ponieważ z jednej strony konsumenci tracą swoje pieniądze, a z drugiej przestępcy uzyskują dostęp do cennych danych osobowych, które mogą być później wykorzystywane do innych form oszustw, takich jak kradzież tożsamości.
Strona stop-oszustom.pl podkreśla, że w obliczu tak dynamicznie rozwijającej się przestępczości finansowej, szczególnie w dobie pandemii COVID-19, kiedy wiele naszej aktywności przeniosło się do sieci, niezbędne jest zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat różnych form oszustw i nauka skutecznych metod ochrony przed nimi.
Rola państwa w walce z cyberprzestępczością
Raport Najwyższej Izby Kontroli wskazuje, że pomimo rosnącej skali przestępczości internetowej, w tym oszustw finansowych, w latach 2019-2021 krajowy system cyberbezpieczeństwa koncentrował się przede wszystkim na wzmocnieniu ochrony instytucji i przedsiębiorstw uznawanych za kluczowe dla funkcjonowania państwa, pomijając indywidualnych użytkowników sieci.
Kontrola przeprowadzona przez NIK wykazała, że działania edukacyjne Ministerstwa Cyfryzacji w zakresie cyberbezpieczeństwa były nierzetelne, a wiele osób fizycznych, które padły ofiarą cyberprzestępstw, nie wiedziało, gdzie szukać pomocy. Ponadto policja borykała się z niedoborami kadrowymi, sprzętowymi i finansowymi, co utrudniało skuteczne ściganie tego typu przestępstw.
Zdaniem NIK, konieczne jest wprowadzenie kompleksowych rozwiązań systemowych, które zapewnią lepszą ochronę indywidualnym użytkownikom internetu przed skutkami działalności cyberprzestępców. Należy również zwiększyć nakłady na edukację społeczeństwa w zakresie cyberbezpieczeństwa i zapewnić jasne procedury postępowania w przypadku stania się ofiarą oszustwa.
Wnioski i rekomendacje
Podsumowując, przestępczość finansowa, w tym wyłudzenia kredytów i pożyczek, stanowi poważny problem społeczny i gospodarczy, który może mieć dotkliwe konsekwencje dla indywidualnych konsumentów. Szczególnie niepokojący jest fakt, że w ostatnich latach doszło do znacznego wzrostu liczby tego typu przestępstw, często związanego z rozwojem technologii i pandemią COVID-19.
Aby skutecznie chronić się przed różnymi formami oszustw finansowych, konsumenci powinni zachować szczególną ostrożność, regularnie sprawdzać swoje dane w biurach informacji gospodarczej, a w przypadku podejrzenia kradzieży tożsamości niezwłocznie zgłaszać ten fakt odpowiednim organom ścigania.
Z kolei państwo powinno podjąć zdecydowane działania, aby wzmocnić system cyberbezpieczeństwa i zapewnić lepszą ochronę indywidualnym użytkownikom internetu. Kluczowe wydaje się zwiększenie nakładów na edukację społeczeństwa, a także zapewnienie odpowiednich zasobów i narzędzi dla organów ścigania, aby mogły skutecznie walczyć z przestępczością finansową.
Tylko kompleksowe podejście, łączące działania instytucjonalne, edukacyjne i prewencyjne, może przynieść trwałe efekty w walce z dynamicznie rozwijającą się przestępczością finansową w dobie cyfryzacji i pandemii.
