Prowadzenie własnej działalności gospodarczej wiąże się z licznymi wyzwaniami, a jednym z nich jest ochrona przed oszustwami finansowymi. Cyberprzestępcy nieustannie opracowują coraz bardziej wyrafinowane metody wyłudzania pieniędzy i danych osobowych od przedsiębiorców. Jednym z rosnących zagrożeń są ataki socjotechniczne, które wykorzystują psychologię i inżynierię społeczną, by nakłonić ofiary do wykonania niebezpiecznych czynności.
Rosnący problem przestępstw z użyciem socjotechniki
Jak wynika z raportu Biura Informacji Kredytowej (BIK) z 2023 roku, 36% badanych Polaków zetknęło się osobiście z przynajmniej jedną formą ataku socjotechnicznego. To o 4 punkty procentowe więcej niż w 2022 roku. Wśród najczęściej stosowanych metod wymienia się:
podszywanie się pod instytucje publiczne w rozmowach telefonicznych, spoofing (podrabianie numeru telefonu) oraz wyłudzanie danych do logowania do bankowości elektronicznej.
Eksperci ostrzegają, że socjotechnika staje się coraz skuteczniejszą metodą oszustw, ponieważ koncentruje się na wykorzystywaniu ludzkiej natury – emocji, naiwności i pośpiechu. Cyberprzestępcy coraz częściej odchodzą od prób zaawansowanych ataków na chronione systemy IT na rzecz oddziaływania psychologicznego na ofiary.
Jak działają przestępcy, podszywając się pod instytucje?
Jedną z popularnych metod stosowanych przez oszustów jest podszywanie się pod pracowników banków, firm pożyczkowych lub urzędów. Dzwoniący podaje się za przedstawiciela danej instytucji i stara się wzbudzić poczucie zagrożenia u rozmówcy. Może na przykład informować o rzekomym zagrożeniu dla konta lub konieczności pilnego wykonania przelewu w celu ochrony środków.
Przestępcy często budują atmosferę presji i stresu, aby ofiara nie miała czasu na racjonalną ocenę sytuacji. Nakłaniają do podania danych logowania, zainstalowania aplikacji umożliwiającej zdalny dostęp do komputera lub wykonania przelewu na wskazane konto. W ten sposób uzyskują niezbędne informacje do wyłudzenia pieniędzy.
Inną metodą jest wysyłanie fałszywych wiadomości SMS lub e-mail, na przykład o rzekomej nieopłaconej fakturze czy niedostarczonym przesyłce. Wiadomości zawierają linki lub załączniki, których kliknięcie prowadzi do przejęcia danych uwierzytelniających przez oszustów.
Jak się bronić przed tego typu oszustwami?
Aby chronić się przed wyłudzeniami, przedsiębiorcy powinni zachować szczególną ostrożność w kontaktach telefonicznych i elektronicznych. Należy zawsze weryfikować tożsamość rozmówcy, np. dzwoniąc na oficjalną infolinię danej instytucji. Nigdy nie należy podawać poufnych danych logowania czy haseł na żądanie osoby podającej się za pracownika firmy.
Ważne jest również regularne monitorowanie rachunków bankowych i transakcji pod kątem nieautoryzowanych ruchów. W przypadku podejrzenia nieprawidłowości należy jak najszybciej skontaktować się z bankiem i zgłosić sprawę.
Przedsiębiorcy powinni również inwestować w rozwiązania technologiczne chroniące przed atakami socjotechnicznymi, takie jak:
- Narzędzia do weryfikacji behawioralnej użytkowników bankowości elektronicznej
- Zaawansowane systemy antyfraudowe
- Rozwiązania do ochrony danych i identyfikacji zagrożeń
Warto również edukować pracowników na temat metod stosowanych przez cyberprzestępców i sposobów rozpoznawania prób wyłudzeń. Regularne szkolenia i aktualizacja wiedzi mogą znacząco podnieść poziom świadomości i odporności na ataki.
Rosnąca skala problemu wśród MŚP
Raport BIK pokazuje, że problem wyłudzeń dotyka coraz mocniej także małe i średnie przedsiębiorstwa. Aż 60% firm zmierzyło się z tym wyzwaniem w 2023 roku, a co trzecia straciła w wyniku pojedynczego oszustwa ponad 100 tys. złotych.
Co gorsza, 824% firm nie korzysta z żadnych usług lub narzędzi antyfraudowych, co znacznie zwiększa ich podatność na ataki. Wciąż dominuje przekonanie, że „zdrowy rozsądek” wystarczy, by zapobiegać wyłudzeniom.
Tymczasem, jak podkreślają eksperci, w dobie cyfrowej transformacji i masowej digitalizacji danych, brak profesjonalnych zabezpieczeń naraża firmy nie tylko na bezpośrednie straty finansowe, ale również na poważne konsekwencje prawne, np. w postaci wysokich kar za wycieki danych klientów.
Podsumowanie
Zagrożenie przestępstwami z użyciem socjotechniki rośnie w zatrważającym tempie, dotykając zarówno klientów indywidualnych, jak i przedsiębiorców. Cyberprzestępcy nieustannie dostosowują swoje metody, by skutecznie wyłudzać dane i pieniądze.
Kluczem do ochrony jest połączenie działań prewencyjnych, edukacyjnych i technologicznych. Przedsiębiorcy muszą zachować czujność, weryfikować tożsamość rozmówców, monitorować transakcje i inwestować w nowoczesne narzędzia zabezpieczające. Tylko kompleksowe podejście może zapewnić skuteczną obronę przed wyrafinowanymi technikami socjotechnicznymi.
Warto również pamiętać, że w przypadku padnięcia ofiarą oszustwa, należy niezwłocznie zgłosić incydent do odpowiednich organów, by ograniczyć straty i zapobiec dalszym nieuczciwym działaniom.
