Oszustwa związane z rachunkami, fakturami i płatnościami to poważny problem, który może dotknąć zarówno przedsiębiorców, jak i konsumentów. W dzisiejszych czasach, gdy większość transakcji odbywa się elektronicznie, cyberprzestępcy mają coraz więcej sposobów na wyłudzanie pieniędzy. Jednym z nich jest podmiana numeru rachunku bankowego na fakturze.
Mechanizm podzielonej płatności (split payment) – ochrona przed oszustwami
Jednym z rozwiązań mających na celu ograniczenie tego typu oszustw jest mechanizm podzielonej płatności (split payment). Został on wprowadzony w Polsce w 2019 roku i ma na celu ochronę Skarbu Państwa przed wyłudzaniem podatku VAT.
Mechanizm podzielonej płatności polega na tym, że przy dokonywaniu płatności za fakturę, kwota netto trafia na standardowe konto firmowe, a kwota podatku VAT na dedykowany rachunek VAT. Dzięki temu, środki przeznaczone na zapłatę podatku nie mogą zostać wykorzystane na inne cele, co znacznie utrudnia wyłudzenia.
Zgodnie z przepisami, obowiązek zapłaty przez split payment dotyczy faktur o wartości 15 000 zł brutto i wyższej, zawierających towary lub usługi z załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Są to m.in. paliwa, surowce, niektóre wyroby metalowe, elektronika i sprzęt komputerowy. Nabywca ma wówczas obowiązek zapłacić za daną fakturę z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności.
Ponadto, nabywca jest zobowiązany do zweryfikowania, czy na fakturze nie został podmieniony numer rachunku bankowego. Jeśli tak, powinien niezwłocznie skontaktować się ze sprzedawcą i powiadomić organy ścigania.
Inne sposoby ochrony przed oszustwami na fakturach
Poza obowiązkowym stosowaniem split payment, istnieją także inne działania, które mogą pomóc chronić się przed oszustwami na fakturach:
-
Weryfikacja danych kontrahenta: Przed nawiązaniem współpracy warto dokładnie sprawdzić dane firmy, w tym adres siedziby, numer NIP, KRS oraz historię płatności. Można to zrobić m.in. przez wyszukiwarkę GUS lub KRS.
-
Digitalizacja dokumentów: Przechowywanie faktur i innych dokumentów w formie elektronicznej ułatwia ich weryfikację i zabezpieczenie przed manipulacjami.
-
Wdrożenie procedur zatwierdzania płatności: Wprowadzenie wewnętrznych regulacji, w ramach których każda płatność musi być zaakceptowana przez więcej niż jedną osobę, zmniejsza ryzyko oszustwa.
-
Regularne monitorowanie konta bankowego: Śledzenie na bieżąco historii przelewów i transakcji pozwala szybko wykryć niepokojące zmiany, takie jak przelew na nieznany numer konta.
-
Edukacja pracowników: Szkolenie pracowników w zakresie rozpoznawania i przeciwdziałania oszustwom faktycznych, może uchronić firmę przed stratami.
Jak reagować w przypadku podejrzenia oszustwa?
W sytuacji, gdy przedsiębiorca lub konsument podejrzewa, że stał się ofiarą oszustwa na fakturze, powinien niezwłocznie podjąć następujące kroki:
-
Skontaktować się z przedstawicielem firmy, która wystawiła fakturę, w celu zweryfikowania autentyczności dokumentu i numeru rachunku bankowego.
-
Zgłosić sprawę na Policję lub do prokuratury, dostarczając wszelkie dostępne dowody, takie jak kopia faktury, wyciąg z konta bankowego, korespondencja z oszustami.
-
Powiadomić bank, na który dokonano przelewu, o podejrzeniu oszustwa i wystąpić o wstrzymanie lub zwrot środków.
-
Skontaktować się z Urzędem Skarbowym, jeśli podejrzewa się, że doszło do wyłudzenia podatku VAT.
Szybka reakcja i współpraca z organami ścigania może znacząco zwiększyć szanse na odzyskanie utraconych pieniędzy oraz na zatrzymanie sprawców. Warto również skorzystać z profesjonalnej pomocy w walce z oszustwami.
Podsumowanie
Oszustwa związane z fakturami, rachunkami i płatnościami stanowią poważne zagrożenie dla przedsiębiorców i konsumentów. Mechanizm podzielonej płatności (split payment) jest jednym z kluczowych rozwiązań, mających na celu ograniczenie tego typu przestępstw. Wdrożenie dodatkowych procedur weryfikacyjnych, digitalizacja dokumentów oraz edukacja pracowników to również bardzo istotne działania profilaktyczne.
W przypadku podejrzenia oszustwa, ważne jest szybkie powiadomienie odpowiednich organów i instytucji finansowych. Tylko kompleksowe podejście i współpraca wszystkich zainteresowanych stron może skutecznie chronić przed tego typu przestępstwami.
