Raport Krypto-oszustwa coraz bardziej wyrafinowane – jak się bronić

Oszustwa na aplikacjach randkowych: Historia Beaty z Biłgoraja

Mieszkanka Biłgoraja, 49-letnia Beata, poznała na jednym z serwisów społecznościowych mężczyznę podającego się za lekarza z Niemiec. Nowy znajomy szybko wyznał jej miłość i zadeklarował chęć przeprowadzki do Polski. Wkrótce poprosił Beatę o pomoc w odbiorze jego rzeczy, w tym pieniędzy i złota, oraz opłacenie przesyłki.

Kobieta, zmanipulowana przez natarczywe deklaracje uczuć i obietnice wspólnej przyszłości, przystała na to. Zleciła realizację kilku przelewów na wskazane przez „Niemca” rachunki bankowe. Jednakże, gdy pojawiły się kolejne żądania przelewów, Beata zorientowała się, że padła ofiarą perfidnego oszustwa. W sumie straciła 38 tysięcy złotych.

Taka historia to niestety coraz częstsze zjawisko wśród ofiar oszustw finansowych. Serwisy randkowe, w których ludzie poszukują miłości i bliskości, stają się doskonałym polem do działania dla wyrafinowanych przestępców. Podszywając się pod atrakcyjne profile, tworzą one fałszywe relacje, aby w końcu wyłudzić pieniądze od naiwnych ofiar. Metoda ta, określana jako „romans scam”, jest jedną z najczęstszych form cyberprzestępczości finansowej.

Szokująca skala oszustw – setki miliardów dolarów strat rocznie

Oszustwa finansowe w sieci to ogromny problem na skalę globalną. Szacuje się, że wartość przestępczego rynku związanego z takimi przestępstwami sięga nawet 1 biliona dolarów rocznie. Skalę problemu obrazują konkretne dane:

• Według organizacji Global Anti-Scam Alliance (GASA), ponad dwie trzecie mieszkańców Ziemi, 78%, zetknęło się z finansowym oszustwem, a co trzeci stał się ofiarą.
• Globalna Koalicja ds. Walki z Oszustwami Finansowymi ocenia, że globalny koszt tych scamów waha się między 50 a 177 miliardów dolarów.
• W Stanach Zjednoczonych FBI szacuje, że w 2023 roku oszuści wyłudzili od Amerykanów aż 126 miliardów dolarów – o 22% więcej niż rok wcześniej.
• W Wielkiej Brytanii straty z tytułu oszustw finansowych przekraczają 1 miliard funtów.

Dane te pokazują, że problem jest poważny i dotyka miliony ludzi na całym świecie. Niestety, Polska również nie jest wolna od tej plagi. W naszym kraju oszuści wyłudzają rocznie ponad 500 milionów złotych.

Rodzaje oszustw finansowych i ich modus operandi

Oszustwa finansowe można podzielić na dwie główne kategorie: lokalne gangi przestępcze i zorganizowane grupy międzynarodowe.

Pierwsza grupa to zazwyczaj średnio zaawansowani technologicznie przestępcy, którzy kiedyś zajmowali się pospolitymi przestępstwami, takimi jak kradzieże czy fałszerstwa. Obecnie przenoszą swoją działalność do internetu. Dobrym przykładem są dwaj Polacy, 25- i 28-latek, zatrzymani we wrześniu przez policję z Centralnego Biura Zwalczania Cyberzagrożeń. Stworzyli oni aż 50 fałszywych stron internetowych, na których prowadzili fikcyjne zbiórki na rzecz powodzian.

Z kolei druga kategoria to profesjonalne nielegalne biznesy, inwestujące w zaawansowane technologie, aby tworzyć fałszywe strony, profile w mediach społecznościowych oraz wyrafinowane wiadomości phishingowe. Takie grupy często współpracują z tradycyjnymi organizacjami przestępczymi zajmującymi się na przykład handlem narkotykami czy bronią. Interpol odnotowuje również niepokojące zjawisko wykorzystywania ofiar handlu ludźmi do przeprowadzania oszustw finansowych online.

Najczęściej stosowane przez oszustów metody to:

• Rozmowy telefoniczne – ponad 60% scamów jest realizowanych w ten sposób
• Wiadomości SMS – prawie 58% ataków
• Poczta elektroniczna – ponad 40% przypadków
• Media społecznościowe, zwłaszcza Facebook i WhatsApp – 44% użytkowników tych platform miało kontakt ze scamem

Oszuści nie stronią też od wykorzystywania reklam na platformach społecznościowych. Badania wskazują, że nawet jedna trzecia reklam z logo banków w Wielkiej Brytanii to fałszywe ogłoszenia.

Polska na tle globalnej mapy oszustw

Nasz kraj nie jest wyjątkiem w obliczu zagrożenia oszustwami finansowymi. Główne wektory ataków pochodzą zza wschodniej granicy – Białorusi i Rosji. Nieprzypadkowo konsultanci bankowi obsługujący klientów często mają charakterystyczny wschodni akcent.

We wrześniu 2022 roku polska policja wraz z ukraińskimi partnerami zlikwidowała call center w Charkowie, w którym pracowało 25 oszustów. Historycznie Donbas był centrum cyberprzestępczości na skalę międzynarodową.

Choć narodowość przestępców nie ma tu większego znaczenia, to warto podkreślić, że grupy z Europy Wschodniej są szczególnie aktywne na polskim rynku. Stosują one różnorodne metody, wykorzystując każdy sposób, by okraść ofiary. Najczęstszymi narzędziami są telefon i wiadomości tekstowe.

Oszustwa finansowe stanowią poważny problem wizerunkowy i finansowy dla polskiego sektora bankowego. Banki są bowiem zobowiązane zwracać klientom pieniądze utracone w wyniku nieautoryzowanych transakcji, nawet jeśli klient dobrowolnie dokonał przelewu na rachunek przestępców. To wywiera presję na instytucje finansowe i może prowadzić do wprowadzenia bardziej restrykcyjnych procedur w zakresie korzystania z bankowości elektronicznej.

Jak chronić się przed krypto-oszustwami?

Biorąc pod uwagę skalę i dynamikę rozwoju cyberprzestępczości finansowej, kluczowe jest edukowanie społeczeństwa na temat metod działania oszustów oraz skutecznych sposobów ochrony. Oto kilka praktycznych porad:

1. Bądź bardzo ostrożny na serwisach randkowych. Nie ulegaj szybkim deklaracjom miłości i prośbom o pomoc finansową, nawet od atrakcyjnych profili. Sprawdzaj dokładnie tożsamość nowych znajomych.

2. Zachowaj czujność na wszelkie niespodziewane wiadomości e-mail, SMS lub telefony, nawet podające się za banki, firmy kurierskie czy urzędy. Nigdy nie klikaj w podejrzane linki ani nie podawaj poufnych danych.

3. Weryfikuj autentyczność reklam i ogłoszeń, zwłaszcza tych zawierających znane marki lub celebrytów. Sprawdzaj, czy są one opublikowane na oficjalnych stronach.

4. Nie ufaj nieznajomym oferującym świetne okazje inwestycyjne, szczególnie w kryptowalutach lub alternatywnych rynkach finansowych. Zawsze dokładnie sprawdzaj legalność i wiarygodność takich ofert.

5. Uważaj na fałszywe strony banków i firm kurierskich. Przed podaniem danych logowania zawsze upewniaj się, że znajdujesz się na oficjalnej witrynie.

6. Bądź czujny na wszelkie próby wyłudzenia danych osobowych lub finansowych, nawet jeśli wydają się one wiarygodne. Nigdy nie udostępniaj takich informacji na żądanie.

7. Niezwłocznie zgłaszaj podejrzane działania lub próby oszustwa na policję lub do odpowiednich organów. Im szybciej zostaną one ujawnione, tym większa szansa na uniknięcie strat.

Pamiętaj, że oszuści stale udoskonalają swoje metody, dlatego ciągła czujność i świadomość zagrożeń są kluczowe, aby uchronić się przed staniem się ofiarą krypto-oszustwa.

Dodatkowe przypadki oszustw w Polsce

Oszustwo na kupującego

47-letnia kobieta z powiatu świdnickiego wystawiła na sprzedaż w internecie hulajnogę za 60 złotych. Wkrótce po publikacji oferty otrzymała wiadomość od rzekomego kupującego, który zadeklarował zamówienie towaru. Następnie kobieta otrzymała kolejną wiadomość z linkiem do rzekomego odbioru należności. Po kliknięciu linku trafiła na stronę, gdzie potwierdziła swoje konto bankowe, a następnie podała pełne dane do logowania. Wkrótce skontaktowała się z nią konsultantka platformy sprzedażowej, polecając zalogowanie się w celu odebrania należności w wysokości 9 tysięcy złotych. Kobieta wykonała te polecenia, a gdy stwierdziła brak 18 tysięcy złotych na koncie, zorientowała się, że padła ofiarą perfidnego oszustwa.

Oszustwo na inwestycje

64-letni mężczyzna z powiatu janowieckiego stracił 200 tysięcy złotych na inwestycjach w paliwo i złoto. Skontaktował się z nim nieznajomy, który obiecał ponadprzeciętne zyski na platformie inwestycyjnej. Poszkodowany zainstalował na swoim komputerze aplikację do śledzenia notowań i zysków, a przez długi czas systematycznie wpłacał kolejne sumy. Dopiero gdy nie mógł wypłacić zainwestowanych pieniędzy, zorientował się, że padł ofiarą wyrafinowanego oszustwa.

Powyższe przypadki pokazują, że metody działania oszustów są coraz bardziej wyrafinowane i mogą dotknąć każdego, niezależnie od wieku czy doświadczenia. Dlatego tak ważna jest systematyczna edukacja społeczeństwa oraz wzmocnienie współpracy organów ścigania na szczeblu międzynarodowym, aby skutecznie zwalczać tę narastającą plagę.

Podsumowanie i apel do czytelników

Oszustwa finansowe w internecie to prawdziwa pandemia naszych czasów, której rozmiary i konsekwencje są przytłaczające. Setki miliardów dolarów traconych rocznie, miliony ofiar na całym świecie, a także dotkliwe straty psychiczne – to smutna rzeczywistość, z którą musimy się zmierzyć.

Niestety, Polska nie jest wyjątkiem. Nasz kraj stał się areną działań wyrafinowanych grup przestępczych, które bez skrupułów okradają naiwnych obywateli. Dlatego tak ważne jest, abyśmy wszyscy, jako społeczeństwo, wzmocnili czujność i świadomość zagrożeń.

Zachęcam wszystkich czytelników, aby uważnie śledzili informacje o nowych metodach działania oszustów, dzielili się wiedzą ze swoimi bliskimi i reagowali na wszelkie podejrzane działania. Wspólnymi siłami możemy stawić czoła tej epidemii przestępczości finansowej i chronić się przed staniem się ofiarą krypto-oszustwa.

Wejdź na stronę https://stop-oszustom.pl/, aby znaleźć więcej materiałów edukacyjnych, raportów i narzędzi, które pomogą Ci bezpiecznie nawigować w cyfrowym świecie.