Oszustwa skierowane przeciwko osobom starszym to poważny problem, który niestety dotyczy coraz większej liczby seniorów. Jedną z popularnych metod wykorzystywanych przez nieuczciwych przestępców jest podszywanie się pod pracowników różnych instytucji, takich jak gazowni, urzędów czy firm energetycznych. Te wyrafinowane techniki są niezwykle skuteczne, a ich ofiarami padają najczęściej osoby w podeszłym wieku.
Metoda „na wnuczka” i „na policjanta”
Jednym z najbardziej rozpowszechnionych oszustw na szkodę seniorów jest metoda „na wnuczka” lub „na policjanta”. Według policyjnych statystyk, blisko 80% pokrzywdzonych tymi oszustwami to osoby powyżej 70. roku życia. Przestępcy najczęściej działają w dużych miastach, a stolica jest niechlubnym liderem pod tym względem.
Mechanizm działania jest zazwyczaj następujący: Oszust dzwoni do ofiary, podając się za bliską osobę, najczęściej wnuczka. Wykorzystując ludzkie uczucia i niską czujność seniorów, wmawia im, że znalazł się w trudnej sytuacji życiowej i pilnie potrzebuje pieniędzy. Może na przykład kłamać, że spowodował wypadek i musi zapłacić grzywnę, lub że ma okazję kupić samochód po okazyjnej cenie. Celem jest przekonanie rozmówcy o konieczności natychmiastowej pomocy finansowej.
Następnie sprawca próbuje dowiedzieć się, ile oszczędności ofiara ma w domu lub w banku. Jeśli kwota jest wystarczająca, prosi o przygotowanie gotówki. Jeśli nie, namawia na jej wypłacenie z banku. Zazwyczaj wysyła zaufaną osobę po pieniądze lub instruuje ofiarę, aby przelała je na wskazane konto.
Wariacja tej metody polega na tym, że w trakcie lub tuż po rozmowie z rzekomym wnuczkiem, do seniora dzwoni osoba podająca się za funkcjonariusza policji lub CBŚP. Twierdzi, że wie o wcześniejszym telefonie i że właśnie prowadzi działania mające na celu zatrzymanie sprawców. Namawia ofiarę do współpracy, prosząc o przekazanie pieniędzy, aby pomóc w schwytaniu przestępców. Oczywiście w rzeczywistości pieniądze trafiają w ręce oszustów.
Metoda „na gazownika” i „na pracownika pomocy społecznej”
Innym popularnym sposobem oszukiwania seniorów jest metoda „na gazownika” lub „na pracownika pomocy społecznej”. Jak podkreśla PGNiG, w ostatnich latach zjawisko nieuczciwych sprzedawców znacznie się nasiliło, również w odniesieniu do umów dotyczących gazu czy prądu. Ofiarami padają najczęściej seniorzy, którzy ufając obcym osobom, nieświadomie podpisują niekorzystne umowy.
W tej metodzie przestępcy podszywają się pod pracowników różnych urzędów, firm lub instytucji. Dzięki temu budzą zaufanie u ofiar, które bez obaw wpuszczają ich do domu. Gdy już się tam dostaną, czasem symulują złe samopoczucie i proszą o szklankę wody, a czasem o przyniesienie dokumentów czy długopisu, aby móc rzekomo wypełnić jakieś papiery. W tym czasie drugi ze sprawców ma możliwość przeszukania mieszkania i kradzieży gotówki, biżuterii lub innych cennych przedmiotów.
Warto podkreślić, że zgodnie z nowymi regulacjami prawnymi, umowy na gaz czy prąd zawarte poza lokalem przedsiębiorcy, czyli np. w domu klienta, są po prostu nieważne. Ponadto klient ma prawo odstąpić od takiej umowy w ciągu 14 dni od dnia jej podpisania.
Jak się bronić przed oszustami?
Aby uchronić się przed naciągaczami, seniorzy powinni pamiętać o kilku podstawowych zasadach:
- Nie otwieraj drzwi obcym osobom, a jeśli już to zrobisz, nie wpuszczaj ich do środka bez uprzedniego sprawdzenia ich tożsamości i celu wizyty.
- Nigdy nie podpisuj dokumentów bez dokładnego zapoznania się z ich treścią. Pamiętaj, że umowa na gaz czy prąd zawarta poza lokalem przedsiębiorcy jest nieważna.
- Skontaktuj się z instytucją, którą rzekomy przedstawiciel podaje, aby potwierdzić jego tożsamość. Jeśli okaże się, że kłamie, nie kontynuuj rozmowy.
- Bądź czujny i nieufny wobec nagłych próśb o pomoc finansową, nawet jeśli wydają się pochodzić od bliskich ci osób.
- Regularnie rozmawiaj z osobami starszymi w twoim otoczeniu o zagrożeniach i sposobach ochrony przed nimi. Pomóż im zrozumieć mechanizmy działania oszustów.
Pamiętaj, że zachowanie czujności i rozwaga mogą uchronić ciebie lub twoich bliskich przed przykrymi konsekwencjami naciągactwa. Warto również skorzystać z usług specjalistycznych firm, które pomagają w ochronie przed różnymi formami oszustw.
Gdzie szukać pomocy w przypadku bycia ofiarą oszustwa?
Jeśli mimo wszystko padłeś ofiarą oszustwa, nie poddawaj się! Istnieje wiele instytucji, które mogą Ci pomóc:
- Rzecznik Konsumentów – udziela bezpłatnych porad prawnych i pomocy w składaniu reklamacji.
- Inspekcja Handlowa – interweniuje w przypadkach naruszenia praw konsumentów.
- Federacja Konsumentów i Stowarzyszenie Konsumentów Polskich – świadczą bezpłatne porady prawne.
- Infolinia 801 440 220 – zapewnia dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej.
Nie bój się też zgłosić sprawy na policję. Każde zgłoszenie pomaga w identyfikacji i schwytaniu przestępców. Pamiętaj, że razem możemy skutecznie walczyć z naciągaczami i chronić najsłabszych członków naszego społeczeństwa.
