Seniorzy na celowniku – skuteczna obrona przed oszustwami

Drabina życia i jej pułapki

Jako młodzi ludzie często czujemy się niezniszczalni. Wydaje nam się, że oszustwa i scamy to coś, co zdarza się innym, ale nigdy nam. Cóż, prawda jest taka, że nikt nie jest w pełni bezpieczny. Nawet ja, który uważam się za dość rozsądnego i ostrożnego człowieka, miewam momenty, gdy moja czujność trochę opada. A co dopiero powiedzieć o naszych rodzicach czy dziadkach? Niestety, statystyki są jednoznaczne – seniorzy są szczególnie narażeni na różnego rodzaju oszukańcze machinacje.

Dlaczego tak się dzieje? Cóż, na to składa się wiele czynników. Po pierwsze, osoby starsze często mają mniejszą wiedzę na temat nowoczesnych technologii i mechanizmów działania cyberprzestępców. Nie zawsze nadążają za szybkimi zmianami w tej dziedzinie. Po drugie, seniorzy bywają samotni i spragnieni kontaktu z innymi ludźmi. Niestety, przestępcy doskonale wykorzystują tę ludzką potrzebę, manipulując emocjami ofiar. Po trzecie, starsi ludzie mają zazwyczaj oszczędności, które mogą stać się łakomym kąskiem dla sprytnych oszustów.

Dlatego właśnie uważam, że my – młodsi, bardziej obeznani z internetem i nowinkami technologicznymi – mamy moralny obowiązek, by chronić naszych rodziców i dziadków. To nasza odpowiedzialność, by przekazać im niezbędną wiedzę i narzędzia, które pozwolą im ustrzec się przed niebezpiecznymi machinacjami.

Nie dajmy się zmanipulować

Jednym z najczęstszych sposobów działania cyberprzestępców jest wykorzystywanie ludzkich emocji. Bardzo dobrze wiedzą, że strach, chciwość, a nawet miłość mogą sprawić, że rozsądek człowieka wyłączy się na moment. Dlatego nieustannie ćwiczmy z naszymi seniorami bycie czujnym i nieufnym wobec niespodziewanych, emocjonalnych sytuacji.

Policja ostrzega, że oszuści często podszywają się pod pracowników banków, firm ubezpieczeniowych czy nawet funkcjonariuszy policji. Dzwonią do ofiar, wyraźnie grając na ich emocjach – strasząc karami, informując o rzekomych zagrożeniach lub kusząc niebywałymi okazjami. Celem jest oczywiście wyłudzenie poufnych danych lub pieniędzy.

Uczmy naszych bliskich, by nigdy nie podawali haseł, numerów PIN, czy innych wrażliwych informacji przez telefon. Niech zawsze sprawdzają tożsamość rozmówcy, prosząc o dane kontaktowe lub zweryfikowanie informacji w oddziale banku czy innej instytucji. No i najważniejsze – jeśli cokolwiek wydaje się podejrzane, niech po prostu odkładają słuchawkę. Lepiej dmuchać na zimne.

Socjotechnika – broń cyberprzestępców

Kolejnym ulubionym narzędziem oszustów jest socjotechnika – sztuka manipulowania ludźmi i wpływania na ich zachowania. Cyberprzestępcy są w niej prawdziwymi mistrzami. Potrafią z niezwykłą zręcznością budować relacje, wzbudzać zaufanie, a potem… wykorzystywać je do własnych celów.

Badania pokazują, że seniorzy są szczególnie podatni na tego typu zagrywki. Często mają potrzebę nawiązywania nowych znajomości, chcą poczuć się ważni i doceniani. Niestety, przestępcy doskonale to wykorzystują, manipulując emocjami starszych osób.

Dlatego ważne jest, by przestrzegać naszych bliskich przed bezkrytycznym ufaniem obcym ludziom, zwłaszcza poznanym w internecie. Uczmy ich, by zawsze sprawdzali intencje rozmówców, nie dali się oczarować pięknym językiem czy pozorami szczerości. Niech pamiętają, że w sieci można z łatwością przybrać fałszywą tożsamość.

Uważaj, co publikujesz!

Kolejnym poważnym zagrożeniem, na które musimy uważać, są nasze własne social media. Wydaje się, że to niewinne platformy do dzielenia się życiem z bliskimi. Tymczasem cyberprzestępcy doskonale wykorzystują je do swoich celów.

Wyobraź sobie, że Twój dziadek zamieszcza na Facebooku zdjęcie z wakacji, na którym widać, że jest właśnie na lotnisku, szykując się do wylotu. Dla złodzieja to sygnał, że dom przez jakiś czas będzie pusty – idealna pora na włamanie. A co, jeśli senior pochwali się na Instagramie nową kartą bankomatową lub pokaże zdjęcie ze stemplem na paszporcie? To czyste złoto dla przestępców wyłudzających dane.

Dlatego uczmy naszych bliskich ostrożności w social mediach. Niech uważają, co publikują i z kim się dzielą informacjami. Lepiej dmuchać na zimne i zachować dyskrecję. Pamiętajmy też, by samemu nie udostępniać zbyt wielu prywatnych danych naszych seniorów – to może im zaszkodzić.

Na straży cyberbezpieczeństwa

Oprócz edukowania naszych bliskich, my sami również musimy być czujni i aktywnie wspierać ich w kwestiach bezpieczeństwa cyfrowego. Oto kilka praktycznych porad, które warto wdrożyć:

Zainstaluj im dobry antywirus i oprogramowanie antyszpiegowskie. Pomoże to chronić komputer lub smartfon przed złośliwym oprogramowaniem.
Regularnie aktualizuj systemy operacyjne i aplikacje. Producenci nieustannie łatają luki bezpieczeństwa, dlatego ważne jest, by seniorzy zawsze korzystali z najnowszych wersji.
Pomagaj im w tworzeniu silnych, unikalnych haseł. Unikajmy prostych, łatwych do odgadnięcia kombinacji. Zachęcajmy do korzystania z menedżerów haseł.
Naucz ich korzystać z uwierzytelniania dwuskładnikowego. To dodatkowa warstwa bezpieczeństwa, która znacznie utrudni dostęp do kont osobom trzecim.
Bądź dla nich osobą zaufaną, do której mogą się zwrócić w razie wątpliwości. Niech wiedzą, że mogą na Ciebie liczyć.

Oczywiście to tylko kilka podstawowych kroków. W ramach programu „Bankowcy dla Edukacji” powstało wiele świetnych materiałów edukacyjnych, które pomogą Ci kompleksowo zadbać o cyberbezpieczeństwo Twoich bliskich. Sięgnij po nie, by mieć pewność, że seniorzy w Twojej rodzinie są bezpieczni.

Podsumowanie

Oszustwa i machinacje przestępców to poważny problem, z którym muszą mierzyć się seniorzy. Niestety, ich naiwność, samotność i chęć nawiązywania nowych kontaktów sprawiają, że są oni łatwym celem dla sprytnych manipulatorów. Dlatego my – młodsi i bardziej obeznani w cyfrowym świecie – mamy moralny obowiązek, by chronić naszych bliskich. Edukujmy ich, wspierajmy i bądźmy dla nich ostoją bezpieczeństwa. Tylko wspólnymi siłami możemy skutecznie stawić czoła tej niebezpiecznej rzeczywistości.

Pamiętajmy – stop oszustom! Czujność i rozsądek to najlepsza broń przeciwko cyberprzestępcom.