Dziedziczenie majątku po śmierci bliskiej osoby to zawsze delikatna i emocjonalna kwestia. Niestety, niekiedy dochodzi do nieuczciwych praktyk, które mogą poważnie skomplikować już i tak trudną sytuację. Jednym z takich przykładów są sprawy spadkowe, gdzie próbuje się pominąć prawnych spadkobierców lub świadomie oszukać na korzyść wybranych beneficjentów.
Zachowek – kluczowa ochrona dla najbliższych
Zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce, testament nie prowadzi automatycznie do pozbawienia prawa do spadku najbliższych krewnych, nawet jeśli nie zostali oni w nim uwzględnieni. Małżonek, zstępni (np. dzieci) oraz rodzice zmarłego zachowują prawo do zachowku – świadczenia pieniężnego, które mogą od spadkobierców wyegzekwować.
Zachowek jest instytucją wywodzącą się z troski o rodzinę. Ma ona na celu uniknięcie sytuacji, w której bliscy zmarłego, będący na jego utrzymaniu, nagle tracą środki do życia tylko dlatego, że zostali pominięci w testamencie. Oznacza to, że nawet gdyby testator chciał przekazać cały swój majątek komuś innemu, nie może on całkowicie pozbawić swoich najbliższych tego świadczenia.
Wysokość zachowku jest obliczana na podstawie udziału, jaki dana osoba otrzymałaby w przypadku dziedziczenia ustawowego. Jeśli uprawniony do zachowku jest małoletni lub trwale niezdolny do pracy, wysokość zachowku wynosi dwie trzecie tego udziału. W pozostałych przypadkach jest to połowa tego udziału.
Warto podkreślić, że roszczenie o zapłatę zachowku przedawnia się po pięciu latach od otwarcia spadku. Dlatego osoby uprawnione muszą wystąpić z odpowiednim powództwem w odpowiednim terminie, aby móc dochodzić swoich praw.
Wydziedziczenie – ograniczone możliwości
Wielu testatorów poszukuje sposobów, aby uniknąć konieczności wypłaty zachowku. Jedną z nielicznych dostępnych opcji jest wydziedziczenie – wykluczenie danej osoby z grona spadkobierców. Jednakże, przepisy w tej kwestii są bardzo precyzyjne. Wydziedziczenie jest możliwe wyłącznie w ściśle określonych sytuacjach, takich jak:
- Rażące niewdzięczność wobec spadkodawcy
- Uporczywe uchylanie się od alimentacji
- Dopuszczenie się względem spadkodawcy lub jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności
Nawet w tych przypadkach, podstawy wydziedziczenia muszą być rzeczywiste i uzasadnione. Jeśli testament nie spełnia tych warunków, wydziedziczenie nie będzie skuteczne, a osoby pominięte w testamencie wciąż będą mogły dochodzić zachowku.
Testament a powołanie organizacji charytatywnej
Kolejną opcją, jaką mają testatorzy, jest powołanie do dziedziczenia organizacji charytatywnej, takiej jak UNICEF. Przepisy dopuszczają taką możliwość, co oznacza, że osoba sporządzająca testament może przekazać cały swój majątek wybranej organizacji pozarządowej.
Jednak również w tym przypadku najbliżsi spadkobiercy nie tracą prawa do zachowku. Jeśli zostali pominięci lub uwzględnieni w mniejszym zakresie, niż wynikałoby to z dziedziczenia ustawowego, mogą wystąpić z roszczeniem o jego wypłatę. Oznacza to, że nawet jeśli testator chciał w całości przekazać swój majątek na cele charytatywne, część z nich i tak trafi do jego najbliższych.
Zagrożenia związane z nieprawidłowościami w sprawach spadkowych
Próby pominięcia prawnych spadkobierców lub świadome wprowadzanie ich w błąd niosą ze sobą poważne konsekwencje. Może to prowadzić do długotrwałych sporów sądowych, które dodatkowo komplikują i tak już trudną sytuację rodzinną. Ponadto, w razie stwierdzenia oszustwa, testator może zostać pozbawiony prawa do sporządzenia ważnego testamentu w ogóle.
Co gorsza, nieuczciwi beneficjenci mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej za przestępstwa przeciwko spadkowi, takie jak przywłaszczenie lub fałszowanie dokumentów. Dlatego każda próba manipulacji przy sprawach spadkowych należy traktować niezwykle poważnie.
Podsumowanie i zalecenia
Sprawy spadkowe to delikatny temat, wymagający szczególnej ostrożności. Obowiązujące przepisy chronią prawa najbliższych spadkobierców, nawet jeśli zostali pominięci w testamencie. Próby ominięcia tych regulacji mogą prowadzić do długotrwałych sporów, a nawet konsekwencji karnych.
Dlatego niezwykle ważne jest, aby przy planowaniu i sporządzaniu testamentu korzystać z pomocy wykwalifikowanego prawnika. Tylko w ten sposób można mieć pewność, że ostatnia wola zmarłego zostanie uszanowana, a przy tym nie naruszy praw jego najbliższych. Tylko wtedy można mieć pewność, że cały proces przebiegnie bez żadnych nieuczciwych praktyk.
Jeśli natomiast zauważysz jakiekolwiek nieprawidłowości w sprawach spadkowych, zgłoś je na naszej stronie. Wspólnie możemy przeciwdziałać takim praktykom i chronić osoby, które popadły w trudną sytuację po stracie bliskiej osoby.
