Wyobraź sobie tę scenę: siedzisz przed ekranem komputera, przeglądając oferty pracy w nadziei na znalezienie wymarzonej posady. Nagle natykasz się na ogłoszenie, które wygląda zbyt pięknie, by było prawdziwe – wysokie wynagrodzenie, niewielki nakład pracy, a do tego możliwość pracy zdalnej. Zanim zdążysz mrugnąć okiem, już klikasz „Aplikuj”, zachęcony wizją łatwych pieniędzy. Niestety, ta chwila słabości może stać się twoją zgubą, gdyż właśnie wpadłeś w pułapkę zastawioną przez bezwzględnych oszustów.
Wielu z nas padło już ofiarą tego rodzaju internetowych machinacji, a liczba takich przypadków alarmująco rośnie. Według danych CERT Polska, tylko w zeszłym roku na listę ostrzeżeń trafiło ponad 32 tysiące domen wykorzystywanych przez oszustów. To niemal czterokrotny wzrost w porównaniu do roku poprzedniego! Przestępcy stają się coraz bardziej wyrafinowani, wykorzystując najnowsze technologie do uwiarygodnienia swoich działań i wprowadzenia w błąd kolejnych ofiar.
Jak działają oszuści?
Oszuści stosują różne fortele, by przekonać nas do przekazania im naszych cennych danych lub pieniędzy. Jedną z najpopularniejszych metod jest podszywanie się pod znane instytucje i osobistości, takie jak banki, firmy inwestycyjne, a nawet politycy czy celebryci. Spreparowane przez nich strony internetowe mogą do złudzenia przypominać oficjalne witryny tych podmiotów, a w treści ogłoszeń pojawiają się nawet fikcyjne opinie zadowolonych „klientów”.
Innym często spotykanym zabiegiem jest tworzenie fałszywych platform inwestycyjnych, które nielegalnie wykorzystują logotypy dużych firm lub instytucji, by wzbudzić zaufanie potencjalnych ofiar. Przestępcy chętnie sięgają też po socjotechniczne sztuczki, starając się „osaczać” ofiary z różnych stron – raz podając się za bankiera, raz za policjanta.
Niestety, wraz z rozwojem technologii, metody oszustów stają się coraz bardziej wyrafinowane. Według ekspertów NASK, w najbliższej przyszłości największym zagrożeniem będzie jeszcze bardziej zaawansowane wykorzystanie modeli generatywnej sztucznej inteligencji. Dzięki nim przestępcy będą mogli jeszcze skuteczniej podszyć się pod bliską nam osobę – znanego eksperta, polityka lub celebrytę.
Jak się bronić?
Wobec tak wyrafinowanych metod stosowanych przez cyberprzestępców, kluczowe jest budowanie świadomości na temat tych zagrożeń oraz stosowanie zasady ograniczonego zaufania. Zanim zdecydujemy się na cokolwiek, zawsze warto zweryfikować, czy przedstawiona oferta jest prawdziwa. Możemy to zrobić, na przykład sprawdzając w internecie, czy dana instytucja lub firma rzeczywiście oferuje takie usługi.
Równie ważne jest zgłaszanie podejrzanych ogłoszeń i stron do CERT Polska. Każde takie zgłoszenie jest weryfikowane przez zespół analityków, a jeśli domena spełnia odpowiednie kryteria, trafia na aktualizowaną co 5 minut Listę ostrzeżeń. Na jej podstawie, operatorzy telekomunikacyjni dobrowolnie blokują użytkownikom dostęp do groźnych treści lub oznaczają je jako niebezpieczne.
Oczywiście, samo zgłaszanie podejrzanych stron to dopiero początek. Jak podkreśla Iwona Prószyńska z CERT Polska, „Dziś najskuteczniejszą metodą walki z oszustwami inwestycyjnymi jest budowanie świadomości na temat tego zagrożenia”.
Technologia kontra oszuści
Na szczęście, w tej walce z cyberprzestępcami nie jesteśmy sami. Coraz więcej firm i organizacji sięga po zaawansowane narzędzia analityczne, by wyprzedzać wyrafinowane próby oszustw.
Jak wynika z raportu ACFE (Association of Certified Fraud Examiners) opracowanego we współpracy z firmą SAS, aż 97% ekspertów uważa, że narzędzia analityczne stanowią kluczową broń w przeciwdziałaniu cyberzagrożeniom. Ponad połowa przedstawicieli przedsiębiorstw potwierdza, że wykorzystuje metody analityczne do wykrywania podejrzanych operacji, a w ciągu najbliższych 2 lat liczba takich rozwiązań ma się podwoić.
Organizacje sięgają również po inne technologie, takie jak biometria, rozpoznawanie obrazów czy blockchain. Przykładem może być firma Niubiz, platforma do płatności cyfrowych z Peru, która wdrożyła system SAS Fraud Management oparty na modelach predykcyjnych wykorzystujących uczenie maszynowe. Dzięki temu rozwiązaniu udało im się zapobiec ponad 5 tysiącom prób wyłudzeń, a roczna liczba oszustw spadła aż o 23%.
Oczywiście, sama technologia to jeszcze nie wszystko. Równie istotna jest edukacja i budowanie świadomości wśród użytkowników internetu. Dlatego warto śledzić publikacje takie jak ten krótki cykl przygotowany przez NASK, poświęcony zagadnieniu oszustw finansowych.
Podsumowanie
Walka z cyberprzestępcami to prawdziwy maraton, a nie sprint. Choć metody oszustów stają się coraz bardziej wyrafinowane, na szczęście mamy do dyspozycji coraz potężniejsze narzędzia do obrony. Kluczem jest połączenie zaawansowanej technologii, konsekwentnych działań instytucji państwowych oraz edukacji społeczeństwa.
Jako użytkownicy internetu, musimy zachować czujność i zdrowy rozsądek, weryfikując każdą podejrzaną ofertę. Jednocześnie, aktywnie angażując się w walkę z oszustwami – poprzez zgłaszanie incydentów i poszerzanie swojej wiedzy – możemy chronić nie tylko siebie, ale również innych. Tylko wspólnymi siłami możemy stawić czoła bezwzględnym cyberprzestępcom i odebrać im pole do popisu.
Dlatego zachęcam cię, byś odwiedził stronę https://stop-oszustom.pl i dołączył do nas w tej ważnej misji. Razem możemy zbudować bezpieczniejszy internet, wolny od wszelkich machinacji oszustów.
