Oszustwa telekomunikacyjne to plaga, z którą zmagamy się od lat. Jednak mimo ciągłego rozwoju technologii i coraz to nowych metod wyłudzania, podstawy pozostają te same – sprytni przestępcy próbują nas na różne sposoby okraść. Czy można się przed tym uchronić? Oczywiście, ale wymaga to czujności, ostrożności i nieco zdroworozsądkowego podejścia. Usiądź wygodnie, a ja opowiem ci całą historię – od początku aż po najnowsze sztuczki złodziei.
Nowe metody, stare problemy
Pamiętam, jak wiele lat temu dostałem telefon od rzekomo pracownika banku. Przedstawiał się jako Piotr i twierdził, że wykryto próbę włamania na moje konto. Na szczęście w porę zorientowałem się, że to oszustwo – żaden pracownik banku nie zadzwoniłby do mnie tak po prostu i nie żądałby podania danych do logowania. Ale nie każdy jest tak czujny, prawda? Niejedna osoba dała się już nabrać na podobne wybiegi.
Komisja Nadzoru Finansowego regularnie ostrzega przed tego typu oszustwami i publikuje listę podmiotów, które nie mają wymaganych zezwoleń na prowadzenie działalności finansowej. To ważne źródło informacji, z którego warto korzystać, zanim zdecydujemy się na współpracę z daną firmą.
Phishing, czyli wędkowanie na danych
Jedną z najczęstszych metod stosowanych przez oszustów jest phishing. Polega on na wysyłaniu fałszywych e-mailów lub wiadomości, które udają komunikaty z banków, firm kurierskich czy nawet organów państwowych. Celem jest wyłudzenie od nas wrażliwych danych, takich jak loginy, hasła czy numery kart kredytowych.
Doskonałym przykładem może być sprawa, w którą wpadł mój kuzyn Tomek. Pewnego dnia otrzymał e-mail, rzekomo od jego banku, informujący o podejrzanej aktywności na koncie. Aby „zabezpieczyć” swoje środki, miał kliknąć w załączony link i zalogować się na fałszywej stronie banku. I oczywiście, Tomek dał się nabrać. Stracił wszystkie oszczędności, a odzyskanie pieniędzy okazało się niemal niemożliwe.
Podobne historie można mnożyć w nieskończoność. Oszuści stale wymyślają nowe sposoby, by nas zwieść. Ważne, by być czujnym i nie ufać bezkrytycznie każdemu, kto się do nas zgłasza z prośbą o dane.
Podszywanie się pod instytucje
Kolejnym ulubionym wybiegiem złodziei jest podszywanie się pod instytucje, takie jak banki, firmy telekomunikacyjne czy organy ścigania. Przykładem może być tak zwane „wyłudzanie na wnuczka”, gdy oszust kontaktuje się z ofiarą, podając się za członka rodziny w potrzebie.
Pamiętam historię mojej sąsiadki, pani Stanisławy. Pewnego dnia zadzwonił do niej mężczyzna, podając się za jej wnuka. Twierdził, że miał wypadek i pilnie potrzebuje pieniędzy na kaucję. Pani Stanisława, zdenerwowana i przestraszona, bez wahania wypłaciła wszystkie oszczędności i przekazała je kurierowi, który zjawił się pod jej domem. Niestety, to był jeden z oszustów – wnuk pani Stanisławy cały czas przebywał bezpiecznie w domu.
Tego typu wybiegi są niestety niezwykle skuteczne, zwłaszcza w przypadku starszych osób. Dlatego tak ważne jest, by na bieżąco edukować naszych bliskich i przestrzegać ich przed tego typu zagrożeniami.
Phony i robo-calls
Nie bez znaczenia są również tak zwane „phony” i „robo-calls” – automatyczne połączenia z nagranych wiadomościami, które mają nas zmusić do natychmiastowej reakcji. Najczęściej podszywają się one pod organy ścigania, grożąc konsekwencjami prawnymi lub podają się za pracowników banku, informując o rzekomych nieprawidłowościach na naszym koncie.
Pamiętam, jak kilka miesięcy temu odebrałem taki telefon. Mężczyzna przedstawił się jako funkcjonariusz policji i oznajmił, że mam zaległości podatkowe. Groził mi, że jeśli natychmiast nie ureguluję zaległości, zostanę aresztowany. Na szczęście szybko zorientowałem się, że to oszustwo – prawdziwa policja nigdy nie kontaktowałaby się w ten sposób. Ale nie wszyscy mają tyle szczęścia.
Organizacje międzynarodowe regularnie ostrzegają przed tego typu praktykami i apelują o zachowanie szczególnej ostrożności. Nigdy nie powinniśmy działać pod presją czasu czy groźbami – zawsze warto zweryfikować informacje, zanim podejmiemy jakiekolwiek kroki.
Jak się chronić?
Chociaż oszustwa telekomunikacyjne stanowią poważny problem, są pewne sposoby, by chronić się przed nimi. Oto kilka moich rad:
-
Bądź czujny. Zawsze weryfikuj tożsamość osoby, która się do ciebie zgłasza. Jeśli coś wydaje ci się podejrzane, zadzwoń samodzielnie do danej instytucji i sprawdź, czy rzeczywiście ona się z tobą kontaktowała.
-
Nie udostępniaj danych. Nigdy nie podawaj osobom postronnym takich informacji, jak numery kart, hasła czy dane logowania. Żadna instytucja nie powinna o to prosić.
-
Sprawdzaj źródła. Zanim zdecydujesz się na współpracę z jakąkolwiek firmą, sprawdź ją w rejestrach i na liście ostrzeżeń KNF. Lepiej dmuchać na zimne.
-
Edukuj bliskich. Rozmawiaj z rodziną, szczególnie z osobami starszymi, na temat bezpieczeństwa i zagrożeń związanych z oszustwami telekomunikacyjnymi. Pomóż im zrozumieć, jak się bronić.
-
Zgłaszaj incydenty. Jeśli już padłeś ofiarą oszustwa, niezwłocznie zgłoś to na policję. Im więcej takich spraw trafi do organów ścigania, tym większa szansa na wykrycie i ukaranie przestępców.
Pamiętaj – nie ma stuprocentowej ochrony przed sprytnym oszustem. Ale zachowując czujność i zdrowy rozsądek, możemy znacznie zmniejszyć ryzyko stania się ofiarą. Bądź ostrożny, a przestępcy będą mieli o wiele mniej okazji, by cię okraść.
Podsumowanie
Oszustwa telekomunikacyjne to problem, z którym mierzymy się od lat, a przestępcy wciąż wymyślają nowe metody, by nas okraść. Od fałszywych e-maili po „wyłudzanie na wnuczka” – nie ma chyba obszaru, w którym nie działaliby ze skutkiem.
Jednak nie oznacza to, że jesteśmy skazani na porażkę. Zachowując czujność, ostrożność i zdrowy rozsądek, możemy znacznie ograniczyć ryzyko stania się ofiarą. Warto korzystać z dostępnych źródeł informacji, takich jak stop-oszustom.pl, i edukować bliskich na temat zagrożeń.
Pamiętajmy też, że w walce z oszustami kluczowa jest współpraca – zgłaszanie incydentów na policję to nasz obowiązek, by pomóc w wykrywaniu i ściganiu przestępców. Razem możemy sprawić, że telekomunikacyjne sztuczki stracą swoją moc.
