Śmierć i podatki – dwie pewne rzeczy w życiu, ale tylko jedna z nich może być nieczystą grą
Nieważne, czy jesteś miliarderem, czy zwykłym zjadaczem chleba – wszyscy mamy coś, co kiedyś chcielibyśmy przekazać bliskim. Niestety, gdy już odejdziemy, nasz majątek może stać się źródłem wielu konfliktów i nieuczciwych zagrywek. Przeczytaj, jak ustrzec się przed testamentowymi intrygami i manipulacjami związanymi z naszym dziedzictwem.
Rodzinna sielanka czy teatr absurdu?
Kiedy byłam mała, myślałam, że po śmierci rodziców majątek w prosty sposób przejdzie na nas – ich dzieci. Wydawało mi się, że reszta rodziny po prostu się cieszy, że możemy kontynuować rodzinne tradycje i wspólnie gospodaorwać odziedziczonym dobytkiem. Jak naiwna byłam!
Kiedy kilka lat temu zmarła moja babcia, szybko okazało się, że w testamencie zapisała większość swojego majątku siostrzeńcowi, pomijając mnie i rodzeństwo. Wybuchła prawdziwa wojna. Doszło do ostrych kłótni, gróźb, a nawet prób zastraszania. Ostatecznie sprawa skończyła się w sądzie, a nasz niegdyś zgrany rodzinny krąg rozpadł się na kawałki.
Niestety, historia mojej rodziny nie jest odosobniona. Konflikty spadkowe to coraz powszechniejsze zjawisko. Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet Warszawski, aż 70% Polaków ma problemy z podziałem majątku po śmierci bliskich. Co gorsza, w co czwartym przypadku dochodzi do prób oszukania lub wyłudzenia części spadku.
Walka o schedę – nowe oblicze chciwości
Dlaczego kwestie spadkowe tak często kończą się rodzinnymi kłótniami i sądowymi bataliami? Cóż, najczęściej to po prostu kwestia pieniędzy i chciwości.
Weźmy na przykład moją babcię. Mimo że miała czworo wnucząt, zdecydowała się zapisać większość swojego majątku siostrzeńcowi. Gdy zapytałam ją o powód tej decyzji, odpowiedziała, że „to on zawsze pomagał jej w codziennych czynnościach i dużo dla niej zrobił”. Ale prawda była taka, że siostrzeńcowi udało się wmówić babci, iż to on jest jej najbardziej oddanym i zasłużonym krewnym. Badania psychologów pokazują, że osoby starsze i schorowane są szczególnie podatne na manipulację i sugestie ze strony bliskich.
Innym przykładem są rodzice, którzy celowo pomijają w testamencie jedno z dzieci, bo uważają, że „nie zasługuje ono na nic”. Taka sytuacja prowadzi często do długotrwałych kłótni i sporów sądowych. Bo jak by nie patrzeć, każde z nas czuje, że ma „święte prawo” do portions rodzinnego majątku.
Kiedy chciwość bierze górę nad uczuciami
Ale dlaczego ludzie tak bardzo ubiegają się o schedę po bliskich? Cóż, oprócz oczywistej chęci wzbogacenia się, wchodzą tu w grę również kwestie emocjonalne. Odziedziczony majątek często ma ogromne znaczenie symboliczne – to namacalny ślad po naszych rodzicach czy dziadkach. Przejęcie go daje poczucie, że przejmujemy też część ich tożsamości i dziedzictwa.
Nie bez znaczenia są też zazdrość i rywalizacja między krewnymi. Wyobraźmy sobie sytuację, w której jedno z dzieci jest bardziej zamożne od pozostałych. Kiedy umiera rodzic, to właśnie ono spodziewa się, że dostanie lwiją część spadku. Gdy tak się nie dzieje, wybucha prawdziwa burza emocji – od goryczy, przez poczucie niesprawiedliwości, po otwarty konflikt.
Badania socjologów pokazują, że im większy majątek do podziału, tym silniejsze są emocje i chęć jego przejęcia. Dlatego właściciele biznesów, nieruchomości czy cennych kolekcji powinni szczególnie uważać na nieuczciwe zagrywki krewnych.
Jak ustrzec się testamentowych intryg?
Skoro temat spadków i testamentów wzbudza tak wiele emocji, jak ustrzec się przed nieuczciwymi machinacjami bliskich? Oto kilka moich sprawdzonych porad:
-
Bądź transparentny. Rozmawiaj z rodziną o swoich planach dotyczących majątku i przekazywania go następcom. Wyjaśnij swoje motywy i przemyślenia. Dzięki temu unikniesz niespodzianek i nieporozumień po Twojej śmierci.
-
Stwórz testament. Nie zostawiaj decyzji o podziale majątku przypadkowi. Przygotuj testament, w którym jasno określisz, kto i co ma odziedzić. Pamiętaj, by regularnie go aktualizować, by odzwierciedlał Twoje bieżące preferencje.
-
Wybierz mądrych egzekutorów. Powierz wykonanie testamentu osobom, którym w pełni ufasz – najlepiej niezwiązanym emocjonalnie z Twoją rodziną. Dzięki temu unikniesz prób manipulacji ze strony chciwych krewnych.
-
Zabezpiecz się prawnie. Skorzystaj z pomocy doświadczonego notariusza lub adwokata, który zadba o to, by Twój testament był nienaruszalny i trudny do podważenia w sądzie.
-
Nie daj się wrobić. Bądź czujny na próby wywierania na Tobie presji lub szantażowania Cię przez bliskich. Pamiętaj, że Twój majątek należy do Ciebie, a nie do rodziny.
Stosując się do powyższych wskazówek, możesz znacznie zmniejszyć ryzyko, że Twoje ostatnie życzenia zostaną zignorowane lub sfałszowane. Dzięki temu Twoi bliscy będą mogli w spokoju pożegnać Cię i godnie pożegnać Twoje dziedzictwo.
Podsumowanie
Niestety, śmierć bliskiej osoby to dla wielu ludzi nie tylko czas żałoby, ale też okazja do nielegalnych machinacji i chciwych knowań. Badania pokazują, że aż co czwarty Polak doświadczył prób oszukania lub wyłudzenia części spadku.
Aby ustrzec się przed testamentowymi intrygami, warto zawczasu zadbać o jasno określone plany dotyczące swojego majątku. Spisanie czytelnego testamentu, powierzenie jego wykonania zaufanym osobom i zabezpieczenie go prawnie to kluczowe kroki, by Twoje ostatnie życzenia zostały uszanowane. Pamiętaj też, by na bieżąco aktualizować swoje plany – rodzinne układy potrafią się zmieniać szybciej, niż myślimy.
Oczywiście, najlepiej byłoby, gdyby nasz majątek po prostu przeszedł na nasze dzieci czy wnuki w atmosferze wzajemnego szacunku i zrozumienia. Niestety, to zbyt często okazuje się idealistycznym marzeniem. Dlatego lepiej być przygotowanym i chronić swoje dziedzictwo, niż liczyć na rodzinną sielankę.
