Świat finansów jest nieustannie narażony na różnego rodzaju oszustwa i próby wyłudzenia środków. Jedną z najbardziej zagrażających praktyk są transakcje karuzelowe, wykorzystujące luki w systemie podatkowym VAT. Ten rodzaj wyłudzeń stał się poważnym problemem dla rządów na całym świecie, szczególnie w Unii Europejskiej, gdzie oszustwa w VAT szacowane są na około 50 miliardów euro rocznie. W celu skutecznego zwalczania tych nielegalnych praktyk, polski rząd wprowadził innowacyjny System Teleinformatycznej Izby Rozliczeniowej (STIR) – narzędzie Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) do identyfikacji i blokowania podejrzanych rachunków bankowych wykorzystywanych do takich transakcji.
Czym są Transakcje Karuzelowe?
Transakcje karuzelowe to złożony schemat oszukańczy, w którym zorganizowana grupa przestępcza wykorzystuje luki w systemie VAT do wyłudzania zwrotów podatku. Schemat ten opiera się na stworzeniu łańcucha fikcyjnych transakcji między firmami, w którym towar krąży w kółko („karuzela”), przy czym część podmiotów znika, unikając zapłaty należnego VAT-u.
Mechanizm ten wygląda następująco:
- Firma A sprzedaje towar firmie B, doliczając VAT.
- Firma B odlicza naliczony VAT przy sprzedaży dla firmy C.
- Firma C odlicza naliczony VAT przy sprzedaży dla firmy D.
- Firma D znika, nie odprowadzając należnego VAT-u fiskusowi.
W ten sposób łańcuch transakcji tworzy swego rodzaju „karuzelę”, w której podatek VAT jest wyłudzany wielokrotnie. Straty ponoszone przez budżet państwa sięgają setek milionów złotych.
Według danych Ministerstwa Finansów, rocznie Polska traci około 15 miliardów złotych z powodu różnego rodzaju wyłudzeń, w tym transakcji karuzelowych.
Wprowadzenie Systemu STIR
W celu zwalczania tego rodzaju oszustw, w 2018 roku w Polsce wdrożono System Teleinformatycznej Izby Rozliczeniowej (STIR). Jest to narzędzie Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) służące do analizy ryzyka nadużyć podatkowych, ze szczególnym uwzględnieniem transakcji karuzelowych.
Jak działa STIR?
- System monitoruje ponad 56 milionów rachunków bankowych podmiotów kwalifikowanych, czyli przedsiębiorców, osób prawnych i osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
- Analizuje wskaźniki ryzyka dla poszczególnych rachunków pod kątem wykorzystywania ich do wyłudzeń skarbowych.
- W przypadku wykrycia podejrzanej aktywności, Szef KAS ma prawo zablokować dany rachunek bankowy na okres do 3 miesięcy, jeśli szacowana wysokość zobowiązania podatkowego przekracza 10 tys. euro.
- Od 13 marca 2018 r. STIR wymienia informacje z bankami i SKOK-ami o zlikwidowanych i nowo założonych rachunkach podmiotów kwalifikowanych.
- Od 30 kwietnia 2018 r. możliwa jest również blokada rachunku na żądanie Szefa KAS w ramach przepisów Ordynacji podatkowej.
Celem STIR jest nie tylko ograniczenie wyłudzeń skarbowych, ale również poprawa warunków prowadzenia legalnej działalności gospodarczej poprzez przywrócenie uczciwej konkurencji na rynku.
Według informacji Ministerstwa Finansów, system STIR już przyniósł konkretne efekty, takie jak szybka identyfikacja nowo założonego rachunku bankowego i zablokowanie kwoty około 350 tysięcy euro (blisko 15 milionów złotych) na nim.
Efekty Działania STIR
Wprowadzenie STIR już przynosi wymierne korzyści w walce z wyłudzeniami podatkowymi, w tym transakcjami karuzelowymi:
-
Ograniczenie Strat Budżetu Państwa: Według szacunków, Polska rocznie traci około 15 miliardów złotych z powodu różnego rodzaju wyłudzeń, w tym transakcji karuzelowych. Wdrożenie STIR pozwala skuteczniej przeciwdziałać tego typu praktykom.
-
Poprawa Warunków dla Uczciwych Przedsiębiorców: Efektem STIR powinna być poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej dla wszystkich podatników poprzez przywrócenie uczciwej konkurencji na rynku. Eliminacja nieuczciwej konkurencji stwarza lepsze perspektywy dla firm działających zgodnie z prawem.
-
Szybka Identyfikacja i Blokada Podejrzanych Rachunków: System STIR umożliwia szybką identyfikację nowo założonych rachunków bankowych wykorzystywanych do nielegalnych praktyk oraz skuteczne zablokowanie środków na tych rachunkach. Przykładem jest zablokowanie kwoty około 350 tysięcy euro (blisko 15 milionów złotych) na jednym z takich rachunków.
-
Rozszerzenie Monitoringu: STIR obejmuje monitoringiem ponad 56 milionów rachunków bankowych podmiotów kwalifikowanych, stale rozszerzając zasięg swojego oddziaływania. Pozwala to na kompleksową analizę ryzyka nadużyć podatkowych.
Choć STIR jest stosunkowo nowym narzędziem, to już wykazuje swoją skuteczność w walce z wyłudzeniami podatkowymi. Z pewnością będzie odgrywać kluczową rolę w przywracaniu uczciwej konkurencji na rynku i ochronie legalnie działających przedsiębiorców przed nieuczciwą konkurencją.
Zachęcamy do dalszego zgłębiania tematu na stronie stop-oszustom.pl, gdzie znajdziesz więcej informacji na temat zwalczania różnego rodzaju oszustw finansowych.
