Nowy rok, nowe wyzwania – niestety także nowe rodzaje oszustw, na które musimy uważać. Choć może się wydawać, że w dobie nowoczesnych technologii będziemy mieli lepsze narzędzia do ochrony przed różnymi scamami, to prawda jest taka, że przestępcy również nie próżnują. Wręcz przeciwnie – stale poszukują nowych, bardziej wyrafinowanych sposobów na wyłudzenie naszych pieniędzy i danych osobowych.
Według Phinance, jednej z największych firm pośrednictwa finansowego w Polsce, profesjonalizm, zaufanie, niezależność i bezpieczeństwo to kluczowe wartości, na których opiera się ich działalność. To właśnie te cechy powinny też towarzyszyć nam podczas codziennych finansowych decyzji, szczególnie w obliczu rosnącego zagrożenia oszustwami.
Dlatego w tym artykule przyjrzymy się bliżej najpopularniejszym finansowym scamom, które mogą nam się przydarzyć w nadchodzącym roku. Poznasz nie tylko ich mechanikę, ale także dowiedzisz się, jak ustrzec się przed ich przykrymi konsekwencjami. Dzięki temu będziesz mógł bezpiecznie i z uśmiechem patrzeć w finansową przyszłość.
Scamy na rynku pracy – wabik „łatwej kasy”
Początek roku to tradycyjnie okres, w którym wiele osób poszukuje nowego zatrudnienia. I choć to świetna okazja do znalezienia wymarzonej pracy, to niestety również kusi oszustów. Oni bowiem doskonale wiedzą, że ludzie w tym okresie są szczególnie zdesperowani, by znaleźć jakiekolwiek zajęcie.
Dlatego coraz częściej możemy spotkać się z ogłoszeniami o pracy, które brzmią wręcz zbyt atrakcyjnie, by mogły być prawdziwe. Obietnice wysokich zarobków, niewymagających żadnych kwalifikacji, a do tego często z możliwością natychmiastowego rozpoczęcia – to klasyczny przykład scamu na rynku pracy.
Wyobraź sobie taką sytuację: Świeżo upieczona absolwentka, poszukująca pracy w niepełnym wymiarze godzin, natyka się na ofertę wprowadzania danych, która obiecuje atrakcyjne wynagrodzenie za minimalny wkład. Co więcej, cały proces rekrutacji jest niezwykle szybki – bez rozmowy kwalifikacyjnej czy weryfikacji doświadczenia. Podekscytowana dziewczyna składa więc podanie i zostaje przyjęta do pracy. Niestety, wkrótce okazuje się, że to zwykły scam. Firma znika, a ona odkrywa, że jej dane osobowe, w tym CV i numer ubezpieczenia społecznego, trafiły w ręce złodziei.
Takie oszustwa to tylko wierzchołek góry lodowej. Cyberprzestępcy wykorzystują różne luki w systemie, by naciągać ludzi na „łatwą kasę”. Dlatego zawsze uważaj na oferty pracy, które brzmią zbyt atrakcyjnie. Sprawdzaj firmę, upewnij się, że rekrutacja przebiega standardowo, a także nie udostępniaj niepotrzebnie swoich danych osobowych.
Phishing na rządowych kontach – kiedy „urzędnik” prosi o poufne dane
Wraz z rozwojem cyfrowych usług rządowych, pojawiają się też nowe możliwości dla oszustów. Coraz częściej możemy spotkać się z scamami, w których cyberprzestępcy podszywają się pod instytucje państwowe, takie jak urząd skarbowy.
ExpressVPN zwraca uwagę, że mechanizm tych oszustw jest stosunkowo prosty. Przestępcy wysyłają fałszywe maile lub wiadomości, które wyglądają jakby pochodziły od urzędników rządowych. Mogą na przykład informować o rzekomym zwrocie podatku lub konieczności pilnego zweryfikowania danych.
Oczywiście, celem jest wyłudzenie naszych poufnych informacji, takich jak numery kont bankowych czy hasła. Kiedy nieostrożny użytkownik kliknie w podany link i poda swoje dane, oszuści mogą je wykorzystać do kradzieży tożsamości lub opróżnienia konta.
To dość przerażające, gdy uświadomimy sobie skalę problemu. Według raportu Federalnej Komisji Handlu (FTC) w ciągu ostatnich trzech lat Amerykanie stracili ponad 87 miliardów dolarów z powodu różnego rodzaju scamów. Co więcej, oszustwa na platformach social mediowych odpowiadały za aż 27 miliardów z tej kwoty!
Dlatego niezwykle ważne jest, byśmy zachowywali szczególną ostrożność, gdy kontaktują się z nami rzekomi przedstawiciele instytucji rządowych. Nigdy nie udostępniajmy poufnych danych na żądanie, nawet jeśli komunikat wydaje się wiarygodny. Zamiast tego sprawdźmy kontakt bezpośrednio na oficjalnej stronie urzędu.
Scamy na płatnościach P2P – kiedy „znajomy” prosi o pilną pomoc
Aplikacje do płatności między znajomymi, takie jak Venmo, Zelle czy Cash App, stały się w ostatnich latach niezwykle popularne. Niestety, ich popularność przyciągnęła również uwagę cyberprzestępców.
Według ExpressVPN, scamy związane z płatnościami P2P polegają najczęściej na nakłanianiu użytkowników do wysyłania pieniędzy lub ujawniania poufnych danych. Mechanizm jest prosty – oszuści podszywają się pod znajomych, prosząc o pilną pomoc finansową lub udział w rzekomej okazji inwestycyjnej.
Wyobraź sobie, że otrzymujesz pilną wiadomość od przyjaciela z prośbą o pilne przelanie mu pieniędzy. Oczywiście, chcesz mu pomóc, więc bez zastanowienia wykonujesz przelew. Niestety, to okazuje się być scam – Twój „znajomy” to w rzeczywistości przestępca, a Ty straciłeś swoje środki.
Ten rodzaj oszustw jest szczególnie niebezpieczny, ponieważ wykorzystuje nasze ludzkie odruchy, takie jak chęć niesienia pomocy bliskim. Dlatego zawsze weryfikujmy takie prośby, nawet jeśli wydają się autentyczne. Zanim podejmiemy jakąkolwiek akcję, skontaktujmy się z osobą bezpośrednio i upewnijmy się, że to faktycznie ona potrzebuje wsparcia.
Scamy na dostawach paczek – kiedy „kurier” chce Twoje dane
Oszustwa związane z dostawami paczek to klasyk, który powraca co roku, zwłaszcza w okresie przedświątecznym. Jednak pamiętajmy, że zagrożenie to aktualne również w nowym roku.
ExpressVPN przywołuje przykład ze stanu Floryda, gdzie osoby padły ofiarą scamu polegającego na wysyłaniu fałszywych powiadomień o dostawie paczki od UPS. Oszuści informowali w nich odbiorców, że spodziewają się oni dostawy, która w rzeczywistości nie miała miejsca.
Mechanizm jest prosty – cyberprzestępcy wysyłają wiadomości SMS lub e-mail, podszywając się pod firmy kurierskie. Mogą one informować o rzekomym problemie z dostawą, który należy pilnie rozwiązać, lub prośbie o potwierdzenie danych adresowych. Oczywiście, celem jest wyłudzenie naszych poufnych informacji.
Warto pamiętać, że legalne firmy kurierskie nigdy nie będą w ten sposób kontaktować się z odbiorcami. Dlatego jeśli otrzymamy takie podejrzane powiadomienie, najlepiej zignorować je i w razie wątpliwości skontaktować się bezpośrednio z przewoźnikiem.
Scamy na kryptowalutach i inwestycjach – kiedy „gwiazda” reklamuje „złoty interes”
Rozwój nowych technologii, takich jak kryptowaluty czy technologia 5G, niestety przyciąga również uwagę oszustów. Cyberprzestępcy chętnie wykorzystują entuzjazm konsumentów, by zwabić ich do fikcyjnych, zyskownych inwestycji.
ExpressVPN zwraca uwagę, że szczególnie niebezpieczne są scamy, w których celebryci są opłacani, by reklamować nowe „rewolucyjne” kryptowaluty czy inne rzekomo zyskowne projekty. Oczywiście, w rzeczywistości chodzi o wyłudzenie pieniędzy od niczego niepodejrzewających fanów.
Wyobraź sobie, że przeglądasz media społecznościowe i widzisz, jak Twój ulubiony celebryta zachwala nową kryptowalutę. Obiecuje błyskawiczny wzrost wartości i ogromne zyski. To brzmi zbyt pięknie, by mogło być prawdą? Niestety, w wielu przypadkach tak właśnie jest. Za kulisami celebryci często otrzymują ogromne sumy, by promować te niebezpieczne projekty, nie informując przy tym o ukrytych ryzykach.
Dlatego zawsze bądź sceptyczny, gdy widzisz tego typu rekomendacje, nawet jeśli wydają się autentyczne. Zanim zainwestujesz, dogłębnie sprawdź informacje na temat danego przedsięwzięcia. Pamiętaj, że jeśli coś wygląda zbyt atrakcyjnie, aby mogło być prawdziwe – prawdopodobnie tak właśnie jest.
Scamy na sztucznej inteligencji i deepfake’ach – kiedy „znajomi” proszą o pomoc
Rozwój technologii, w tym sztucznej inteligencji, to miecz obosieczny. Z jednej strony otwiera przed nami nowe, fascynujące możliwości, z drugiej zaś – stwarza nowe zagrożenia. Niestety, cyberprzestępcy szybko nauczyli się wykorzystywać AI do swoich niecnych celów.
Według ExpressVPN, w 2024 roku możemy spodziewać się wzrostu liczby scamów opartych na technologii deepfake. Polega ona na tworzeniu realistycznych, ale fałszywych, filmów, nagrań audio czy obrazów przy użyciu AI.
Wyobraź sobie, że otrzymujesz nieoczekiwane połączenie wideo od osoby podającej się za Twojego szefa. Prosi Cię ona o pilne przelanie pieniędzy na określone konto. A co, jeśli okazałoby się, że to wcale nie Twój szef, ale doskonale wykonana deepfake’owa symulacja?
Tego typu oszustwa są szczególnie niebezpieczne, ponieważ wykorzystują naszą naturalna tendencję do ufania autorytetom. Dlatego zawsze dokładnie weryfikujmy takie prośby, nawet jeśli wydają się autentyczne. W razie wątpliwości lepiej skontaktujmy się z daną osobą bezpośrednio, zanim podejmiemy jakiekolwiek działania.
Jak chronić się przed różnymi scamami?
Choć lista najnowszych, wyszukanych oszustw może wydawać się przerażająca, to na szczęście istnieją pewne zasady, które możemy stosować, by chronić się przed nimi.
Przede wszystkim, nie daj się omamić pozornie atrakcyjnym ofertom. Jeśli coś wygląda zbyt dobrze, by mogło być prawdziwe – prawdopodobnie tak właśnie jest. Zawsze zachowuj zdrowy sceptycyzm i dokładnie weryfikuj każdą podejrzaną sytuację.
Kolejna ważna sprawa to uważność i czujność. Bądź świadom najnowszych trendów w świecie scamów i uważnie przyglądaj się wszelkim prośbom o udostępnienie danych czy pieniędzy. Zanim cokolwiek zrobisz, zastanów się dwa razy.
Równie istotne jest budowanie nawyków bezpieczeństwa. Używaj unikalnych, trudnych do odgadnięcia haseł, aktywuj uwierzytelnianie dwuskładnikowe i regularnie aktualizuj oprogramowanie. To proste kroki, ale naprawdę mogą uchronić Cię przed poważnymi konsekwencjami.
Pamiętaj też, że nigdy nie powinieneś udostępniać poufnych informacji na żądanie, nawet jeśli wydaje się to wiarygodne. Zweryfikuj kontakt samodzielnie, zanim podejmiesz jakiekolwiek działania.
I na koniec – nie bój się prosić o pomoc. Jeśli masz wątpliwości co do jakiejś sytuacji, porozmawiaj z zaufanymi osobami lub skontaktuj się z odpowiednimi organami. Lepiej dmuchać na zimne, niż żałować później.
Oczywiście, lista zagrożeń i metod ochrony przed nimi jest o wiele dłuższa. Ale te podstawowe zasady powinny Ci pomóc zachować czujność i ustrzec się przed najpopularniejszymi finansowymi scamami w 2024 roku. Pamiętaj – bezpie
